O
M
A
Nog meer lokalen de
grootste, PVV blijft klein,
GroenLinks kan juichen
I
A
'Groei lokale partijen
is indrukwekkend'
4
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2018
Veel meer afgetekend waren de
voorlopige resultaten van de ge
meenteraadsverkiezingen. Zo
wist de PVV niet de grote over
winningen te boeken in Utrecht
en Rotterdam, juist de steden
waar Geert Wilders het bij de lan
delijke verkiezingen goed had ge
daan en een 'een verovering' had
beloofd.
Tot de winnaars behoren aller
eerst de vele lokale partijen die op
veel plekken de macht grepen.
Waarschijnlijk zijn er nog meer
lokale partijen de grootste gewor
den in vergelijking met vier jaar
geleden. In elk geval in Rotterdam
wist Leefbaar Rotterdam haar po
sitie van grootste partij met af
stand te behouden.
Een van de weinige landelijke
partijen die reden heeft tot jube
len is GroenLinks. Die partij
wordt de grootste in Utrecht en
Amsterdam en haalt ook in bijna
alle andere gemeenten waar ze
meedeed aan de verkiezingen
winst. Dat gaat vooral ten koste
van D66. Vier jaar geleden was die
partij in veel grote steden nog de
grootste. De partij lijkt te worden
afgerekend voor de regeringsdeel
name. Dat geldt overigens ook
voor regeringspartij CDA. Deze
verliest in de grote steden terrein,
terwijl collega-coalitiepartij VVD
hier en daar juist wat zetels won.
Een andere partij die succes
boekte, is Denk. Het lukte de par
tij - net als vorig jaar bij de lande
lijke verkiezingen - om veel al
lochtone stemmers te mobilise
ren. Zo komt de partij in Rotter
dam vanuit het niets de raad in
met vier zetels, in Utrecht en Am
sterdam met drie.
Versnipperd
In het merendeel van de gemeen
ten, hebben de gemeenteraads
verkiezingen een versnipperd po
litiek landschap opgeleverd. Veel
kleinere partijen veroverden een
plek, terwijl traditionele fracties
inleverden. De komende weken
moeten er op veel plekken colle
ges worden gevormd van mini
maal vier partijen.
Als de uitslag van het referen
dum een 'ja' blijkt kan het kabinet
het advies van de kiezer naast zich
neerleggen. Toch kan er binnen de
regeringscoalitie een discussie
losbarsten om toch al eerder een
aantal aanpassingen door te voe
ren. Het nee-kamp haalde, zo leek
gisteravond, bijna evenveel stem
men. Zeker D66 zal ervoor voelen
nog eens naar de scherpe kantjes
van de wet te kijken.
De lijst met gemeenten waar lokale
partijen de grootste zijn geworden
groeit en groeit. In Den Haag is het
Groep De Mos. In Rotterdam Leef
baar Rotterdam. In Tilburg LST. In
Venlo is EenLokaal vanuit het niets
de grootste geworden. En, en, en...
Toch is zo langzamerhand het
maximum wel bereikt, denkt poli
ticoloog Krouwel van de Vrije Uni
versiteit van Amsterdam. „Niette
min is de groei indrukwekkend."
Haalden lokale partijen in '96 nog
zo'n 18 procent van de stemmen, dit
groeide van 23,7 in 2010 naar 27,8 in
2014. Ditmaal voorspellen peilers
zelfs dat de grens van 30 procent
wordt overschreden.
Die groei is verklaarbaar door de
krimp in de aanhang bij CDA en
PvdA, zegt Krouwel. „Het verval
van de oude, enorme machtspar
tijen heeft de lokale partijen ge
voed. Er zit veel boosheid in de aan
hang van lokale partijen. De teleur
stelling in de oude machtspartijen
is hun brandstof geweest."
Al moeten lokale partijen ditmaal
de kiezers die teleurgesteld zijn in
de traditionele partijen, delen met
de PVV, zegt hij. „Die partij vist
duidelijk in dezelfde vijver. Net als
Forum voor Democratie, maar
goed, die doen maar in één ge
meente echt mee."
Al benadrukt Krouwel, op basis
van zijn uitgebreid onderzoek naar
lokale politiek, dat lokale partijen
De teleurstelling
in de oude
machtspartijen is hun
brandstof geweest
niet alleen op deze vorm van pro
teststemmers kunnen rekenen. „Er
zijn zeker kiezers die oog hebben
voor hoe een wethouder van een
lokale partij of een raadsfractie het
heeft gedaan. Maar omgekeerd is
ook waar: soms straffen ze de lokale
VVD voor een optreden van een
landelijk kopstuk."
Krouwel gelooft niet dat de groei
almaar zal blijven doorgaan. Er zit
een grens aan, zegt hij. „Een grote
groep kiezers blijft namelijk toch
stemmen op de lokale fractie van
een landelijke partij: die kijkt hele
maal niet naar lokale program
ma's."
En kleine schandalen spelen
soms het imago parten. „Ik noem ze
flash parties", zegt de politicoloog.
„Ineens zijn ze er, zonder dat er
echt een programma ligt. Zo'n lo
kale partij zonder echte kernwaar
den. Die gaan nogal eens ten onder
aan de ego's van leden, want dan
blijkt bij een actuele kwestie dat ze
totaal niet op één lijn zitten, maar
bijeengekomen waren op één issue.
Dat knalt niet zelden ineens uit el
kaar."
donderdag 22 maart 2018
GO
Stembureau
Vanaf klokslag
00.00 uur zijn kie
zers welkom in een
dubbeldekker op de
Markt in Zaltbom-
mel. Aziz Rahou
(28) is de eerste be
zoeker in de bus en
hij is daarmee de
L brengt voor de
Bt raadsverkiezingen
2018.
FOTO ROEL VAN DER AA
De Partij voor de
Dieren had onge
twijfeld hoge ogen
gegooid in dit
stemlokaal bij kin
derboerderij 't Erf in
Waalwijk, maar in
die gemeente doet
de partij niet mee.
Geitjes, zebravin-
ken en eekhoorn
tjes houden de kie
zers gezeldschap.
FOTO MARIE-THERESE KIER-
Het referendum over de wet
voor de inlichtingendiensten is
een fotofinish geworden. Uit
een eerste poll bleek dat 49
procent van Nederland 'ja'
heeft gezegd, één procent
meer dan het nee-kamp
haalde.
Tobias den Hartog
Den Haag
Kajsa Ollongren brengt haar stem uit in Amsterdam, fotoanp
A Jos van Rey, ex-VVD'er en nu lijstduwer van de Liberale Volkspartij Roermond, brengt zijn stem uit. Hij
heeft op het stembureau in Herten snel woorden met Leon Goijen. Volgens Van Rey mag deze ex-voor-
zitter van het CDA Roermond er niet zitten. De gemeente geeft aan dat Goijen in zijn recht staat, fotoanp
Voor de derde achtereenvol
gende keer zit er groei in lokale
partijen bij de gemeenteraads
verkiezingen. Zij halen ongeveer
een derde van alle stemmen. Al
zit er een grens aan de groei,
zegt politicoloog André Krou-
wel.
Tobias den Hartog
Den Haag
-André Krouwel, politicoloog
