9
OORLOG
Betsy de Bruin werd verkracht door een
Japanse militair. Ze raakte daarbij zwanger.
Haar oorlogstrauma droeg ze in stilte met
zich mee. Ze stierf in 2003 thuis in Rotterdam
een eenzame dood, maar werd pas tien jaar
later gevonden.
Het was een grote
schande, helemaal
voor een rooms-
katholiek gezin
'Japan dwong 20.000 vrouwen tot prostitutie'
Betsy de Bruin hield de
gordijnen van haar
bovenwoning altijd
gesloten. Een ver
weerd strookje papier
met haar naam zat met
plakband vast aan de
voordeur. Ze leidde een teruggetrok
ken bestaan. Het was niet verwon
derlijk dat ze tien jaar lang dood in
huis lag zonder dat iemand dat
ontdekte.
Een dag nadat het lichaam van
Betsy is gevonden, staat haar dochter
met een onwezenlijk gevoel bij de
woning in de Jan Porcellisstraat in
Rotterdam. Voor de blauwe deur ligt
een eenzame rode roos. „Ik heb altijd
gedacht dat er een dag zou komen dat
er een politieagent voor mijn deur
zou staan", vertelt ze in deze krant.
„Dat hij zou vertellen dat mijn moe
der was overleden. Ik zou niet eens
verbaasd zijn dat ze al maanden in
huis zou liggen, maar tien jaar?"
Van een liefdevolle relatie tussen
moeder en dochter is nooit sprake
geweest. De laatste twintig jaar van
haar leven hebben ze geen contact.
Betsy is een gesloten vrouw. Haar
dochter weet dat ze een groot oor
logstrauma met zich meedraagt,
maar Betsy zwijgt daarover. „Ik was
een ongewenst kind. Dat voelde ik
elke dag en mijn moeder vertelde dat
ook. Ik was niet de dochter die ze had
willen hebben."
Met het tragische verhaal van Betsy
opent onderzoeksjournalist Griselda
Molemans haar nog te verschijnen
boek Levenslang oorlog. Het verhaal
van Betsy - in de volksmond Beppie
- staat symbool voor het verhaal van
duizenden vrouwen die in de
Tweede Wereldoorlog door Japanse
militairen zijn verkracht of werden
gedwongen tot prostitutie. Mole
mans: „Achter het verhaal van Betsy
gaan verdriet en onrechtvaardigheid
van een oorlogsmisdaad schuil."
Dwangprostitutie
Betsy Dorothy de Bruin (26 juni 1929,
Semarang) is de oudste dochter van
het Indisch-Nederlandse echtpaar
Theo de Bruin en Corrie Lugtman.
Toen Japan in 1942 Nederlands-Indië
binnenviel, werden alle blanke
Nederlandse staatsburgers geïnter
neerd. Het gezin De Bruin hoefde
vanwege de gemengde afkomst het
Jappenkamp niet in, maar het leed
daarbuiten wel onder de schaarste,
honger en intimidatie.
Betsy is pas 16 jaar als ze wordt ver
kracht door een Japanse militair. Ze
raakt zwanger en krijgt een dochter.
„Binnen de familie was bekend dat er
in de oorlog iets voorgevallen was,
maar over Betsy's dochter werd niet
gesproken", vertelt Willy Koch, een
nicht, in het boek van Molemans.
„Het werd doodgezwegen. Het was
een grote schande en al helemaal
voor een rooms-katholiek gezin. Bij
de begrafenis van Betsy's moeder heb
ik de dochter ontmoet. Ze heeft een
overduidelijk Japans uiterlijk: een
lichte huid met mata sipit (amandel
ogen, red.)."
Het Japanse leger maakt zich stel
selmatig schuldig aan seksuele
wreedheden. Sommige slachtoffers
plegen zelfmoord, andere worden
vermoord omdat ze zwanger raken of
gedwongen tot een abortus. Mole
mans: „Het was niet de bedoeling dat
vrouwen in verwachting zouden
raken. De legerleiding eiste het
gebruik van anticonceptie. Niet alle
soldaten deden dat. In officiersborde
len was personeel aangesteld om
abortussen uit te voeren. Daarna
werden de meisjes weer aan het werk
gezet."
Na de oorlog spreekt niemand over
verkrachting en dwangprostitutie.
„Er werd gedaan alsof er sprake was
van seks met wederzijdse instem
ming, terwijl veel mensen wisten dat
de Japanners constant op jonge meis
jes joegen en hen misbruikten als
'troostmeisjes' in bordelen", zegt
Willy Koch.
Als Indonesië (1949) onafhankelijk
wordt, vertrekt het gezin naar Neder
land met hun drie kinderen en klein
dochter. Het huwelijk van Betsy's
ouders strandt. Haar moeder her
trouwt met een Rotterdamse haven
arbeider. Betsy heeft een slechte
relatie met haar moeder en stief
vader. Ze werkt hard om de eindjes
aan elkaar te knopen. Aanvankelijk
als bejaardenverzorgster, later ook in
een Indische toko.
Voor Willy en haar broer Johnny
Koch is Betsy een vat vol tegenstel
lingen. Begin jaren 80 komt ze vaak
met haar eigen auto bij hen in Schin-
veld (Limburg) op bezoek. Ze kleedt
zich mondain, draagt het haar in een
sluike bob en drinkt graag rosé
champagne.
„Ze was een vlotte, zelfbewuste
vrouw, maar ze kon soms raar uit de
hoek komen. Op een bepaald mo
ment stelde ze zich voor met de oer-
Hollandse naam Beppie en vertelde
ze dat ze ging stemmen op de
Centrumpartij van Hans Janmaat.
Sommige familieleden reageerden
woedend. „Je bent Indisch en dan
stem je op zo'n man met racistische
denkbeelden!"
Betsy is geen makkelijke vrouw in
de omgang, herinnert Willy Koch
zich. Volgens haar is ze hooghartig en
gekant tegen mensen van gemengde
afkomst. „Maar ik vraag me af of dat
kwam doordat ze door haar eigen
Indische familie is afgewezen van
wege haar half-Japanse kind. Ze heeft
het erg moeilijk gehad in haar leven.
Ondanks het stroeve contact met
haar moeder vermoed ik dat ze sinds
Corries overlijden in 1988 sterk
geïsoleerd is geraakt."
In datzelfde jaar verbreekt Betsy
het contact met broer en zus Koch.
„Ze was zwaar beledigd, omdat we
volgens haar tijdens de uitvaart van
haar moeder respectloos gelachen
hadden. Maar dat was helemaal niet
aan de hand: we lachten omdat de
pastoor een leuke anekdote over
Corrie vertelde."
Betsy verbreekt ook het contact
met haar dochter. Die probeert soms
nog toenadering te zoeken, maar
Betsy houdt de deur dicht, letterlijk
en figuurlijk. Op Moederdag staat
haar dochter een keer tevergeefs met
een bloemetje voor de deur. Ze weet
niet dat haar moeder op dat moment
al jaren dood in haar bovenwoning
ligt.
De laatste jaren van haar leven
brengt Betsy in grote eenzaamheid
door. Haar onderbuurman heeft heel
af en toe contact met haar. Ergens in
2003 sterft ze een natuurlijke dood.
ONDERZOEK
Op 21 november 2013 meldt het
Journaal dat in Rotterdam een
vrouw is gevonden die al tien jaar
lang dood in haar woning lag. De
dochter van Betsy herkent de
gordijnen, broer en zus Koch de
blauwe voordeur. De politie vond
haar na te zijn gealarmeerd door
netbeheerders die in de straat bezig
zijn met werkzaamheden en geen
gehoor krijgen bij Betsy. Achter de
deur liggen stapels post. Corporatie
Woonstad inde via automatische
incasso de huur, de Sociale Verze
keringsbank stortte elke maand
haar AOW.
De gemeente Rotterdam start
een project om eenzaamheid onder
ouderen tegen te gaan. Woonstad
zoekt contact met huurders met
wie de verhuurder vijfjaar of langer
niet heeft gesproken.
De meeste slachtoffers van Ja
panse oorlogsmisdaden zijn al
overleden. Wat rest is het verdriet
over een eenzaam leven, verwoest
door een oorlogsmisdaad en een
oorlogstrauma. En over de afkeu
rende houding van veel Nederlan
ders jegens Betsy en alle andere
slachtoffers die hun verdriet,
schaamte en trauma geen plek kon
den geven. Willy Koch. „Het is in
tens triest wat Betsy en haar doch
ter is overkomen. Dit lot hebben ze
niet verdiend."
Levenslang oorlog van Griselda
Molemans verschijnt eind dit jaar.
LEVENSLANG
zaterdag 17 maart 2018
GO
Tonny van der Mee
—Willy Koch, nicht
Het echtpaar Corrie
en Theo de Bruin-
Lughtman op de
boulevard in Scheve-
ningen, circa 1939.
Betsy staat in het mid
den. Links haar broer
Frans en rechts haar
zusje Olga.
FOTO PRIVÉ
GRISELDA MOLEMANS
Minimaal 20.000
vrouwen zijn in Ne-
derlands-lndië door
Japanse militairen
verkracht. Dat blijkt
uit archiefonderzoek
van Griselda Mole
mans in Nederland,
Groot-Brittannië en
de Verenigde Staten.
De slachtoffers komen
uit 27 landen. Het zijn
er veel meer dan tot nu
toe werd aangenomen.
Het onderzoek van
Griselda Molemans
richt zich op verkrach
ting en dwangprostitu
tie in alle door Japan
bezette gebieden.
„Er zijn veel meer lan
den bij betrokken en er
zijn veel meer slachtof
fers. Er is altijd be
weerd dat er geen
bewijsmateriaal is. Tot
mijn grote verbijstering
is er ontzettend veel
bewijs."
Op China, Taiwan en
Zuid-Korea na hebben
regeringen weinig
gedaan om slachtof
fers te erkennen, com
penseren en Japan te
dwingen tot excuses.
Japan ontkent deze
oorlogsmisdaden tot
op de dag van van
daag. „Slachtoffers zijn
in de steek gelaten. Ze
zijn verraden door
Japan, hun eigen rege
ring, het Tokyo Tribu
naal, en na de oorlog
werden ze in eigen
land beschimpt als
Jappenhoer."
Mondjesmaat zijn
Japanse militairen ver
oordeeld voor seksu
ele misdaden. Daarbij
was sprake van racis
tisch onderscheid,
zegt Molemans.
„Nederland kwam
alleen op voor de rech
ten van blanke vrou
wen. Slachtoffers van
bijvoorbeeld Chinese,
Indische of Molukse
afkomst waren niet
belangrijk. Die zijn in
de steek gelaten."
