c
'Als mensen 'voor' stemmen uit
angst voor terreur, dan hebben
wij het niet goed gedaan'
1
10
SLEEPWET REFERENDUM
Dat u woensdag in het stemhokje 'voor' of 'tegen' de
Wet op de inlichtingendiensten mag stemmen, komt doordat
vijf studenten afgelopen zomer in opstand kwamen tegen de
gevestigde politiek. „FHet is een beetje uit de hand gelopen."
i arlou Gij zen zou het
liefst haar stempas inlijs
ten en aan de muur han-
I gen. „Maar dan kan ik
niet stemmen." En Luca van der
Kamp beseft waarschijnlijk woens
dag pas, als hij in het stemhokje staat
en met het rode potlood het 'tegen'-
vakje inkleurt, dat het referendum
echt is. „Het voelt nu nog zo onwer
kelijk dat het allemaal gelukt is."
Dat 13 miljoen Nederlanders zich
woensdag voor of tegen de nieuwe
Wet op de inlichtingen- en veilig
heidsdiensten, beter bekend als 'de
sleepwet', mogen uitspreken, komt
door Gij zen (23), Van der Kamp
(22) en drie medestudenten. De
wet is vorig jaar zomer al goedge
keurd door de Tweede en de Eerste
Kamer en leek zonder veel reuring
dit jaar in werking te treden. Totdat
Watje online doet,
kan heel intiem zijn.
Dat aftappen is
echt heel anders
Gijzen zich boos maakte. „Er wa
ren veel gerenommeerde instellin
gen en organisaties die kritiek had
den en toch ging-ie gewoon door.
Dat vond ik echt heel raar." Van der
Kamp: „Er staan dingen in die wet,
waarvan wij denken: dat kan toch
niet in Nederland."
Hun generatie leeft digitaal. Uit
peilingen blijkt dat jongeren vaker
tegen de wet zijn dan ouderen. Van
der Kamp: „Wat je online doet en
communiceert, kan heel intiem
zijn. Dat aftappen is echt heel an
ders dan alleen een telefoonge
sprek." Ze studeerden Informatica
(Luca) en wiskunde (Marlou) en
volgen nu beiden een master Lo
gica. Van der Kamp: „Een studie
waarbij je nadenkt over de moge
lijkheden van systemen en com
plexe problemen." Precies de din
gen waar de nieuwe wet over gaat.
Steun
Met drie anderen startten ze een
handtekeningenactie om een refe
rendum op te zetten. Ze kregen
steun van Amnesty International,
GeenStijl en Arjen Lubach. De vijf
vroegen de redactie van Zondag
met Lubach afgelopen najaar of ze
aandacht wilde besteden aan hun
campagne. Ze kregen een sms'je te
rug: „Kijk zondagavond even naar
de tv." Een paar dagen na de 'sleep
wet'-uitzending waren de beno
digde 300.000 handtekeningen
binnen en was het referendum een
feit. Van der Kamp, lachend: „Het
is een beetje uit de hand gelopen."
Het was ook het moment dat de
Wiv voor het grote publiek opeens
in 'een sleepwet' veranderde. Een
frame, zeggen voorstanders van de
wet, het wekt de suggestie dat de
geheime diensten straks niets an
ders doen dan data van (onschul
dige) Nederlanders binnenharken.
De AIVD vindt het een onjuiste
voorstelling van zaken: grootscha
lig data aftappen mag alleen als het
past in een onderzoeksopdracht en
is onderhevig aan strikte controles.
Van der Kamp: „Dat deden we heel
bewust. Het laat zien waar we te
gen zijn en het geeft ook aan dat we
niet tegen de hele wet zijn. Al zijn
er wel steeds meer onderdelen bij
gekomen waar we tegen zijn."
Gijzen: „Ik vind de informatie die
de referendumcommissie geeft
trouwens ook niet neutraal. Heb je
gezien dat in hun brochure het
rode potloodje veel dichter bij het
vakje met 'voor' staat?
Van der Kamp: „Het sleepnet na
tuurlijk. Maar ik ben er ook van ge
schrokken dat de AIVD straks on
schuldige mensen of organisaties
mag hacken alleen maar om via
hen toegang te kunnen krijgen tot
mensen die wel verdacht zijn."
Gijzen: „De AIVD kan straks ook
automatisch toegang krijgen tot al
lerlei databanken, van de overheid
maar ook daarbuiten. Dat vind ik
echt een belangrijk ding."
Van der Kamp: „Ik geloof wel dat
de AIVD ons land veilig wil maken.
Maar het gaat erom wat zij onder
deze wet allemaal zóu kunnen.
Niet alleen nu, maar ook over een
paar jaar."
Gijzen: „Als zij willen dat wij hen
vertrouwen, moeten zij ons ook
vertrouwen. En dat blijkt niet uit
deze wet."
Van der Kamp: „Nou, het gaat ook
wel om de tegenstem hoor. Want
er moeten echt veel dingen aan de
wet veranderen. Met alleen de re
paratiewet van GroenLinks ben je
er nog niet."
Gijzen: „Als je naar de peilingen
kijkt, wordt de uitslag spannend. Ik
vind zelf: als mensen straks 'voor'
de wet hebben gestemd uit angst
voor terreur, dan hebben wij het
niet goed uitgelegd. Want veilig
heid begint juist met privacy."
zaterdag 17 maart 2018
GO
Cyril Rosman
- Luca van der Kamp
(initiatiefnemer referendum)
Marlou Gijzen en Luca van der Kamp. fotomarcookhuizen
Waarom kozen jullie die term?
Wat is jullie grootste bezwaar?
Bij de diensten zeggen ze dat het
lastig discussiëren is met men
sen die standaard uitgaan van de
kwaadwillendheid van de ge
heime dienst.
Jullie wilden mensen bewust
maken van deze wet en de geva
ren ervan. Is dat gelukt?
Kijk op de site bij /video
Wat weet u van de nieuwe
wet? Doe de test. Of lees
eerst een uitleg over het
referendum in 20 vragen
en antwoorden.
