Vooral het
zuiden gaat voor
de dorpspartij
16
r-°'1
0-20%
20-40
40-60
60-80
80-100
De lokale partijen delen
vooral in het zuiden van het
land de komende vier jaar de
lakens uit. Van alle Brabantse
stemmen ging 42,2 procent
naar een lokale partij, in Lim
burg zelfs 44,8 procent.
Landelijke partijen worden in
deze gebieden steeds verder
veroordeeld tot een bijrol.
Nummer 2 het CDA weet zich
in Limburg met een vijfde van
de stemmen nog enigszins te
handhaven, in Brabant is de
achterstand met 15,1 procent
groter.
In de Randstad is de doorbraak
van lokale partijen juist veel
minder groot. In Flevoland
stemt bijvoorbeeld maar een
op de vijf mensen lokaal. Ook
in Utrecht en Noord-Holland
blijft de populariteit van lokale
groeperingen achter bij het
landelijke gemiddelde van 32,8
procent.
In de Randstadprovincies gaat
van de landelijke partijen de
VVD duidelijk aan kop, terwijl
het CDA het hier juist laat lig
gen. Dat de christendemocra
ten nipt de grootste landelijke
partij blijven, is vooral te dan
ken aan kiezers aan de randen
van Nederland, waar de partij
nog altijd een stevige basis
heeft. Toch is het gat met de li
beralen wel kleiner geworden:
het CDA haalde over de gehele
linie krap 15.000 stemmen
meer dan de VVD.
De andere strijd, tussen de pro
gressieve partijen D66 en
GroenLinks, speelt zich af op
een ander slagveld. GroenLinks
troeft de democraten afin tra
ditioneel linkse (univer-
siteits) steden Amsterdam,
Utrecht, Nijmegen en Eindho
ven. Ook op de Utrechtse Heu
velrug en langs de IJssel gaat
GroenLinks er met de winst
vandoor, terwijl D66 beter ge
organiseerd is in het zuiden en
het uiterste oosten.
Opsteker voor Jesse Klaver is
zeker ook dat Wageningen,
woonplaats van rivaal Alexan-
der Pechtold, in GroenLinkse
handen is gevallen. Tegelijker
tijd haalt D66 circa 30.000
stemmen meer.
Voor de SP, dat een verrassend
groot verlies leed, is de herove
ring van bolwerk Oss een
schrale troost. Een doorbraak
in het Noorden blijft uit. Ster
ker nog, in de Groningse ge
meenten Veendam en Old-
ambt levert de partij in ten
gunste van de PvdA. Voor Lo-
dewijk Asscher zal het overi
gens nog niet meevallen van
deze uitslag chocola te maken.
De partij krijgt in de meeste
gemeenten opnieuw een pak
op de broek, maar in grofweg
een derde boeken de sociaalde
mocraten een opmerkelijk
winstje.
Van de ruim 12,2 miljoen stem
gerechtigden maakten uitein
delijk 6,7 miljoen de gang naar
de stembus. De opkomst komt
daarmee uit op 54,8 procent en
is daarmee iets hoger dan in
2014, toen 53,8 procent een
stem uitbracht. Overigens zijn
dit niet de laatste gemeente
raadsverkiezingen dit jaar: op
21 november gaan in 12 nieuwe
gemeenten de stembussen
open na een herindeling.
GRONINGEN
FRIESLAND
20-30%
30-40
40-50
50-60
60-70
70+
vrijdag 23 maart 2018
GO
Lokale partijen scoren
goed in Brabant en Limburg
Laurens Kok
Lokalen en CDA populairst
buiten de steden
40%
Lokaen
CDA
D66
Groen Links
zeer
stedelijk
matig weinig
stedelijk stedelijk
Appingedam
11.974 inwoners
Opkomst
4802 15 50,4 5243 15 53,7
Ten Boer
7.283 inwoners
REFERENDUM H
Veendam
27.548 inwoners
GEMBEL 1944
6
40,6
1896
5 36,3
2018 S
z
2014 S Z
SP 894
3
18,7
938
3 18,0
Opkomst
11356
21
51,3
11777 21 53,2
CDA 552
2
11,5
864
3 16,5
GEMBEL
3276
7
28,9
3097 6 26,4
PVDA 493
2
10,3
605
2 11,6
PVDA
2104
4
18,6
2023 4 17,2
D66 368
1
7,7
325
1 6,2
SP
1655
3
14,6
1942 4 16,5
CU 336
1
7,0
316
1 6,1
VUK
1107
2
9,8
1078 2 9,2
VVD 166
0
3,5
216
0 4,1
CDA
838
1
7,4
981 2 8,4
WD
826
l
7,3
882 1 7,5
REFERENDUM
QQ 70Z rtR TV..
D66
530
1
4,7
725 1 6,2
CU
503
1
4,4
502 1 4,3
Bedum
GL
453
1
4,0
436 0 3,7
10.475 inwoners
REFERENDUM
^^■40,2% 56,0%
REFERENDUM M
De Marne
10.082 inwoners
REFERENDUM M
Delfzijl
24.961 inwoners
2018 S
z
2014 S
z
Opkomst
9893
19
49,0
10605
21 51,4
FRAC2014
1643
4
16,7
1794
4 17,0
STULP
1383
3
14,0
1791
4 17,0
VVD
1159
3
11,8
1411
3 13,4
CU
1448
3
14,7
1367
3 13,0
SENIOREN
675
1
6,9
1117
2 10,6
PVDA
799
2
8,1
1064
2 10,1
CDA
743
1
7,5
960
2 9,1
D66
331
0
3,4
653
1 6,2
PW
641
1
6,5
0
0 0,0
SOCDELFZ
187
0
1,9
155
0 1,5
PAR5V12
151
0
1,5
0
0 0,0
GL
612
1
6,2
0
0 0,0
REFERENDUM
41,0%
55,0%
Eemsmond
15.657 inwoners
REFERENDUM
Groningen
202.850 inwoners
REFERENDUM
Grootegast
12.170 inwoners
REFERENDUM
Haren
19.591 inwoners
REFERENDUM
Leek
19.634 inwoners
REFERENDUM
Loppersum
9.915 inwoners
56,9%
2018 S
z
2014 S
z
Opkomst
4736
13
60,4
5208 15 64,5
CDA
846
2
17,9
1068
3 20,6
LV00RUIT
1166
3
24,7
972
3 18,7
PVDA
854
3
18,1
802
2 15,4
GL
642
2
13,6
572
2 11,0
CU
580
2
12,3
644
2 12,4
VVD
417
1
8,8
455
1 8,8
D66
193
0
4,1
0
0 0,0
OVERIG
0
0
0,0
633
2 12,2
REFERENDUM M
Marum
10.352 inwoners
REFERENDUM M
Midden-Groningen
61.163 inwoners
REFERENDUM
38, C
wm
61,1%
Oldambt
38.118 inwoners
2018 S
z
2014 S
z
Opkomst
SP
15625
2005
25
4
50,1
12,9
17461
3213
25 55,6
5 18,5
VCP
1843
3
11,8
2757
4 15,8
PVDA
2263
4
14,5
2320
4 13,3
CDA
1278
2
8,2
1966
3 11,3
PVHN
1503
3
9,7
1700
3 9,8
VVD
1996
3
12,8
1576
2 9,1
D66
973
1
6,3
1372
2 7,9
CU
967
1
6,2
910
1 5,2
0LDAKT
655
1
4,2
905
1 5,2
BURGBEL
311
0
2,0
0
0 0,0
HOP
63
0
0,4
73
0 0,4
GEMBEL
1604
3
10,3
0
0
0
0
OVERIG
0
0
0,0
486
0
co
REFERENDUM
39.5% 56.9%
Pekela
12.530 inwoners
2018 S
z
2014 S
z
Opkomst
4933
15
49,8
5128 15 51,2
SP
1356
4
27,6
1331
4 26,2
SAMENVP
819
3
16,7
973
3 19,1
PVDA
730
2
14,9
693
2 13,6
CDA
506
2
10,3
546
2 10,7
GL
328
1
6,7
428
1 8,4
VVD
311
1
6,3
356
1 7,0
CU
229
0
4,7
277
1 5,4
PVV
619
2
12,6
0
0 0,0
OVERIG
0
0
0,0
413
1 8,1
REFERENDUM
36, E
60,1%
Stadskanaal
32.357 inwoners
2018 S
z
2014 S
z
Opkomst
12348
23
47,5
13156
23 50,3
CDA
2405
5
19,5
2672
5 20,4
SP
1997
4
16,2
2394
5 18,3
CU
2476
5
20,1
2305
4 17,6
PVDA
1464
3
11,9
1998
4 15,2
GEMBEL
1209
2
9,8
1821
3 13,9
VVD
931
2
7,6
902
1 6,9
D66
514
1
4,2
721
1 5,5
LOKBET
802
1
6,5
0
0 0,0
GL
452
0
3,7
257
0 2,0
REFERENDUM
^^■44
,4%
51,0%
Westerwolde
24.841 inwoners
REFERENDUM ^^■41,0%
Winsum
13.598 inwoners
REFERENDUM ^37,9% I
58,2%
60,7%
Zuidhorn
18.864 inwoners
REFERENDUM M
Achtkarspelen
27.895 inwoners
2018 S
2014 S
Opkomst 12261 21 56,7 12049 21 55,9
FNP 2004 4 16,4 3030 6 25,2
CDA 3176 6 25,9 2730 5 22,7
CU 1661 3 13,6 2046 3 17,0
GEMBEL
1876 3 15,3 1796 3 14,9
PVDA
VVD
GL
PVV
REFERENDUM I
1200 2 9,8 1611 3 13,4
613 1 5.0 766 1 6,4
684 1 5,60 0 0,0
992 1 8,1 0 0 0,0
47,4% I
Ameland
3.635 inwoners
48,7%
2014 S Z
Opkomst
ALGBEL
AMEL82
CDA
PVDA
WD
AMELAND1
OVERIG
REFERENDUM I
2335 11 80,0 2226 11 I
1 8,0
1 12,5
187
291
204 1 8,8
173 1 7,4
998 5 42,8
0 0 0,0
Dantumadiel
18.942 inwoners
2018 S
604 3 27,2
604 3 27,2
530 3 23,9
258 1 11,6
181 1 8,1
0 0 0,0
40 0 1,8
*45,9%
2014 S Z
Opkomst
CDA
CU
GEMBEL
FNP
SGP
SOCLINKS
WD
OVERIG
REFERENDUM I
8358 17 56,2
2441 5 29,3
1274 3 15,3
1523 3 18,3
613 1 7,4
600 1 7,2
1433 3 17,2
47,1% I
8613 17 57,8
2368 5 27,6
1441 3 16,8
0 0 0,0
930 2 10,8
523 1 6,1
0 0 0,0
0 0 0,0
3300 6 38,4
^■49,4%
De Fryske Marren
51.565 inwoners
2018 S
z
2014 S
z
Opkomst
23222
31
57,1
20803 31 52,0
FNP
4588
6
19,8
5883
9 28,4
CDA
5438
8
23,5
4823
8 23,3
PVDA
2853
4
12,3
2555
4 12,3
WD
2946
4
12,7
2333
4 11,2
D66
1644
2
7,1
1393
2 6,7
CU
1313
1
5,7
1183
2 5,7
NCPN
1462
2
6,3
1174
1 5,7
GL
1971
3
8,5
743
1 3,6
BURGPAR
872
1
3,8
0
0 0,0
OVERIG
0
0
0,0
595
0 2,9
REFERENDUM
^^■49
1,6% ^^■46,6%
Dongeradeel
23.887 inwoners
REFERENDUM ^^M45,3% I
Ferwerderadiel
8.719 inwoners
REFERENDUM I
53,7%
44,8%
Harlingen
15.869 inwoners
2018 S
Z
2014 S
z
Opkomst
PVDA
7047
1833
17
5
56,1
26,1
7150 17 57,2
1536 3 21,5
HARLBEL
942
2
13,4
1321
3 18,5
CDA
1066
3
15,2
1139
3 16,0
WD
900
2
12,8
795
2 11,2
D66
442
1
6,3
752
2 10,5
WADNPART
520
1
7,4
431
1 6,0
HOOP
467
1
6,6
0
0 0,0
GL
505
1
7,2
395
1 5,5
CU
324
1
4,6
324
1 4,5
OVERIG
0
0
0,0
401
1 5,6
REFERENDUM
43
co
52,7%
Heerenveen
50.200 inwoners
2018 S
z
2014 S
z
Opkomst
21997
31
55,3
18022
29
45,9
PVDA
4042
6
18,4
4890
8
27,2
GEMBEL
2128
3
9,7
2455
4
13,7
CDA
3024
5
13,8
2455
4
13,7
WD
3136
5
14,3
2358
4
13,1
D66
1770
2
8,1
1835
3
10,2
FNP
2229
3
10,2
1801
3
10,0
CU
1182
1
5,4
1081
2
6,0
GL
2138
3
9,7
848
1
4,7
LSTBLANC
847
1
3,9
0
0
0,0
SP
1370
2
6,2
0
0
0,0
OVERIG
0
0
0,0
202
0
1,1
REFERENDUM
^^■47
,7%^^M48
1,5%
Opkomst hoog
in het oosten
CDA vs VVD, wie wint waar?
PvdA winst en verlies
t.o.v. 2014
+3% g
- +0,1
D66 vs Groen Links, wie wint waar?
D66
Groen Links
