12 WEE
ZB Planbureau staat voor de week van de
waarheid. Dinsdag moet de directie op
het matje komen in de Middelburgse
abdij, vrijdag praten Provinciale Staten over
de fout in het onderzoek Staat van Zeeland.
Die blijkt dé stok om het instituut mee te
slaan.
REPORTAGE ZB PLANBUREAU
Er is aanleiding om
een brede discussie
te voeren over nut en
noodzaak van het
planbureau
Het is dinsdagavond 6 februari.
Terwijl de onderzoekers Dick
van der Wouw van ZB Planbu
reau en Evert Meijers van TU
Delft in Terneuzen hun rapport
presenteren over de tol in de Westerschel-
detunnel, sturen de Zeeuwse gedeputeer
den elkaar alarmerende mails over een opi
niestuk dat beiden hebben aangeboden aan
NRC Handelsblad. Dat heeft dezelfde strek
king als hun onderzoek: de tol is onrecht
vaardig en moet zo snel mogelijk worden af
geschaft.
De gedeputeerden hebben het dan nog
ongepubliceerde stuk al kunnen lezen, om
dat Ankie Smit, hoofd planbureau van de ZB
het heeft opgestuurd naar Ab Smit, de se
cretaris van Gedeputeerde Staten, met de
boodschap: 'Excuus hiervoor. Ik werd hier
mee verrast. Jij nu ook.' Te gek voor woor
den, laat Harry van der Maas (SGP) zijn col
lega's en een aantal ambtenaren weten. Jo-
Annes de Bat (CDA) mailt dat het een
schande is en zet vraagtekens bij de subsidie
van ZB Planbureau. Ben de Reu (PvdA), die
verantwoordelijk is voor de contacten met
het instituut, besluit daarop ZB Planbureau
en Bibliotheek van Zeeland te waarschuwen
dat hij bij ongewijzigde plaatsing van het
opiniestuk 'het niet droog zou houden in de
Staten'.
Het is namelijk niet het eerste akkefietje.
Twee weken eerder heeft ZB Planbureau de
Staat van Zeeland gepubliceerd, een trend
rapportage over onder meer wonen en wer
ken in Zeeland, die is gemaakt in opdracht
van de provincie. Daarin wordt gesproken
van een 'leegloop' van het Zeeuwse platte
land, omdat in acht jaar tijd 28.000 mensen
naar de stad zouden zijn verhuisd, maar de
PZC toont aan dat het cijfer niet klopt. Ie
dereen valt over het planbureau heen. Bur
gemeester Jan Lonink van Terneuzen hekelt
het onderzoek, de Statenfractie van de SP
stelt schriftelijke vragen, de gemeenteraad
van Reimerswaal keurt in een motie een
deel van de conclusies af en het dagelijks
provinciebestuur besluit de directie van ZB
Planbureau te ontbieden voor een 'stevig
gesprek'. De Reu omschrijft delen van de
Staat van Zeeland als 'een mix van opinies
en feiten'. In het exemplaar van De Bat is in
de kantlijn bij een aantal passages geschre
ven: feit, mening, feit, mening.
Wat de buitenwereld dan nog niet weet, is
dat het provinciebestuur al maanden met
ZB Planbureau en Bibliotheek van Zeeland
steggelt over de begroting voor 2018. Dat
blijkt uit een ongekend harde brief die half
februari naar de Staten wordt gestuurd. De
ergernis druipt ervan af. Tot vier keer toe is
de financiële begroting van het instituut te
ruggestuurd. Omdat de salarissen moeten
worden betaald, besluit de provincie een
voorschot te geven op de jaarlijkse subsidie
van 6,5 miljoen euro, maar de ZB wordt ge
waarschuwd vóór 1 april 2018 - die datum
is vetgedrukt - 'schriftelijk de gevraagde ge
detailleerde onderbouwing van de opbouw
van de kosten van uw instelling te verschaf
fen. Niet nakomen van deze afspraak kan
leiden tot stopzetten van de bevoorschot-
ting'.
Scheldkanonnade
De kritiek op de onderzoekspoot van ZB
Planbureau is niet van vandaag of gisteren.
Ruim twintig jaar geleden, toen het
Zeeuwse opbouworgaan VMC met een aan
tal andere organisaties werd samengesmeed
tot Scoop, de voorloper van het huidige
planbureau, maakte de net aangetreden di
recteur Dick van den Bout een rondje door
de provincie. De toenmalige burgemeester
van Borsele, Jan Bart Mandos, ontving hem
met een scheldkanonnade. Dat hij het liefst
een sticker op deur zou plakken met: 'Geen
interesse in VMC-onderzoek.' Hij voelde
zich 'geterroriseerd' door overbodig onder
zoek waarom niet was gevraagd, dikke rap
porten die te veel kostten en waarin wet
houders op betweterige toon kregen gedic-
teerd wat het beste was voor hun gemeente.
Vergelijkbare geluiden klonken door de
jaren heen in de Statenzaal. Scoop werd in
2011 getypeerd als een rapportenfabriek
waarop volgens Ruud Haaze van de PW
'enkele miljoenen euro's' konden worden
bezuinigd. „Ons bekruipt de vraag wie alle
maal op dat soort onderzoeken en projecten
zit te wachten. De PW in ieder geval niet."
'Waarom een Rolls Royce als we met Merce
des toe kunnen', vroeg Arjan Beekman
(Christenunie) destijds. Guus Egaz Repa-
raz, de interim-directeur van de Zeeuwse
Bibliotheek die een fusie met Scoop niet zag
zitten, betitelde het onderzoek van dat in
stituut in 2013 als 'het gesubsidieerd turven
van trivialiteiten'.
Dat beeld komt totaal niet overeen met de
conclusies van twee onafhankelijke bureaus
die de onderzoeksfunctie van Scoop en ZB
Planbureau onder de loep hebben genomen.
In 20x2 stelde Berenschot vast dat de provin
cie waar krijgt voor haar geld: 'de functie
van Zeeuws Sociaal Cultureel Planbureau
levert waardevolle inzichten voor politieke
besluitvorming, toegesneden op de
Zeeuwse context'. De Kwink Groep, die vo
rig jaar in opdracht van de provincie de
moeizaam verlopen fusie tussen de
Zeeuwse Bibliotheek en Scoop evalueerde,
zag een positieve kentering. Met name het
planbureau 'heeft een belangrijke rol als
kennis- en informatieplatform voor maat
schappelijke instellingen van de provincie
zaterdag 3 maart 2018
GO
'Discussie
uitlokken
is onze
functie'
Rolf Bosboom en Ernst Jan Rozendaal
Directeur Perry Moree op de werk
vloer van ZB Planbureau en Bibliotheek
van Zeeland. „Er zullen altijd mensen
zijn die zich niet kunnen vinden in onze
conclusies." foto lex de meester
- Kees Bierens (VVD)
