Hier kun je groente telen op Mars
Actiegroepen willen wilde dieren in Oostvaardersplassen stiekem helpen
ar. Meridii
7
Boswachters in de Oostvaardersplassen worden
bedreigd, omdat ze de wilde dieren niet bijvoeren. Bijvoeren
heeft volgens de boswachters een averechts effect. Niet de
zwakke, maar de sterkste dieren worden sterker, zeggen ze.
Het is geen nieuw vraagstuk, maar
weer helemaal actueel: moeten
wilde dieren in grote natuurgebie
den worden bijgevoerd tijdens deze
winterse periode of werkt die men
selijke inmenging juist averechts?
Staatsbosbeheer staat lijnrecht te
genover verschillende actiegroe
pen, die zich onder meer via Face-
book groeperen om voedsel en stro
balen te droppen in natuurgebie
den zoals de Oostvaardersplassen.
In sommige natuurgebieden, zo
als in de omgeving van de Bomme-
lerwaard, zijn beheerders wettelijk
verplicht om dieren bij te voeren. In
andere gebieden wordt de natuur
juist aan haar lot overgelaten. Hoe
werkt dat precies?
Of de dieren wel of niet worden
bijgevoerd, hangt af van de registra
tie van de dieren. Zijn het gehou
den dieren, die een eigenaar heb
ben? Of zijn het wilde dieren, die
volledig vrij rondlopen in de na
tuur? Marcel van Dun van Staats
bosbeheer legt uit: „Wilde dieren
worden niet geregistreerd. Ze heb
ben niet zoals gehouden dieren een
oormerk. De populatie van deze
dieren ontwikkelt zich op een na
tuurlijke manier. Deze dieren wor
den dus niet bijgevoerd, zoals dat
bij gehouden dieren wel gebeurt.
Gehouden dieren in natuurgebie
den zorgen bijvoorbeeld voor de
begrazing. Bij echte wilde dieren
gaat het bijvoorbeeld om vossen,
herten of om de runderen en paar
den in de Oostvaardersplassen.
Tanja de Bode van Free Nature, de
grootste particuliere natuurbegra-
zer van Nederland, spreekt over een
verschil tussen 'spoor A en spoor B'
-natuurgebieden. „Ofwij een zorg
plicht hebben, is afhankelijk van de
omvang en de aard van het natuur
gebied waar onze dieren lopen. Je
hebt terreinen die als Spoor A zijn
bestempeld, zoals de Oostvaarders-
Hoe strenger
de winter,
hoe groter de
commotie
plassen. Dat zijn grote gebieden.
Kleinere natuurgebieden, zoals bij
voorbeeld Noordwaard bij Wer
kendam en Munnikenland bij Slot
Loevestein vlakbij Zaltbommel
hebben het stempel Spoor B. De
dieren daar moeten allemaal een
oormerk hebben, zo'n geel label dat
ook koeien hebben. Al deze dieren
worden geregistreerd. Er wordt dna
vastgelegd. Wij moeten ook een
dierenarts inschakelen als een dier
problemen heeft."
Boswachters zijn de afgelopen
tijd meerdere malen bedreigd door
actievoerders die willen dat grote
grazers worden bijgevoerd. Van
Dun: „Hoe strenger de winter, hoe
groter de commotie."
Het is niet zo dat Staatsbosbeheer
zelf bepaalt of ze de dieren wel of
niet bijvoeren of zwakke dieren af
schieten. „De provincie Flevoland
maakt het beleid. Wij voeren dat
beleid uit. Op dit moment is er een
speciale commissie, de commissie
Geel, die zich buigt over het hui
dige beleid."
Sterven
Actiegroepen op Facebook, zoals
die van Maacha Vrolijk uit Wierin-
gerwaard willen daar niet op wach
ten. Zij roepen mensen op om sa
men te werken en de wilde dieren
stiekem bij te voeren om te voorko
men dat de dieren sterven door
voedseltekort. „Een misvatting",
zegt Van Dun van Staatsbosbeheer:
„Het bijvoeren is geen oplossing
voor het welzijn van de dieren. Het
helpt ze niet. Voor dieren die in
kuddes leven is het zo dat door het
natuurlijke kuddegedrag de ster
kere dieren het eten wegkapen en
de zwakkere dieren (bijvoorbeeld
oudere dieren of verzwakte dieren)
niet aan bod komen."
Volgens Staatsbosbeheer werkt
bijvoeren als een vicieuze cirkel.
„Door bij te voeren houd je meer
dieren in leven, dus komen er het
volgende jaar meer jongen, die op
hun beurt weer moeten worden
bijgevoerd. Dus: bijvoeren lijkt
sympathiek maar helpt niet om
zwakke dieren te redden. Er is
stress, in een tijd waarin ze zuinig
met energie moeten omgaan."
Bovendien hebben de provincie
Flevoland en Staatsbosbeheer gis
teren aangekondigd dat ze bijvoe
ren zullen bestraffen. Bijvoeren van
grote grazers is een overtreding op
de Wet Natuurbescherming. Er
wordt handhavend opgetreden.
Marsgrond is niet bijzonder ge
schikt voor het telen van groente,
onder meer vanwege het gebrek
aan stikstof in de bodem. Die zul
len aardbewoners om te beginnen
moeten meenemen, misschien in
de vorm van ontlasting die astro
nauten tijdens de reis bewaren.
Door die te steriliseren en in te
vriezen, kan mensenpoep de teelt
op Mars een mooie impuls geven,
oppert de Wageningse
plantenonderzoeker Wie
ger Wamelink. Maar dan
nog is de Marsbodem
lang niet overal geschikt
voor de teelt van aardap
pels, wortelen en rucola.
Wamelink doet met een
groep studenten al langer on
derzoek naar welke planten op
Mars zouden kunnen groeien. „Op
sommige plekken komt
bijvoorbeeld meer magnesium en
calcium voor dan op andere. Dat
zijn ook essentiële voedingsstof
fen." Maar er zitten ook stoffen in
de bodem die ronduit giftig zijn,
zoals perchloraat en zware meta
len als kwik, cadmium en lood.
Inmiddels hebben wetenschap
pers dankzij kunstmanen van
NASA en ESA rond Mars een goed
beeld welke stoffen waar voor
komen op de planeet, maar die
gegevens zijn niet eerder gecombi
neerd. Wamelink en zijn student
Line Schug legden de data van
dertig kaarten van onder meer
NASA en Arizona State University
over elkaar en maakten zo een
kaart van de beste landbouw
gronden.
Het verbouwen van groente zal
hoe dan ook ondergronds moeten
gebeuren, om de gewassen te be
schermen tegen de kosmische stra
ling wegens het nagenoeg ontbre
ken van een magnetisch veld en een
P
atmosfeer, die het leven op aarde
beschermen. Hoger gelegen grond
is hoe dan ook ongunstig.
Dan is er nog de temperatuur.
Die mag niet te hoog zijn, omdat
het eventueel aanwezige water
dan verdampt, en ook niet te laag,
om het leven van de kolonisten
enigszins dragelijk te houden. Het
is sowieso geen pretje op de pla
neet: de gemiddelde temperatuur
is er min 60 graden Celsius.
woensdag 28 februari 2018
GO
Bedreigde boswachters:
bijvoeren heeft geen zin
Bonne Kerstens
Lelystad
—Marcel van Dun, Staatsbosbeheer
De Oostvaardersplassen is
een gebied waar Staatsbosbe
heer de natuur zijn gang laat
gaan. foto freddyschinkel
Als de mens een kolonie sticht
op Mars, waar kunnen we dan
groenten verbouwen? Plan-
tenonderzoeker Wieger
Wamelink (foto)
maakte een kaart met
de beste gronden.
Bard van de Weijer
Wageningen
£)lyrnpus Mens
ilms Pathflnt
Pathflnder Mars 2020 Sytii
R Opport ut
—K H.
Elysium Mons
MSL Curiosity
MER Spirit
Mars 2020 Columbla Hiils/Gusev Cratar
Legend
Landing Sites
Geographical Features
Suitability
4
5
6
Coordlnate System: SlmpleCylIndrlcal Mi
De donkerblauwe gebieden hebben de beste landbouwgrond.
Hier kan het beste een kolonie worden gesticht.
AFBEELDING L. SCHUG/WAGENINGEN ENVIRONMENTAL RESAEARCH, 2018
