Protesten na
arrestatie van
Puigdemont
Selmayr en Juncker
dieper in de problemen
9
bij neer en opperde een persver
klaring te laten uitgaan waarin on
duidelijk was of haar tegenstrib
belende minister aftrad. 'Vervol
gens suggereerde ze ziekteverlof
voor Andriessen.
Dat wees hij af en eiste dat de
koningin in een verklaring zou
aangeven dat zij het ontslag van
Andriessen in beraad had. Op 22
februari 1980 verklaarde Van Agt
dat het ontslag was ingediend en
geaccepteerd. Over de actie van Ju-
liana zegt Bos: „Het was niet on
constitutioneel, maar het was op
het randje."
Spectaculaire stijging
Bos die 'vanuit nieuwsgierigheid,
niet uit cynisme' het fenomeen
van de vallende bewindslieden
onderzocht, signaleert dat het aan
tal aftredende bewindslieden
sinds 2002 spectaculair is gestegen.
Waren het er in haar onderzoeks
periode van 35 jaar 19, vanaf 2002
tot 2018 gemiddeld genomen maar
liefst 1 per jaar.
„Er treden nu meer ministers en
staatssecretarissen af dan ooit",
zegt Bos. Ze heeft er verschillende
verklaringen voor: „De populisti
sche wind, de politieke instabili
teit. En er wordt eerder om offers
gevraagd."
Volgens Bos beperken coalitie
partijen de schade door eerder een
bewindspersoon te wisselen. „An
ders loop je het risico dat de hele
ploeg onder druk komt en het hele
kabinet valt."
Ten tijde van Lubbers (1982-
2994) werd ongelooflijk moeilijk
gedaan over aftreden. Bos: „Lub
bers deed enorm zijn best om zijn
partijgenoten in het zadel te hou
den. Daar speelde een zekere
grootheidswaan ook een rol in. Als
je 54 zetels hebt, beschouw je je
zelf als onaantastbaar."
De WD heeft zich als opvolger
van het CDA als de natuurlijke
grootste regeringspartij ontwik
keld, al is zij een stuk kleiner. Daar
hoort ook een hedendaags besef
bij. „Bij de WD is er een algemene
acceptatie dat aftreden van een
minister of staatssecretaris een ri
sico is dat erbij hoort."
Hoe er vervolgens met de geval
lenen wordt omgesprongen, dat
verschilt per partij nogal, ziet Bos.
„Bij de WD wordt voor je gezorgd
als je aftreedt. Daar heerst meer
een corpscultuur." Heel anders
ligt dat bij de PvdA. Bij de sociaal
democraten gaat het er hard aan
toe. Gevallen bewindslieden raken
uit het oog. Ze hebben het gevoel
dat ze als instrument door hun
partij zijn gebruikt."
De forse stijging van het aantal
aftredende bewindslieden heeft
twee kanten, vindt Bos. „Als zui
veringsritueel is het goed. Degene
die bovenaan de ladder staat,
neemt verantwoordelijkheid
waardoor iedereen verder kan en
er lucht ontstaat. Maar als het heel
frequent gebeurt, wordt politiek
een duiventil. Waarom zouden
goede politici dan in een kabinet
gaan? Dan stappen er kwalitatief
mindere politici in een kabinet,
die een groter risico vormen. Dan
ontstaat er een vicieuze cirkel."
OPGESTAPT
1
Puigdemont werd vanmorgen aan
gehouden nadat hij vanuit Dene
marken naar Duitsland was gere
den. Zijn advocaat denkt dat hij op
korte termijn weer vrijkomt.
„Wij eisen van Duitsland dat het
Puigdemont niet uitlevert aan
Spanje voor verdenkingen die op
politieke gronden verzonnen zijn",
aldus een woordvoerder van de se
paratistenbeweging ANC die het
protest in Barcelona organiseerde.
De betoging leidde tot een confron
tatie met de politie.
Puigdemont wordt in Spanje ge
zocht wegens een reeks strafbare
feiten, gepleegd toen hij als regio
premier in oktober met een illegaal
referendum Catalonië van Spanje
wilde afscheiden. De afscheiding
was niet alleen in strijd met de
Spaanse wet, maar ook met regels
van het Catalaanse parlement. De
Spaanse justitie vaardigde een in
ternationaal arrestatiebevel uit. De
voormalig premier wordt onder
andere verdacht van rebellie.
Op basis van dat bevel hield de
Duitse politie Puigdemont gisteren
aan. Dat gebeurde nadat hij vanuit
Denemarken de grens was overge
stoken. Puigdemont reisde volgens
zijn advocaat per auto om controles
op luchthavens te vermijden.
De raadsman sluit niet uit dat de
Spaanse autoriteiten hun Duitse
collega's hebben getipt. Advocaat
Paul Bekaert zei tegen persagent
schap Belga dat hij de raadsman van
Puigdemont blijft, ook nu die in
Duitsland vastzit.
Triomfantelijk
Bekaert: „Ik denk dat mijn cliënt op
korte termijn onder voorwaarden
vrijkomt. Hij zou dan in vrijheid de
behandeling kunnen afwachten
van het internationale arrestatiebe
vel dat tegen hem is uitgevaardigd."
In de Spaanse politiek is zowel
verslagen als triomfantelijk gerea
geerd op de aanhouding. Albert Ri-
vera van de pro-Spaanse partij Ciu-
dadanos constateerde op Twitter te
vreden dat de vlucht van Puigde
mont voorbij is. Een woordvoerster
van de beweging funts per Catalu-
nya van Puigdemont antwoordde
dat 'Spanje geen eerlijk proces ga
randeert, alleen wraak en repressie'.
De roemruchte separatist was
met de auto onderweg van Dene
marken naar Hamburg, vanwaaruit
hij naar België wilde reizen. Puig
demont zat gisteravond nog vast op
een politiebureau. De Duitse politie
heeft hem tot nu toe prima behan
deld, twitterde zijn advocaat.
BRUSSEL Martin Selmayr, de man
die midden vorige maand in een
minuut de baas van 33.000 Euro
pese ambtenaren werd, wist al in
september 2015 dat de stoel waar hij
nu op zit, zou vrijkomen.
Juncker zelf lichtte Selmayr al in
2015 in over het voortijdige vertrek
van Selmayrs voorganger, de Ne
derlandse topambtenaar Alexander
Italianer. Die ging met zijn 61ste
met pensioen. Midden vorige
maand vertelde Juncker nog dat hij
de enige was die wist dat Italianer
rond deze tijd zou opstappen als se
cretaris-generaal.
Italianer vertelde dat aan Juncker
bij zijn aantreden in september
2015 maar Juncker hield dat geheim
'om Italianers autoriteit niet te on
dermijnen', zo zei hij vorige maand
nog. Dit klopt dus niet. De voor
kennis van Selmayr is het belang
rijkste nieuwe element in een pak
antwoorden die de Commissie dit
weekend naar het Europese Parle
ment stuurde over 'Selmayrgate'.
Dinsdag is er een hoorzitting met
vice-commissievoorzitter Günther
Oettinger.
De voorkennis die Selmayr blijkt
te hebben gehad, maakt zijn positie
er niet sterker op, zegt SP-Europar-
lementariër Dennis de Jong. „Bin
nen het Parlement wordt vrij alge
meen zijn aftreden verwacht."
maandag 26 maart 2018
GO
Het Binnenhof wordt voor
bewindslieden steeds
vaker een slagveld. Ruim
den tussen 1967 en 2002
19 ministers vroegtijdig het
veld, de afgelopen 16 jaar
stapte er gemiddeld één
per jaar op. Tijdens de ka
binetten-Van Agt, Lubbers
en ook Kok bleven de be
windslieden zo lang moge
lijk binnenboord.
Wie het niet redden, waren
onder anderen Charles
Schwietert, staatssecreta
ris Defensie. Hij struikelde
over zijn opgepoetste cv.
Gerrit Braks faalde in 1990
bij bestrijding van de vis-
fraude.
/-.A
Staatssecretaris Elske ter
Veld moest in 1993 vertrek
ken na strubbelingen rond
de WAO en de Nabestaan
denwet.
Bij Sociale Zaken sneu
velde Robin Linschoten
omdat hij de Kamer onvol
doende had geïnformeerd
(1996).
Bram Peper kon in 2000
zijn biezen pakken nadat hij
als burgemeester van Rot
terdam te ruim had gede
clareerd.
Duizenden Catalanen zijn gister
middag in Barcelona de straat
op gegaan om te protesteren
tegen de arrestatie van hun
vroegere premier Carles
Puigdemont.
Koen Voskuil
Barcelona/Rotterdam
Betogers roepen om de vrijlating van Puigdemont. fotoafp
in de Tweede Kamer, fotosanp
