25
nooit vriendjes en vriendinnetjes
meenam naar huis. „Ik had genoeg
aan mijn hond Senta."
Ook op de middelbare school was
ze de eeuwige einzelganger. „Zeker
in mijn puberteit wilde ik erbij
horen en zijn zoals de anderen, maar
ik kón het niet. Ik wist niet hoe dat
moest, meedoen. Ik ben nooit gepest,
nee. Ze lieten me gewoon met rust."
Ze was opvallend slim, zeker tus
sen de leerlingen van de detailhan
delsschool waar haar ouders haar
naartoe stuurden. Alleen voor de
vakken die haar interesseerden
haalde ze hoge cijfers, zoals Neder
lands en Engels.
Autistisch
Ze had het naar haar zin, tot op haar
14de Senta doodging. „Zij was sinds
mijn 2de mijn beste vriendin. Ik liep
rond met zelfmoordgedachten, waar
ik met niemand over sprak." Juist op
dat moment kreeg ze voor het eerst
een vriendin, en ze zijn nog steeds
bevriend. „Zij is de enige die wei
eens tegen me heeft gezegd: joh,
misschien ben je autistisch."
Niemand in haar omgeving, het
waren de jaren 80 en 90 en autisme
bleef onder de radar, zag in haar ge
drag aanleiding voor een onderzoek.
„Er zijn wel onderwijzers bij ons
thuis geweest, omdat ik stil en terug
getrokken was, maar dat werd gewe
ten aan verlegenheid. Autisme was
toen nog niet zo bekend."
Haar ouders lieten haar haar gang
gaan. „Mijn moeder kwam mijn
avondeten op mijn kamer brengen,
omdat ik niet aan tafel wilde eten.
Het kwam niet in ze op me naar een
dokter te sturen. Zij hebben me alle
ruimte gegeven om te zijn wie ik
was. Ik ben ze er dankbaar voor."
Visser kreeg pas vier jaar geleden
de diagnose syndroom van Asperger,
op haar 36ste. Er volgde geen 'aha-
moment'. „Het zegt me weinig. Als
ik het eerder had geweten had het
alleen maar een stempel op me ge
drukt. Ik weet wie ik ben. Ik ben in
telligent genoeg om boeken te schrij
ven. Ik weet alles af van wat me inte
resseert, zoals wolfhonden. Wat me
niet boeit, daarover kan ik niet mee
praten. In de ogen van anderen maakt
me dat dom. Het zij zo. Ik heb schijt
aan wat mensen van me vinden. In
mijn wereld is asperger geen big deal.
Ik voel me een gelukkig mens."
WAT IS HET?
m JUDITH VISSER m
ZONDACSKIND
clame maakte voor haar eerste boek
dat net was verschenen. „Dat ging
over prostitutie en daarmee wilde
IBM niet worden geassocieerd."
Het liefst is Judith Visser op zich
zelf. Eenzaam? Welnee, altijd zijn
er de honden in haar leven. „Honden
zijn eerlijk, puur, zonder bijbedoe
lingen. Ik begrijp ze en zij mij."
Met haar wolfhonden Sandy, Fon
tana en Yuriko maakt ze dagelijks
lange wandelingen door de bossen
en duinen van haar woonplaats
Rockanje. Van die drie is Yuriko haar
zielsverwant, die overal met haar
naartoe reist, ook als ze ver weg in
het land een lezing geeft. „Je gelooft
het vast niet, maar Yuriko heeft ge
voel voor humor. Ik reis altijd met het
openbaar vervoer en als we dan sa
men in de trein iets geks meemaken,
gaan haar oogjes glimmen."
Het stemt haar dankbaar dat zij,
geboren in een nederig arbeiders
milieu, als succesvol auteur door het
leven gaat. Visser schreef een tiental
Als ik eerder had
geweten dat het
asperger is, had het
alleen maar een
stempel op mij gedrukt
thrillers, waarvan haar debuut Stuk
in 2014 werd verfilmd.
In haar nieuwe roman Zondagskind
- 'een levenswerk' - beschrijft Visser
haar jeugd, die is getekend door 'an
ders zijn'. „Ik kan me het moment
dat ik me dat realiseerde herinneren:
de eerste dag op de kleuterschool. De
chaos, het lawaai, al die drukke kin
deren. Ik wist direct: ik wil hier weg.
Toen ben ik weggelopen. Ook later,
op de basisschool en op de middel
bare school, besefte ik elke dag: ik
hoor hier niet."
Ze was 'dat rare kind' dat anderen
niet aan durfde kijken, geen ant
woorden gaf op vragen en nooit
iemand teruggroette. „Ik was bang
om het fout te doen, dus zei ik maar
niks." Een eenling in de massa, die
zich thuis opsloot op haar kamer en
'Vliegende
vliegjes' vaak
onschuldig
In het
glasvocht
van onze
oogbol kunnen
klontjes
ontstaan
Niks mis met
stress, maar
pas wel op
dinsdag 27 maart 2018
GO
Autisme is een
verzamelnaam
voor een aantal
ontwikkelings
stoornissen, zoals
klassiek autisme,
syndroom van As
perger, syndroom
van Rett en PDD-
NOS. Wie ermee
leeft, heeft moeite
met sociale con
tacten. 190.000
mensen hebben
zo'n stoornis. Het
is voor 80 procent
erfelijk bepaald. In
de regio Eindhoven
komt autisme ruim
twee keer zo vaak
voor. De theorie is
dat er uit 'techni
sche stellen' aan
de High Tech Cam
pus meer kinderen
met autisme wor
den geboren. Men
sen met asperger
zijn intelligent,
maar hebben een
beperkt interesse
gebied.
De naam komt van
de Oostenrijker
Hans Asperger.
zh-flrfc*. U-fHt
H4Ha
Ijj I tlHH OfUOIII» «IK «10 UITK (HOK B i 1MB
Wrm mf/jnrnrr!
Zondagskind; uitge
verij HarperCollins;
19,99
Judith Visser met haar
honden Yuriko (links),
Sandy en Fontana:
„Je gelooft het vast niet,
maar Yuriko heeft humor."
FOTO BART JANSEN
Als ik naar links of
rechts kijk, is het net
of ik een draadje zie.
Wat is dat?
U bedoelt mouches
volantes, letterlijk uit het
Frans vertaald als
vliegende vliegjes.
Ze kunnen inderdaad
worden waargenomen
als zwarte draadjes,
maar ook als zwevende
vlekjes of puntjes.
Ze bewegen mee met
de oogbewegingen en
bewegen vaak nog na
als het oog stilstaat.
U kunt ze zien in één
oog of beide ogen.
Om u goed uit te leggen
wat mouches volantes
zijn, moet ik eerst uitleg
gen hoe onze ogen op
gebouwd zijn. U kunt
het oog zien als een bol
met aan de voorzijde
een lens en aan de ach
terzijde het netvlies.
Deze bol is opgevuld
met een heldere gelei,
oftewel glasvocht.
Naarmate we ouder
worden, ontstaan klont
jes in het glasvocht en
die noemen we
mouches volantes.
Ze zijn meestal onschul
dig. Maar het is wel
raadzaam om naar uw
huisarts te gaan als de
draadjes ineens erger
worden, als u er slech
ter bij gaat zien, als een
deel van uw zicht zwart
wordt, als ze niet mee
bewegen met de oog
bewegingen en als u
lichtflitsen ziet. Dan kan
er namelijk iets mis zijn
met uw netvlies.
—Rutger Verhoeff
—Rutger Verhoeff
Stress, burn-out,
overspannenheid:
wat is het verschil?
In de volksmond worden
deze termen vaak door
elkaar gebruikt. Toch
staan ze voor verschil
lende dingen. Stress is
niet meer dan ervaren
druk. Daarbij kennen we
ook goede vormen van
stress; een beetje span
ning voor een presenta
tie maakt je extra scherp
en zet de focus op wat
je moet doen. Stress
wordt pas een probleem
als je er niet meer van
herstelt en het een chro
nisch karakter krijgt.
Burn-out staat voor
opgebrand zijn van je
werk. Je bent emotio
neel uitgeput, voelt je
niet meer verbonden
met je werk en twijfelt
aan je kunnen. Mensen
met de karaktereigen
schappen perfectio
nisme, veeleisendheid,
betrokkenheid, ambitie,
autonomie en dingen
graag zelf willen oplos
sen, lopen risico op
burn-out.
Dan overspannenheid.
Op te veel levensgebie
den is onrust geweest
en je bent omgevallen.
De kenmerken die we
vaak zien: uitputting,
geen concentratie, niet
meer in staat zijn de da
gelijkse dingen op te
pakken, somberheid,
overprikkeling. Als je je
herkent in een van deze
klachtenbeelden: neem
het serieus en zoek
tijdig hulp.
—Ellen Huljsmans
