14 WEE
Vijfjaar lang was Karin van den Broeke uit Wissenkerke het gezicht van de grootste
protestantse geloofsgemeenschap van Nederland: de Protestantse Kerk in
Nederland (PKN). Op 9 maart neemt zij afscheid als voorzitter.
PORTRET KARIN VAN DEN BROEKE
Ik Heb altijd
uitgestraald dat ik
plezier heb in dit
werk. Ik laat van
me horen in de
synode
De échte
gesprekken met
studenten voer je
pas's avonds laat
aan de bar
Karin van den Broeke uit
Wissenkerke is moeder,
echtgenote, academicus,
dominee én de eerste
vrouwelijke voorzitter
van de PKN ooit. Binnen die ge
meenschap (twee miljoen leden)
had zij een status, vergelijkbaar met
die van minister-president binnen
de Nederlandse politiek. En dan te
bedenken dat binnen de protestantse
geloofsgemeenschap twintig procent
van de leden vindt dat alleen de 'He
ren der Schepping' kerkelijke func
ties mogen bekleden. Tijd om op de
thee te gaan, in Wissenkerke.
„Ik bedien twee kerkgemeenschap
pen die elk een heel eigen karakter
hebben. Elke zondagmorgen om 9.30
uur begint de dienst van de kerkge
meenschap Wissenkerke-Geersdijk.
Om 11 uur die van Kats/Kortgene.
Het bijzondere is dat ze ieder hun ei-
gen karakter hebben. Kortgene heeft
een 'hoogkerkelijke liturgie', emotio
neler en met meer ceremonieel. Het
heeft iets weg van het Rooms-Ka-
tholieke. Wissenkerke-Geersdijk
heeft een stevige, nuchtere, van alle
poespas ontdane geloofsbeleving. Ze
hechten er aan een goede preek, die
mag best een stevige boodschap heb
ben. Maar niet te veel kaarsen, terwijl
ze dat in Kortgene juist mooi vinden.
In Kortgene gaan ze staan bij de
evangelielezing, in Wissenkerke-
Geersdijk vinden ze dat te veel van
het goede. Wissenkerke-Geersdijk
hecht erg aan lezen uit de bijbel, sa
menzang en een goed benaderbare
dominee. Kortgene houdt erg van
wisselzang tussen gemeente en
voorganger - nou kan ik helemaal
niet zingen, dus ik heb gezegd: 'ik
vind die liturgie van jullie prachtig,
maar laten we het oplossen met
voorzangers'. Er zijn daar een paar
mensen die prachtig kunnen zingen.
Zo doen ze dat daar nu, typisch
Kats/Kortgene."
„Bolussen uit Zeeland, zeer zeker. Ik
ben aan het vieren dat ik weer terug
ben in Zeeland. Ik ben in Rotterdam
geboren en heb met plezier in Leiden
gewerkt, maar ik vind het heerlijk
om in Zeeland te wonen. De rust en
de kalmte waren mij niet onbekend.
Als kind kwam ik veel op de boerde
rij waar mijn moeder geboren is. Zij
was een boerendochter van de Kij
kuit, bij Axel. Als zeventienjarig
meisje ging zij vanuit Zeeuws-
Vlaanderen naar Scheveningen om
de opleiding tot verpleegkundige te
volgen. Ze werkte daarna ook enige
jaren als verpleegkundige. Toen ze
trouwde stopte ze, zoals dat toen ge
bruikelijk was, met werken.
„Ik ben de oudste van ons gezin en
kreeg na een aantal jaren een zusje.
Mijn zusje en ik merkten altijd met
hoeveel passie zij over haar vak
sprak. Toen we vanuit Rotterdam
naar Zeeland verhuisden, hebben we
onze moeder gestimuleerd om op
nieuw te gaan werken. Mijn vader
moest wel even wennen aan het idee,
maar ook hij zag hoeveel plezier zij
aan haar vak beleefde. Jarenlang
heeft ze met veel plezier als ver
pleegkundige in het Goese zieken
huis gewerkt. Aanvankelijk in St. Jo-
anna, dat later het Oosterscheldezie-
kenhuis werd."
„Ik ben op mijn 29e getrouwd met
Kees Blok. Geen Zeeuw, maar hij is
me wel gevolgd naar Zeeland. In 1994
kregen we een dochter. Drie jaar later
een zoon. Ze studeren nu allebei in
Rotterdam. Elisabet was drie toen we
naar Leiden verhuisden omdat ik
daar studentenpredikant werd, Bas
vijf weken. Mijn man heeft me altijd
gesteund. En mijn weken zijn lang:
tachtig uur is geen uitzondering. Hij
werkt in het onderwijs en moest vaak
ver reizen vanwege de plaatsen waar
mijn roeping mij bracht, maar dat is
nooit een probleem geweest. Nu
werkt hij als leraar in Wassenaar. Ja,
we reizen wat af - als preses ben ik
hier in Wissenkerke blijven wonen,
maar dat betekende wel op één dag
op een neer naar verre bestemmin
gen als Friesland, Groningen. Ik ging
PASPOORT
altijd terug naar huis, als het even
kon.
„Als studentenpredikant in Leiden
bevond ik me in een prachtige, in
spirerende omgeving. Veel hoogle
raren die meewerkten aan diensten,
veel talent om je heen. Heel leuk.
Maar de échte gesprekken met stu
denten voer je pas 's avonds laat aan
de bar. Dus dat deed ik ook altijd.
Nooit voor twaalf uur thuis. Het
werd ook wel eens drie uur. Dat
werd lastig toen mijn dochter naar
de middelbare school ging en elke
morgen om half zeven de wekker
ging. Ga ik dit volhouden?, vroeg ik
me af. Ik had wel om half tien naar
huis kunnen gaan, maar dan was ik
geen studentenpastor geweest zoals
ik vond dat het moest. Nu weer eens
een gewone kerk, dacht ik. Kijken of
het me lukt weer de toon van de ge
wone kerk te vinden. Mijn ouders
woonden toen in Oud-Sabbinge.
Ik dacht: laat ik dan naar Zeeland
gaan; daar versta ik de taal, dat voelt
veilig."
Dinsdag heeft u uw laatste verga
dering voorgezeten als preses van
de PKN. Landelijk bestuursvoorzit
ter van de PKN. Knap hoor. Is dat
bestuur geen mannenbolwerk?
„Klopt. De verhouding is ongeveer
tachtig/twintig. We doen wel altijd
ons best meer vrouwen te werven,
maar het blijft lastig. Deels heeft dat
dezelfde oorzaken als bij andere be
sturen: vrouwen in Nederland wer
ken traditioneel veel in deeltijd.
Maar bovendien erkent zo'n twintig
procent van onze achterban niet dat
vrouwen ook een kerkelijke functie
kunnen hebben. Ik heb met die ge
voeligheid rekening gehouden en
gezegd: die discussie ga ik niet aan
wakkeren. We moeten hier wijs
mee omgaan. De PKN omvat vele
richtingen, van orthodox tot vrijzin
nig. Ik moet met al die richtingen
overweg kunnen."
„Ik heb altijd uitgestraald dat ik ple
zier heb in dit werk. Ik laat van me
horen in de synode. Ik ben construc
tief, kritisch en makkelijk benader
baar. Mijn netwerk binnen kerkelijk
Nederland is groot, maar ik vind het
ook belangrijk contacten buiten de
kerk te hebben. Je moet actief zijn
binnen de synode, dat is wel een
voorwaarde. En dat ben ik. Ik heb
het altijd leuk gevonden er dingen
bij te doen."
„Als ik als preses in het land kwam,
werd er vaak gemopperd over
'Utrecht', waar het hoofdkantoor is.
Daar, ver weg van de mensen in het
land, werd het landelijke beleid uit
gestippeld, vonden ze. Dan zei ik:
'maar ik ben ook dominee in Zee
land!' En dan voelde je de ontspan
ning komen. Mijn werk in Zeeland
heeft me een goede basis gegeven
om met begrip te luisteren naar wat
de mensen 'in het land' te zeggen
hebben."
„Ik ben gegroeid in het beleidsmatig
denken. Mijn netwerk is sterker ge
worden. Wat ik heel mooi vond om
te zien, de afgelopen jaren, is hoe be
langrijk de inbreng van de kerk kan
zijn bij maatschappelijke thema's.
Kerk in Actie maakt eens in de twee
jaar een uitgebreide armoedemoni-
tor en overlegt daarover met de
staatssecretaris van Sociale Zaken.
Er zijn kerkelijke gemeenschappen
die dat volop benutten om met lo
kale overheden in gesprek te gaan.
In Zeeland zie ik dat men vaak te be
scheiden en ingetogen is en te wei
nig laat zien wat men in huis heeft
Wees zichtbaar. En de kerk kan ook
kweekvijver zijn voor bestuurlijke
talenten."
„Ik ben al die jaren voor 10 procent
aan mijn gemeente verbonden ge
bleven. Ik ben kerkdiensten blijven
doen. Een dun lijntje is er altijd ge
bleven. Kwestie van oppakken en
aantrekken. En daar heb ik zin in."
zaterdag 3 maart 2018
GO
'In Zeeland versta ik
de taal, dat voelt veilig'
Ondine van der Vleuten
Hoe is dat, dominee op Noord-Be
veland?
Ah, lekker. Bolus bij de thee! Uit
Zeeland toch wel?
Heeft u dat ook gedaan, stoppen
met werken toen u trouwde?
Karin van den
Broeke werd op 18
juni 1963 in Rotter
dam geboren.
In 1976 verhuisde
het gezin naar
Heinkenszand. Van
den Broeke maakte
het vwo af op het
Goese Lyceum. Na
een studie theolo
gie in Leiden werd
zij in 1992 dominee
van de Neder
landse Hervormde
Gemeente in Krui-
ningen.
Vijf jaar later ging
ze terug naar Lei
den om tien jaar
studentenpredi
kant te zijn.
Sinds 2008 is Van
den Broeke weer in
Zeeland, als predi
kant van haar
woonplaats Wis
senkerke, van
Geersdijk en -
sinds 2013 - Kats
en Kortgene.
In 2013 werd zij
voor een periode
van vijf jaar be
noemd tot preses -
voorzitter - van het
algemeen bestuur
van de Protes
tantse Kerk in Ne
derland.
Vanaf 1 april is zij
weer voluit ge
meentepredikant in
Noord-Beveland.
Samen met haar
man Kees Blok
heeft Van den
Broeke twee kinde
ren.
Na Leiden heeft u toch weer geko
zen voor Zeeland.
Wel bijzonder. U bent eigenlijk ge
beld met de mededeling: 'wij willen
graag dat je je vijf jaar beschikbaar
stelt om onze gemeenschap te lei
den'.
Wat heeft u van Zeeland naar
'Utrecht' meegenomen?
Wat neemt u mee terug naar Zee
land?
Nog een paar dagen...