II
4
TWEE PREMIERS TWEE SPEECHES A
Vol verwachting werd uitgekeken naar de toespraken van Theresa May en Mark Rutte. Vuurwerk bleef uit.
May's toespraak leidde tot overwegend teleurgestelde reacties. Rutte wil dat de EU geen uitdijend gedrocht wordt.
oopvolle woorden,
wat aanwijzingen dat
ook Groot-Brittannië
water bij de wijn zal
moeten doen in de
brexitbesprekingen. Maar tegelijk
die veelbesproken kersen van de
taart proberen te eten door bij
voorbeeld de business rond medi
cijnen, chemie en luchtvaart veilig
te stellen voor het Verenigd Ko
ninkrijk. Zo was de langverwachte
brexitspeech van de Britse premier
Theresa May samen te vatten.
Harde feiten
Wat vooraf door de entourage van
de premier was geplugd als 'reële
stap voorwaarts' leek toch meer op
een pas op de plaats. Of misschien
een heel klein stapje voorwaarts
door ook het thuisfront te wijzen
op 'harde feiten'. Dat voor de Brit
ten de toegang tot de Europese
eenheidsmarkt per definitie moei
lijker gaat worden nu Groot-Brit-
tannië uit de EU stapt. Dat het ver
keer van personen aan restricties
onderhevig wordt. En ook zal de
rechtspraak van het Europese Hof
van Justitie nog lang na het vertrek
nagalmen.
„We stappen uit de Europese
markt. Het zal anders worden. Op
bepaalde manieren zal toegang tot
eikaars markten minder zijn dan
nu. Dit is en blijft een onderhan
deling. Niemand kan volledig zijn
zin krijgen."
En dan bleef er dat politiek ge
compliceerde probleem van een
harde of een zachte grens tussen
Ierland en Noord-Ierland of tussen
Ierland en het Verenigd Konink
rijk, waar Theresa May ondanks
Het is en blijft een
onderhandeling,
volledig je zin
krijgen kan niet
goed overleg met haar Ierse ambt
genoot ook nog niet uit was. „Het
was van belang dat Theresa May de
vage aspiraties oversteeg. We kun
nen alleen maar hopen dat
serieuze voorstellen op de post
zijn gedaan", concludeerde de Bel
gische oud-premier Guy Verhof-
stadt pestend.
Er is geen werkend voorbeeld
dat model kan staan voor hoe GB
en EU straks zaken met elkaar
doen. May wist wel wat afviel. Het
verdrag dat de Noren hebben met
de EU, want dat is te verregaand.
Het verdrag van de Canadezen,
want dat is weer onvoldoende voor
de Britse ambities.
Er komt zeker geen standaard
handelsverdrag zoals met Zwitser
land of Oekraïne. Wat dan wel, zal
de komende maanden in ieders
belang worden uitonderhandeld,
hoopte ze.
Lastig
Hoe lastig haar exercitie was bleek
uit de overwegend teleurgestelde
reacties: het anti-Europese UKIP
en hardliners uit haar eigen Con
servatieve Partij misten spierbal
len. Twee van May's voorgangers,
John Major (Conservatief) en Tony
Blair (Labour), vinden dat de hele
brexitavontuur maar beter afge
blazen moet worden omdat het
land er niet beter van zou worden.
Wel complimenten van poli
tieke vrienden als Kamerlid Sarah
Wollaston (de speech was prag
matisch en positief) en zelfs een
zuinig compliment van EU-hoofd-
onderhandelaar Michel Barnier,
die wat helderheid had geconsta
teerd over het Britse afscheid van
de Europese markt en van de Dou
ane-unie.
Door de brexit veranderen machts
verhoudingen binnen Europa. Pre
mier Mark Rutte koerst op een so
bere EU waarin 'afspraak echt af
spraak is'.
Zijn speech in Berlijn van giste
ren was vooral om zijn positie ken
baar te maken, zoals andere Euro
pese premiers hem voorgingen.
Met een aanstaande brexit is een
Frans-Duitse as aan het ontstaan,
waarin bondskanselier Merkel en
president Macron verdergaande sa
menwerking binnen de EU aanja
gen.
Bijvoorbeeld op het gebied van
klimaat, migratie, veiligheid en de
euro. Rutte is juist terughouden
der, bevestigde hij in Duitsland,
waar hij zijn visie op Europa
deelde.
Dat verhaal in een notendop: de
EU moet geen uitdijend gedrocht
worden. Voorheen vond Rutte de
Engelsen aan zijn zijde, maar nu
moet hij nieuwe bondgenoten zoe
ken. Bijvoorbeeld Oostenrijk, of
Oost-Europese landen, maar die
nam Rutte gisteren toch ook de
maat.
Waarschuwing
Hij waarschuwde dat lidstaten
'steeds vaker' rechten en geld ont
trekken als het ze uitkomt. En ver
volgens niet 'hun deel dragen' als er
vluchtelingen verdeeld moeten
worden over landen. Of de eigen
overheidsfinanciën op orde moe
ten krijgen.
„Lidstaten vinden dat afspraken
terzijde kunnen worden geschoven
als het nationaal even tegenzit. Wel
de lusten, niet de lasten. Maar af
spraak is afspraak," aldus Rutte.
„Europa is geen keuzemenu."
De 27 lidstaten moeten bovenal
hun eigen financiën op orde hou
den en pas bij de EU kunnen aan
kloppen als 'laatste redding'. An
ders, zegt Rutte, verliest de EU de
steun van de burger.
Tegelijk zoekt de Nederlandse
premier óók toenadering tot Duits
land, dat met Frankrijk die andere
as binnen Europa vormt. Anders
dan Merkel wil Rutte weliswaar
niets weten van een Europees leger,
maar voor het samen inkopen van
i Nederland wil niet
het gat dichten dat
ontstaat door het
vertrek van het VK
materieel laat hij de deur open. En
- net als Merkel - kwam Rutte gis
teren met het 'doel' dat de EU voor
2030 een C02-reductie van 55 pro
cent afspreekt.
De premier herhaalde overigens
wel dat Nederland niet het gat wil
dichten dat ontstaat op de EU-be-
groting door het vertrek van het
Verenigd Koninkrijk. Merkels
nieuwe regering had dat gesugge
reerd.
In Europa zal niemand zijn opge
schrikt van zijn speech: daarvoor
was het een klassiek liberaal ver
haal dat men van Rutte gewend is.
En ook in politiek Den Haag zal het
hem geen last geven, al blijft het
daar laveren.
In Rutte's eigen coalitie wil D66
dat Europa méér gaat doen, terwijl
het CDA, WD en Christenunie te
rughoudender zijn. Maar D66 liet
gisteren tevredenheid merken over
Rutte's toespraak.
zaterdag 3 maart 2018
GO
Premier May
blijft vaag
over vertrek...
Bob van Huët
Rotterdam/Londen
—Theresa May, premier
Premier Mark Rutte sprak in Berlijn, waar hij zijn visie op de Euro
pese Unie deelde, foto's epa/ap/photonews/reuters
...en premier
Rutte koerst
op sobere EU
Tobias den Hartog
Berlijn
