10
Vorst houdt treintoilet bezet
SPRAAKCOMPUTER KINDERSTEM
Tienduizenden kinderen die via een
spraakcomputer moeten praten,
spreken met een volwassen stem. Dat
klopt niet. Maar sinds gisteren kunnen
ook deze kinderen weer gewoon kind zijn.
Reizigers die dezer dagen op
pad gaan met een trein van
Arriva zijn gewaarschuwd: de
toiletten in de treinen zijn
buiten gebruik door de vorst.
De bakken waarin de urine en
uitwerpselen worden opge
vangen, kunnen doordat het
ook overdag vriest aan het
einde van de dag niet meer
worden geleegd. De volle op-
vangbakken kunnen zorgen
voor storingen en om dat te
voorkomen stelt Arriva de
treintoiletten in Groningen,
Friesland, Limburg en die op
de trajecten Zwolle - Emmen
en Almelo - Hardenberg bui
ten gebruik. Stickers op de
toiletdeuren waarschuwen de
reizigers. Zodra het overdag
niet meer vriest, worden de
toiletten weer in gebruik ge
nomen, aldus Arriva. Trein
toiletten van NS blijven wel
gewoon beschikbaar. „Alle
toiletten in onze treinen zijn
vorstbestendig", laat een
woordvoerster desgevraagd
weten. Ze had niet direct een
antwoord op de vraag hoe NS
dat in technische zin klaar
speelt. Overigens beschikken
alleen intercity's en de
nieuwste lichting Sprinters
standaard over toiletten.
Politiek gaat
iedereen aan, ook
al is het soms niet
voor iedereen te
begrijpen
KAATSHEUVEL
Extra weg leidt naar
pretpark De Efteling
Attractiepark De Efteling in
Kaatsheuvel krijgt een extra
toegangsweg om files op
drukke dagen te beperken. De
gemeente Loon op Zand heeft
dat besloten met het oog op
de uitbreidingsplannen van
De Efteling. Het sprookjes
park wil uitbreiden met acht
hectare en hoopt dat het aan
tal bezoekers stijgt van 5 mil
joen bezoekers in 2020 naar 7
miljoen per jaar in 2030. De
extra weg is bestemd voor
verkeer vanuit het zuiden.
Duitse steden mo
gen een rijverbod
voor dieselauto's
opleggen. De fe
derale administra
tieve rechtbank
verwierp gisteren
het beroep tegen
een uitspraak door
een lagere recht
bank. De Duitse
bondsstaten wa
ren in beroep ge
gaan tegen het
dieselverbod, dat
was opgelegd door
de rechtbanken in
Stuttgart en Düs-
seldorf.
Regisseur
007 dood
Lewis Gilbert, re
gisseur van enkele
James Bondfilms,
is op 97-jarige
leeftijd overleden.
Hij regisseerde
You Only Live
Twice (1967), The
Spy Who Loved Me
(1977) en Moonrn-
ker( 1979).
Puber handelt
in bommen
Een 14-jarige jon
gen uit het
Drentse Geesbrug
is veroordeeld
voor handel in il
legaal vuurwerk.
Op zijn twaalfde,
in 2016, verkocht
hij onder meer ni
traat- en vlinder-
bommen door
heel Nederland.
Hij verstuurde het
vuurwerk via de
post. Daarmee
bracht hij mensen
ernstig in gevaar,
stelt de rechtbank
in Assen.
Moeder: „Twan, wil je iets vertel
len?"
Twan: „Ja! Banaan."
Moeder: „Oh, wil je een banaan
Twan?"
Twan: „Limonade."
Moeder: „Ah, je wilt er limonade
bij? Het is ook tijd voor iets lekkers
hè."
Twan: „Ja!"
Natasja van Staalduinen zit met
haar 12-jarige zoon Twan op de
bank. Ze praten. Het is geen stan-
daardgesprek. Ze zitten met een
iPad met een spraakapp op schoot.
Twan laat zijn hand over het
scherm glijden. Af en toe begeleidt
zijn moeder hem naar de juiste
pictogrammen. „Soms begrijp ik
niet hoe hij het doet. Dan lijkt het
alsof hij maar wat op die iPad slaat,
maar hij gaat recht op zijn doel af.
Hij weet precies wat hij wil zeg
gen. Terwijl ik nog veel zit te zoe
ken tussen die pictogrammen."
Een gesprek voeren kan met
Twan alleen via de spraakcompu
ter. Het mannetje lijdt aan Pitt
Hopkins, een syndroom waardoor
zijn ontwikkeling uiterst traag
verloopt en dat gepaard gaat met
autisme. Twan loopt pas sinds an
derhalfjaar en komt met praten
niet verder dan enkele korte zin
nen of klanken.
Op het speciaal onderwijs
praatte Twan via plaatjes. Als hij
ging spelen, kreeg hij bijvoorbeeld
vier plaatjes voorgelegd met de op
ties die hij had. „Maar ik merkte
dat er meer in zat. Dan koos hij één
van de plaatjes, kreeg hij dat speel
goed en duwde hij het vervolgens
weg. Hij wilde er helemaal niet
mee spelen, maar koos toch iets
omdat hij beperkte opties had",
vertelt moeder Natasja. Dat frus
treerde hem. Want Twan wil zich
uiten, duidelijk maken wat hij be
doelt. „Voorheen begon hij me
vreselijk te krabben zodra hij ge
frustreerd raakte. Zeker als er
emoties aan te pas kwamen."
Stimuleren
Twans ouders lieten het er niet bij
zitten. Ze vechten voor hun zoon,
doen er alles aan om het maximale
uit hem te halen. En daardoor
kwam de spraakcomputer in
beeld. „Ik geloof erin dat Twan be
ter kan, als we hem maar blijven
stimuleren", legt Natasja uit. Maar
de volwassen stem in de spraak
computer maakte het apparaat
minder aantrekkelijk voor Twan.
Hij duwde het weg, wilde het niet
vaak gebruiken.
Totdat kinderstem Thijs op zijn
pad kwam. Natasja: „Twan is altijd
gek op kindjes. Toen we de app
voor het eerst gebruikten, trok die
meteen zijn aandacht." Hij ging
geconcentreerd met de spraak
computer aan de slag, duwde hem
minder vaak weg en gaat nog
steeds met sprongen vooruit.
Als er iemand weet hoe belang
rijk zo'n kinderstem is, is het de
16-jarige Valerie Schoonen. Al
sinds haar vierde is ze afhankelijk
van een spraakcomputer, die ze
met haar ogen bedient. Zij heeft
nooit de kans gehad om met een
kinderstem te praten. Maar hoe
gaaf had ze het gevonden als ze
wél die keuze had gehad. „Ik heb
meegemaakt dat kinderen mijn
stem nadeden. Die zegt bijvoor
beeld computter, in plaats van
woensdag 28 februari 2018
GO
GRONINGEN
Politiek commentator Cees
Boonman gaat aan de slag bij
omroep Max. Ruim twee
maanden na zijn afscheid bij
het radioprogramma Kamer
breed keert hij terug op
NPO Radio 1.
SLAG IN DE JAVAZEE
Nabestaanden van de omgekomen Nederlandse marine
mannen herdenken de Slag in de Javazee op het Ereveld van
Soerabaja. Gisteren was het 76 jaar geleden dat de Japanse
vloot de geallieerden een enorme nederlaag bezorgde. Daar
bij lieten 915 Nederlandse marinemannen het leven, fotoafp
DUITSLAND
Stad mag diesels
verbieden
BOND-FILMS
GEESBRUG
Twan (12)
kan eindelijk
praten als
een kind
Ellen van Gaaien
Delfgauw/Venlo
Valerie
Schoonen (16)
weet hoe be
langrijk een
kinderstem is.
Zelf heeft ze
het altijd moe
ten doen met
een 'echte'
computer
stem. FOTO KOEN
VERHEIJDEN