I
W:
EUWS 11
G*.
Onschuldige Nederlanders hoeven zich écht geen zorgen te maken
over de nieuwe inlichtingenwet, zegt minister Kajsa Ollongren van
Binnenlandse Zaken. Maar wat als uit het referendum een 'nee' rolt?
„Daar wil ik niet op vooruitlopen."
Vier dagen voor het referen
dum over de Wet op de in
lichtingen- en veiligheids
diensten (Wiv) twijfelt een
grote groep kiezers nog.
Stem ik op 21 maart voor of
tegen de bekritiseerde
'sleepwet'? Die wet geeft de
geheime diensten meer be
voegdheden om telefoonverkeer, mailtjes en
whatsappberichten af te tappen.
Sinds deze week voert D66-minister Kajsa
Ollongren - verantwoordelijk voor de geheime
dienst AIVD - campagne. „Ik heb er heel veel ver
trouwen in dat mensen het belangrijk vinden dat
deze wet er komt", zegt ze, verwijzend naar de
laatste peilingen, die een voorsprong laten zien
voor het 'ja'-kamp.
„Ik vind het belangrijk dat mensen weten dat dat
dus niet mag. De diensten mogen niet zomaar
informatie van onschuldige Nederlanders onder
scheppen. Je moet je voorstellen: er is sprake van
dreiging, bijvoorbeeld uit het buitenland. De
diensten gaan dan zoeken naar contacten tussen
die plek en Nederland. Alles wat niet relevant is,
wordt eruit gefilterd en gewoon weggegooid. De
geheime diensten zijn totaal niet in geïnteres
seerd in mails van onschuldige burgers, van u
ofvan mij."
„Nederland kent dreiging: terrorisme,
economische spionage, digitale aanval
len. De technologie is enorm veranderd
sinds 2002, het jaar waarin de vorige in
lichtingenwet werd ingevoerd. In die tijd
was internet nog maar net in opkomst. De
diensten mogen al ongericht informatie uit de
lucht halen. Als het uit de ether kan worden ge
plukt, dan doen ze dat. Maar nu gaat alle informa
tie via de kabel, omdat we met smartphones
communiceren via apps, we gebruiken wifi-
hotspots. De diensten mogen nu niet ongericht
aftappen van de kabel, daarom is een moderne
wet nodig."
„Dat doen de diensten alleen als ze een persoon
of instelling op de korrel hebben van wie dreiging
uitgaat. Dan mogen ze, het moet natuurlijk wel
proportioneel zijn, gericht gaan hacken of an
derszins afluisteren. Ook als die informatie op
zijn computer of smartphone staat. Maar onge
richt aftappen mag nu niet op de kabel, alleen via
de ether."
„Ja, want we zijn een democratische rechtstaat
en deze wet schept goede kaders waarin is vastge
legd wanneer een dienst bijzondere bevoegdhe
den mag inzetten. Niet alleen de verantwoorde
lijk minister moet eerst toestemming geven. Ook
een onafhankelijke toetsingscommissie, die be
staat uit twee rechters en een technisch specialist.
Nu is er alleen een toezichthouder die achteraf
controleert of alles netjes is verlopen. Door die
toetsingscommissie komt er een extra slot op de
deur, een extra garantie dat de geheime dienst
zijn werk goed doet."
„Dat is een goed punt. Dat zal in de praktijk moe
ten blijken. We delen nu al veel informatie met
het buitenland. Zo werd bij de aanslagen in Brus
sel een laptop gevonden met een harde schijf en
een onvoorstelbare hoeveelheid informatie. Die
informatie werd gedeeld met andere landen, ook
met ons. Een aanslagpleger liep nog rond en kon
op een trein naar Amsterdam, Keulen of Londen
zitten."
„Ja, dat moet. Dat is in protocollen vastgelegd.
Maar als er mensenlevens op het spel staan en er
bloedspoed is, bestaat er een spoedprocedure.
Dan kan de AIVD razendsnel handelen en moet
de dienst achteraf uitleg geven over de noodzaak.
Dat mag alleen in het geval van ernstige drei
ging-"
„Dat zal niet gebeuren. De diensten werken bin
nen de wet. En we hebben in Nederland een
goede traditie dat het werk van de geheime dien
sten - voor- en achteraf- wordt ingeperkt door
de wet."
„Ik denk dat er nu veel over wordt gesproken en
geschreven. Dat is goed. Ik probeer op allerlei
manieren over te brengen wat de wet betekent.
Tegen Nederlanders wil ik zeggen: informeer
jezelf zo goed mogelijk en ga stemmen."
„Ik verwacht dat Nederland in meerderheid voor
stemt. Als dat niet gebeurt, zal het kabinet die
uitkomst moeten wegen. Daarover zullen we in
debat gaan met de Tweede Kamer."
„De heer Buma zit in de Tweede Kamer, hij mag
zijn mening op dat punt geven. Ik vind het be
langrijk dat we dit proces stap voor stap doorlo
pen. Dit kabinet houdt zich aan de wet op het
raadgevend referendum. En die wet zegt dat wij
een 'nee' moeten overwegen. Dat zullen we dan
ook doen."
„Ik denk niet dat we het in vijf minuten zullen
doen. Daar staan geen termijnen voor. Je moet er
natuurlijk even de tijd voor nemen."
„Daar wil ik nu niet op vooruitlopen."
zaterdag 17 maart 2018
GO
Aan
wil
Ollongren niet denken
Jan Hoedeman
Peter Winterman
Den Haag
Kunt u zich voorstellen dat Nederlanders er
moeite mee hebben dat de geheime diensten
straks onbeperkt telefoons en computers
mogen aftappen?
Waarom is het nodig om de bevoegd
heden van de geheime diensten uit te
breiden?
De smartphone bestaat al heel lang. Het is
toch niet zo dat diensten nu niet via de kabel
aftappen? Dan zijn we al jaren zeer kwetsbaar.
U zegt: vertrouw mij en vertrouw de geheime
diensten. Maar wat als er over tien jaar een
ander kabinet zit? Kan de kiezer erop vertrou
wen dat dan geen misbruik wordt gemaakt van
de nieuwe bevoegdheden?
De geheime diensten moeten soms snel han
delen. Bijvoorbeeld als na een aanslag in het
buitenland het risico bestaat dat de aanslag
pleger naar Nederland komt. Is er dan wel tijd
om een minister en een driekoppige commis
sie eerst een oordeel te laten vellen?
Zijn u en die driekoppige commissie 24 uur
per dag en zeven dagen per week bereikbaar?
Als de AIVD toch ongericht communicatie af
tapt, zonder uw toestemming, treedt u dan af?
Veel Nederlanders weten niet waar het refe
rendum over gaat. Neemt u dat zichzelf kwa
lijk?
Als een meerderheid woensdag 'nee' zegt,
haalt u dan de scherpe kantjes van de inlich
tingenwet af?
CDA-leider Sybrand Buma zei eerder dat het
kabinet een 'nee' zou negeren. Is dat ook uw
plan?
Hoe lang duurt dat 'overwegen'? Daar kun je
in vijf minuten mee klaar zijn, toch?
Kan het zijn dat het kabinet helemaal niets
doet bij een tegenstem en de wet onveranderd
invoert?
