Kinderboek India noemt
Hitier inspirerend leider
SROOVE
5
na de vluchtelingendeal met Turkije
Op 18 maart 2016 sloten de EU en
Turkije de deal die een eind maakte aan
de vluchtelingenstroom tussen Turkije en
Griekenland. De architect van die deal is
ontevreden over de situatie nu.
In vluchtelingenkamp Moria op het
Griekse eiland Lesbos braken vo
rige week gevechten uit tussen de
kampbewoners en de politie. De
vlam sloeg in de pan in het over
volle kamp tijdens een protest te
gen de uitzichtloze situatie waarin
de asielzoekers zich bevinden. Aan
het eind van de dag moesten elf
mensen worden behandeld 'van
wege traangas en paniekaanvallen',
meldde Artsen zonder Grenzen.
Zij, en talloze andere hulporganisa
ties, wanhopen al maanden over de
erbarmelijke toestanden op de ei
landen.
„We zijn gewend geraakt aan de
beelden van de slechte omstandig
heden waaronder asielzoekers le
ven in de kampen daar. En daarom
doen we er eigenlijk nauwelijks iets
aan", zegt Gerald Knaus, directeur
van de Europese denktank ESI.
„Sommige mensen zijn zelfs blij
met die beelden, omdat ze hopen
dat het migranten afschrikt hier
heen te komen."
Teleurgesteld
Oostenrijker Knaus is teleurgesteld.
De directeur van het Europese ken
niscentrum wordt alom gezien als
de man die de omstreden Turkije-
deal in de steigers zette. Hij leverde
de politiek eind 2015 een blauw
druk voor de oplossing van het pro
bleem dat toen Europa overheerste:
de duizenden vluchtelingen die
elke dag in rubberbootjes vanaf de
Turkse kust de oversteek waagden
naar de Griekse eilanden, om een
maal daar dwars door Europa ver
der te trekken naar hun eindbe
stemming, meestal Duitsland, Ne-
Als je asiel
aanvraagt is de kans
klein dat je echt
wordt teruggestuurd
naar het vasteland
derland of Scandinavië. Op 18
maart 2016 zetten de EU en Turkije
hun handtekening onder een deal
waarin Turkije beloofde alle mi
granten die na die datum in Grie
kenland aankwamen weer terug te
nemen, in ruil voor miljarden
euro's Europese steun aan de vluch
telingenopvang in Turkije zelf. Het
moest alle bootmigranten ontmoe
digen om aan hun gevaarlijke reis te
beginnen. Tegelijkertijd gingen de
Griekse eilanden op slot: migranten
mochten niet langer de veerboot
naar het vasteland nemen.
„Ik sta nog steeds achter de deal",
zegt Knaus, twee jaar later telefo
nisch vanuit zijn woonplaats Ber
lijn. „Er was op dat moment geen
alternatief. Al die bootjes... Dat
moest stoppen. Alleen is de uitvoe
ring niet zo geweest als had gemoe
ten."
Wat wel werkte: het aantal boot
jes dat aankwam op de Griekse ei
landen daalde drastisch. Wat een
probleem bleek: wat doe je met alle
vluchtelingen en migranten die al
op de eilanden zijn en degenen die
er ondanks de deal toch nog aanko
men? Het gevolg: al twee jaar lang
kampen de Griekse eilanden met
overvolle opvangkampen en daar
mee gepaard gaande onrust en op
roer onder de migranten én de ei
landbewoners. Er zitten nu nog
11.000 asielzoekers op de eilanden
en daar komen er vrijwel iedere dag
nog bij. „Een onmenselijke situa
tie", vindt Knaus.
De oorzaak: het falende Griekse
asielsysteem. Of beter: het falende
Europese asielsysteem. „We slagen
er nauwelijks in om mensen die
volgens de deal terug moeten naar
Turkije ook echt terug te sturen.
Mensen op de eilanden wachten
maanden op beslissingen. Je zou
zeggen dat we er in twee jaar tijd
een functionerend systeem voor
hadden moeten kunnen optuigen.
Maar er is een gebrek aan focus nu
het grootste probleem, de ongecon
troleerde stroom vluchtelingen die
door Europa trok, is opgelost." Maar
ook nu komen er nog wekelijks
meer mensen in bootjes aan op ei
landen dan dat er worden terugge
stuurd naar Turkije: zo kwamen er
in januari 1.600 mensen met boot
jes aan op de eilanden, 47 gingen er
gedwongen terug.
Waarom kan Griekenland niet
wat Nederland doet, stelt weten
schapper Knaus. „Bij jullie weten
de meeste asielzoekers binnen een
paar weken waar ze aan toe zijn.
Natuurlijk is ook het Nederlandse
systeem niet perfect, maar er zijn in
ieder geval voldoende rechters en
opvangfaciliteiten."
Druk
De druk op de Griekse eilanden
wordt de laatste maanden iets min
der. Kwetsbare vluchtelingen (ge
zinnen, alleen reizende minderja
rigen) worden door de Grieken als
nog overgebracht naar het vaste
land en daar tijdelijk in woningen
ondergebracht. Het is geen oplos
sing, stelt Knaus. Hij ziet dat het
aantal mensen dat de oversteek
waagt weer aan het stijgen is.
„Het verhaal is nu al twee jaar dat
als je asiel aanvraagt, de kans klein
is dat je echt wordt teruggestuurd
naar Turkije. Dan wagen mensen
toch hun kans, ook omdat ze weten
dat als de eilanden te vol raken ze
misschien worden doorgestuurd
naar het vasteland, en daar kun je
met smokkelaars weer verder Eu
ropa in. Kortom: de situatie is niet
stabiel, de crisis kan weer oplaaien."
ROTTERDAM Een kinderboek
waarin Adolf Hitier zij aan zij staat
met Mahatma Gandhi en Nelson
Mandela, heeft voor veel ophef ge
zorgd. Joodse organisaties hebben
gevraagd het boek uit de handel te
nemen.
Het gaat om een boek over elf
wereldleiders van een Indiase
kinderboekenuitgever. Daarin
staat Hitier prominent tussen an
dere 'inspirerende leiders die hun
leven hebben gewijd aan het ver
beteren van het leven van de
mensen in hun land'.
Het drie jaar geleden versche
nen boek wordt sinds kort ook on-
line aangeboden. Verschillende
joodse organisaties zijn woedend,
maar volgens de uitgever is er
geen reden het boek uit de handel
te nemen. 'Hitier werd in de lijst
opgenomen vanwege zijn leider
schapskwaliteiten en zijn toespra
ken, waarmee hij de massa's beïn
vloedde', aldus een verklaring van
uitgever B. Jain Publishing Group.
Onbegrijpelijk, aldus Abraham
Cooper van het Simon Wiesen-
thal Center voor mensenrechten.
„Mensen die het leven van hun
landgenoten hebben verbeterd?
Adolf Hitier? Van zo'n beschrij
ving huilen nazi's vreugdetra
nen." Cooper is bang dat jonge
mensen een verkeerd beeld krij
gen van wat een werkelijk grote
en humanitaire leider is.
FM ONLINE DAB+ MOBILE
maandag 19 maart 2018
GO
'De crisis kan zo weer oplaaien'
Cyril Rosman
Rotterdam/Berlijn
A Gerald Knaus, directeur van
de Europese denktank ESI: „De
situatie is niet stabiel." privéfoto
- Gerald Knaus
A In de kampen op het Griekse eiland Lesbos leven ongeveer 1.500
kinderen onder slechte omstandigheden, foto stichting sheltersuit
