II
RIVM: Niet dagelijks eten uit tuinen bij Chemours
7
PARALYMPISCHE SPELEN CHRIS VOS GAAT VOOR GOUD
maar het beweeglijke kind wilde
meer. Toen Vos 7 jaar was, durfde het
gezin weer op wintersport. In een
zitski ging ook hij de sneeuw in. „Ge
weldig, maar toen mijn oudere broer
Lorenzo ging snowboarden wilde ik
dat ook, met m'n stijve been zonder
bil. Een ramp natuurlijk. Veel geval
len, veel gehuild, maar na vijf winters
kwam ik toch ook die berg af."
In 2010 zag hij Nicolien Sauerbrei
olympisch goud winnen. Dat wilden
de Vosjes ook. Op een selectiedag van
zijn broer, die uiteindelijk nog het
Nederlands team haalde, raakte ook
Vos verslingerd aan de sport. „Ik heb
ook wel wat getennist, maar op dat
board zie ik niet dat ik beperkt ben en
dat vind ik heel vet."
In het wereldje staat hij bekend als
'die gast met die veer'. Een speciale
orthese - zijn skibeen - maakt snow
boarden mogelijk. „Ik heb m'n been
nog, maar dat is gewoon een houten
poot. Een frame van carbon gaat er
helemaal omheen. Met een veer die
uit de motorenwereld komt, om de
klappen op te vangen. Custom made.
Ik sleutel er altijd aan, ben er altijd
mee bezig. Zonder dat ding zou ik
niet kunnen snowboarden."
Al jaren traint hij met valide top
pers als Michelle Dekker en Niek
van der Velden. „Het stadium van
jaloezie ben ik allang voorbij. Na
tuurlijk zou ik ook wel willen
weten wat ik had gekund,
maar ik mis gewoon een
been en een bil."
Noem Vos niet zielig. „Ik was 5
tijdens het ongeluk, kan me über
haupt niet herinneren dat ik heb
kunnen lopen. Kan alles nu, het
duurt alleen wat langer. Ik fiets,
skate, surf. Alleen schaatsen lukt
me niet, dan gaat m'n ene been
rechtsaf, de ander rechtdoor."
Wereldtop
Op zijn board is hij wereldtop. Als
16-jarige nam hij al deel aan de Pa
ralympische Spelen in Sotsji, waar
hij in zijn eerste internationale sei
zoen dertiende werd. Na meerdere
wereldtitels is dat straks niet meer
genoeg. Nu is hij een van de uit
hangborden van Team NL. Naast
Ireen Wüst en Suzanne Schulting
is hij hoofdrolspeler in een grote
reclamecampagne van Toyota met
de toepasselijke slogan 'Start the
impossible'. „Ik denk dat ik nu me
daillewaardig ben. Dus ga ik voor
goud."
Die plak is slechts een van zijn
dromen. Zo probeert hij ook zijn
pilotenbrevet te halen. „Medisch
ben ik daar natuurlijk al superhard
voor afgekeurd. Een Boeing gaat
het dus nooit worden, maar hope
lijk mag ik ooit een klein propeller
vliegtuigje besturen. Er wordt al
tijd al tegen me gezegd: dit kan je
niet en dat kan niet. Maar ik wil
graag laten zien wat ik wél kan.
Niets is onmogelijk."
Toen hij 5 jaar was, reed een graafmachine zijn
rechterbeen kapot. Nu vijftien jaar later is Chris Vos
met zijn snowboard topfavoriet voor paralympisch
goud. „Niets is onmogelijk."
dat er ook nog een zenuwbeschadi
ging was. De hele rechterkant was
niks meer. Zonder bilspier en been
spieren ga je nooit meer kunnen lo
pen."
Na twee jaar kreeg hij een orthese,
een uitwendig hulpmid
del. Via kleine stapjes
leerde hij na lang reva
lideren langzaam
weer te stappen,
Ik wil graag
laten zien wat
ik wel kan. Niets
is onmogelijk
Fitte lichamen overal. Lunchende
atleten, met imposante torso's. En
een jongen met een hippe pet die
kreupel door de kantine van Pa
pendal sjokt. Confronterend
in deze omgeving, maar
geef Chris Vos een snow
board en niemand herkent
in hem nog een invalide.
„Snowboarden.Dat is
vrijheid", begint de Noord-
Hollander te vertellen. „Loop
ik mank, dan ziet iedereen dat.
Maar op een board is alles an
ders. Dan raas ik iedereen voorbij
In Zuid-Korea is hij straks een
van de Nederlandse favorieten
voor goud. Het klinkt zo logisch
nu, voor de wereldkampioen van
2015 en 2017 op de boardercross
en de slalom. Maar lang was dat
het absoluut niet. „Ik ben
tijdens een verbouwing
overreden door een
graafmachine, toen
ik 5 jaar was. Thuis
in de Beemster, in
onze eigen tuin,
waar ik in het zand
zat te spelen. Bekken
op vier plaatsen gebroken, brand
wonden. Brandweer erbij, politie,
helikopter, alles."
Nog voor hij werd geopereerd
werd er al tegen zijn ouders gezegd
dat het misschien wel de laatste
keer was dat ze hun zoon zouden
zien. Te veel schade, te complex.
„Heel heftig, natuurlijk. Maar on
kruid vergaat niet, hè."
Na veel operaties en lang revali
deren was hij er nog steeds. Wel
bleek de bloedtoevoer naar zijn
rechterbeen nagenoeg weg. „Dat
beentje was langzaam aan het af
sterven. Later kwamen ze erachter
De 74 monsters die het RIVM nam
van gewassen rond de Dordtse fa
briek Chemours, blijken allemaal
vervuild met de chemische stofjes
C8 en GenX. Het RIVM analyseerde
groenten uit tien moestuinen in
Dordrecht, Sliedrecht en Papen-
drecht. Volgens de onderzoekers
kunnen mensen in principe veilig
hun lichtvervuilde gewassen eten.
Maar voorzichtigheid is geboden.
De drie gemeenten Dordrecht,
Sliedrecht en Papendrecht zijn ge
schrokken van de uitkomst. „Inwo
ners die soms jarenlang gezond en
biologisch bezig zijn met het ver
bouwen van eigen groente, krijgen
mogelijk deze stoffen binnen, on
gewenst. En nu geldt zelfs het ad
vies om de consumptie te matigen.
Dat is een vervelende boodschap",
aldus de gemeenten.
Tuinders van Volkstuincomplex De
Vlij in Dordrecht reageerden opge
lucht. „Onze tuinen liggen
2 tot 2,5 kilometer van Chemours af.
Buiten de straal van een kilometer
'l
rond de fabriek kun je met een ge
rust hart uit je tuin eten. Dat is voor
ons als tuinvereniging een goed be
richt. Ik ben blij", aldus Jacqueline
Steeghs van De Vlij.
Chemours stelt dat de monsters
binnen de grenswaardes van het
RIVM zijn gebleven. „Wij zijn vast
besloten iedere vraag te beant
woorden en om onze bedrijfsvoe
ring te continueren op een wijze
die de gezondheid van mensen en
het milieu beschermt."
donderdag 8 maart 2018
GO
Invalide, maar op een board
raast hij iedereen voorbij
Chris Vos maakt
kans op goud op de
Paralympische
Spelen, foto's hh en
NATASJAVOS
Arjan Schouten
-Chris Vos, paralympiër
Beemster
Het RIVM waarschuwde gisteren
dat mensen in een straal van
een kilometer rond de Dordtse
fabriek Chemours eten uit hun
tuin moeten beperken.
Ingrid de Groot
Peter Groenendijk
Dordrecht
Een tuintje bij Chemours.
