...door een Balkanruzie
6
Nederland laat Oxfam geld houden
7
Digitale klokken van slag door niet nakomen stroomlevering aan Europees net
Talloze klokken
in Nederland en
de rest van Europa
lopen sinds half
januari tot zes
minuten achter.
De oorzaak? Een
conflict tussen
Servië en Kosovo.
Het achterlopen van de
digitale wekker, mag
netron- of ovenklok
komt door recente
problemen met de
Europese stroomvoorziening
op de Balkan. Digitale wekkers
en tijdsaanduidingen in ovens
en magnetrons gebruiken het
stroomnet om de exacte tijd te
bepalen. Dat kunnen ze door
dat de hoogspanningsnetten
in Europa allemaal met el
kaar zijn verknoopt.
De hoogspanningsnetbe
heerders van 25 Europese
landen duwen de 220 volt
aan spanning allemaal met
dezelfde frequentie van 50
hertz door hun netwerken.
Op die stroomsnelheid ba
seren digitale klokken vervolgens
de weergegeven tijd. Maar om die
50 hertz te waarborgen, moeten
alle hoogspanningsnetbeheerders
van Europa permanent een kleine
hoeveelheid stroom ter beschik
king stellen.
Minimaal
Sinds half januari blijft één land
echter in gebreke, maakte de Euro
pese koepel van hoogspannings-
netbeheerders (Entso-E) deze
week bekend. „Als gevolg daarvan
is de frequentie tot onder de 50
hertz gedaald", vertelt woordvoer
der Jeroen Brouwers van TenneT,
de beheerder van het Nederlandse
hoogspanningsnetwerk. Het gaat
om een minimaal, niet waar
neembaar verschil, dat letterlijk
iedere minuut aantikt. „Inmiddels
lopen digitale wekkers en klokken
op magnetrons en ovens vijf tot
zes minuten achter."
Volgens TenneT ligt de oorzaak
in de regio Servië, Macedonië en
Montenegro. Brouwers: „Daar
heeft men een politiek, juridisch
en financieel conflict en dat heeft
zich sinds half januari onder meer
geuit in het niet voldoen aan ver
plichtingen om ter ondersteuning
van die netfrequentie 300 mega
watt aan stroomcapaciteit te leve
ren."
Gistermiddag kwam de Entso-E
met een nadere verduidelijking.
Meer specifiek liggen de proble
men in Kosovo en Servië, stelt de
koepel in een verklaring. Door po
litiek gekonkel levert één van die
twee landen zijn verplichte bij
drage niet.
Het stroomtekort is inmiddels
opgelopen tot 113 gigawatt. De ge
middelde frequentie bedroeg
sinds medio januari 49,996 hertz,
stellen de gezamenlijke Europese
hoogspanningsnetbeheerders.
Entso-E beklemtoont dat de pro
blemen niet voor smartphones
gelden en evenmin voor wekkers
die door een kwartskristal worden
aangedreven. De tijd in smartpho
nes wordt via interne software
bijgehouden.
Regeringen
De hoogspanningsnetbeheerders
zijn bezorgd. De koepelorganisatie
heeft afgelopen tijd vergeefs ge
poogd het probleem op te lossen.
Nu roept ze de Nederlandse en
andere Europese regeringen op
isnel in actie te komen.
Volgens het Instituut
voor Fysieke Veiligheid
was het uitblijven van het
testalarm afgelopen maan
dag in diverse plaatsen in
Nederland ook een gevolg
Ivan de verstoorde digitale
uurwerken.
Voor een oplossing lijkt
politieke bemoeienis in
derdaad vereist. Het con
flict tussen Servië en Ko
sovo is hardnekkig en
stamt uit de Joegoslavië
oorlog van twintig jaar ge
leden.
Kosovo maakte deel uit van Ser
vië, maar is sinds 1999 de facto een
onafhankelijke staat. In 2008 riep
de Albanese meerderheid eenzij
dig de onafhankelijkheid uit, die
door 108 landen wordt erkend,
waaronder Nederland. Servië ac
cepteert die onafhankelijkheid
niet en beschouwt Kosovo als een
afvallige regio.
Oxfam kwam onlangs in opspraak
toen bleek dat hulpverleners in
2010 seksfeesten hielden in het
door een zware aardbeving getrof
fen Haïti. Destijds ging er 8,3 mil
joen euro naar de organisatie; geld
dat Nederlanders doneerden bij de
hulpactie voor de aardbeving én
Nederlands belastinggeld.
Tijdens een Kamerdebat met mi
nister Sigrid Kaag (Buitenlandse
Handel en Ontwikkelingssamen
werking) vroeg WD-Kamerlid
Bente Becker haar gisteren het geld
terug te halen. Volgens Kaag is dat
juridisch niet mogelijk. Zij werkt
aan nieuwe afspraken die dat bij
wangedrag in de toekomst wel mo
gelijk maken.
Becker wilde daarop weten of
Oxfam Novib in de toekomst ge
kort kan worden. „Dan wilt u retro
actief straffen in de toekomst voor
iets dat jaren geleden is gebeurd.
Daar moeten we heel voorzichtig
mee omgaan", stelde Kaag, die be
nadrukte dat haar ministerie op dit
moment geen geld aan Oxfam No
vib of Oxfam Groot-Brittannië
geeft. Daarbij zei ze mensen die
hulp nodig hebben niet te willen
straffen voor misstanden van een
hulporganisatie.
In de periode 2011-2012, toen het
ministerie van Buitenlandse Zaken
al wist van de misstanden bij de
Britse tak van hulporganisatie Ox
fam en de Algemene Rekenkamer
deze onderzocht, werd vooral geke
ken of hulpgeld rechtmatig werd
besteed en niet naar de morele ver
antwoordelijkheid van hulporgani
saties. „Er was onvoldoende aan
dacht voor de morele kant, inclusief
seksueel misbruik", aldus Kaag.
„Het raamwerk bij onderzoek was
te strak op de financiële kant." In
middels liggen meerdere hulporga
nisaties onder vuur vanwege seksu
ele misstanden en kindermisbruik.
Vorige week schreef Kaag aan de
Kamer dat de Britse tak van Oxfam,
die op Haïti seksfeesten met min
derjarige prostituees zou hebben
gegeven, ook Nederlands belasting
geld heeft gekregen. Ook was haar
ministerie al in 2012 op de hoogte
van deze misstanden. Uit het on-
t Minister Kaag:
Terugvorderen
hulpgeld Haïti is
juridisch onmogelijk
derzoek door de Algemene Reken
kamer bleek toen dat er geen aan
wijzingen waren voor fraude met
hulpgeld.
De Rekenkamer stelde maandag
dat Oxfam destijds informatie heeft
achtergehouden. Dat had echter
geen invloed op de eerdere conclu
sie. De Rekenkamer houdt vol dat
Nederlands geld niet verkeerd is
besteed in het land dat in 2010 werd
getroffen door een zware aardbe
ving.
Kaag kondigde vorige week een
intern onderzoek aan naar alle
stukken over de kwestie op het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken.
Dat is inmiddels afgerond, meldde
de D66-bewindsvrouw in het de
bat. Zij laat dat nu door een onaf
hankelijk bureau doorlichten.
Daarna informeert de minister de
Tweede Kamer. „Ik wil niet voor
uitlopen op wie wat wanneer wist,
ik wil een integraal pakket leve
ren."
woensdag 7 maart 2018
GO
Help, we lopen achter...
David Bremmer
Arnhem
r» -1.1 d
i>i j
ILLUSTRATIE THIJMEN GELUK
Nederland vordert het hulpgeld,
dat destijds is geschonken aan
de Britse tak van hulporganisa
tie Oxfam om de nood te ledigen
in Haïti, niet terug.
Hanneke Keultjes
Den Haag
