10 Vorst houdt treintoilet bezet SPRAAKCOMPUTER KINDERSTEM Tienduizenden kinderen die via een spraakcomputer moeten praten, spreken met een volwassen stem. Dat klopt niet. Maar sinds gisteren kunnen ook deze kinderen weer gewoon kind zijn. Reizigers die dezer dagen op pad gaan met een trein van Arriva zijn gewaarschuwd: de toiletten in de treinen zijn buiten gebruik door de vorst. De bakken waarin de urine en uitwerpselen worden opge vangen, kunnen doordat het ook overdag vriest aan het einde van de dag niet meer worden geleegd. De volle op- vangbakken kunnen zorgen voor storingen en om dat te voorkomen stelt Arriva de treintoiletten in Groningen, Friesland, Limburg en die op de trajecten Zwolle - Emmen en Almelo - Hardenberg bui ten gebruik. Stickers op de toiletdeuren waarschuwen de reizigers. Zodra het overdag niet meer vriest, worden de toiletten weer in gebruik ge nomen, aldus Arriva. Trein toiletten van NS blijven wel gewoon beschikbaar. „Alle toiletten in onze treinen zijn vorstbestendig", laat een woordvoerster desgevraagd weten. Ze had niet direct een antwoord op de vraag hoe NS dat in technische zin klaar speelt. Overigens beschikken alleen intercity's en de nieuwste lichting Sprinters standaard over toiletten. Politiek gaat iedereen aan, ook al is het soms niet voor iedereen te begrijpen KAATSHEUVEL Extra weg leidt naar pretpark De Efteling Attractiepark De Efteling in Kaatsheuvel krijgt een extra toegangsweg om files op drukke dagen te beperken. De gemeente Loon op Zand heeft dat besloten met het oog op de uitbreidingsplannen van De Efteling. Het sprookjes park wil uitbreiden met acht hectare en hoopt dat het aan tal bezoekers stijgt van 5 mil joen bezoekers in 2020 naar 7 miljoen per jaar in 2030. De extra weg is bestemd voor verkeer vanuit het zuiden. Duitse steden mo gen een rijverbod voor dieselauto's opleggen. De fe derale administra tieve rechtbank verwierp gisteren het beroep tegen een uitspraak door een lagere recht bank. De Duitse bondsstaten wa ren in beroep ge gaan tegen het dieselverbod, dat was opgelegd door de rechtbanken in Stuttgart en Düs- seldorf. Regisseur 007 dood Lewis Gilbert, re gisseur van enkele James Bondfilms, is op 97-jarige leeftijd overleden. Hij regisseerde You Only Live Twice (1967), The Spy Who Loved Me (1977) en Moonrn- ker( 1979). Puber handelt in bommen Een 14-jarige jon gen uit het Drentse Geesbrug is veroordeeld voor handel in il legaal vuurwerk. Op zijn twaalfde, in 2016, verkocht hij onder meer ni traat- en vlinder- bommen door heel Nederland. Hij verstuurde het vuurwerk via de post. Daarmee bracht hij mensen ernstig in gevaar, stelt de rechtbank in Assen. Moeder: „Twan, wil je iets vertel len?" Twan: „Ja! Banaan." Moeder: „Oh, wil je een banaan Twan?" Twan: „Limonade." Moeder: „Ah, je wilt er limonade bij? Het is ook tijd voor iets lekkers hè." Twan: „Ja!" Natasja van Staalduinen zit met haar 12-jarige zoon Twan op de bank. Ze praten. Het is geen stan- daardgesprek. Ze zitten met een iPad met een spraakapp op schoot. Twan laat zijn hand over het scherm glijden. Af en toe begeleidt zijn moeder hem naar de juiste pictogrammen. „Soms begrijp ik niet hoe hij het doet. Dan lijkt het alsof hij maar wat op die iPad slaat, maar hij gaat recht op zijn doel af. Hij weet precies wat hij wil zeg gen. Terwijl ik nog veel zit te zoe ken tussen die pictogrammen." Een gesprek voeren kan met Twan alleen via de spraakcompu ter. Het mannetje lijdt aan Pitt Hopkins, een syndroom waardoor zijn ontwikkeling uiterst traag verloopt en dat gepaard gaat met autisme. Twan loopt pas sinds an derhalfjaar en komt met praten niet verder dan enkele korte zin nen of klanken. Op het speciaal onderwijs praatte Twan via plaatjes. Als hij ging spelen, kreeg hij bijvoorbeeld vier plaatjes voorgelegd met de op ties die hij had. „Maar ik merkte dat er meer in zat. Dan koos hij één van de plaatjes, kreeg hij dat speel goed en duwde hij het vervolgens weg. Hij wilde er helemaal niet mee spelen, maar koos toch iets omdat hij beperkte opties had", vertelt moeder Natasja. Dat frus treerde hem. Want Twan wil zich uiten, duidelijk maken wat hij be doelt. „Voorheen begon hij me vreselijk te krabben zodra hij ge frustreerd raakte. Zeker als er emoties aan te pas kwamen." Stimuleren Twans ouders lieten het er niet bij zitten. Ze vechten voor hun zoon, doen er alles aan om het maximale uit hem te halen. En daardoor kwam de spraakcomputer in beeld. „Ik geloof erin dat Twan be ter kan, als we hem maar blijven stimuleren", legt Natasja uit. Maar de volwassen stem in de spraak computer maakte het apparaat minder aantrekkelijk voor Twan. Hij duwde het weg, wilde het niet vaak gebruiken. Totdat kinderstem Thijs op zijn pad kwam. Natasja: „Twan is altijd gek op kindjes. Toen we de app voor het eerst gebruikten, trok die meteen zijn aandacht." Hij ging geconcentreerd met de spraak computer aan de slag, duwde hem minder vaak weg en gaat nog steeds met sprongen vooruit. Als er iemand weet hoe belang rijk zo'n kinderstem is, is het de 16-jarige Valerie Schoonen. Al sinds haar vierde is ze afhankelijk van een spraakcomputer, die ze met haar ogen bedient. Zij heeft nooit de kans gehad om met een kinderstem te praten. Maar hoe gaaf had ze het gevonden als ze wél die keuze had gehad. „Ik heb meegemaakt dat kinderen mijn stem nadeden. Die zegt bijvoor beeld computter, in plaats van woensdag 28 februari 2018 GO GRONINGEN Politiek commentator Cees Boonman gaat aan de slag bij omroep Max. Ruim twee maanden na zijn afscheid bij het radioprogramma Kamer breed keert hij terug op NPO Radio 1. SLAG IN DE JAVAZEE Nabestaanden van de omgekomen Nederlandse marine mannen herdenken de Slag in de Javazee op het Ereveld van Soerabaja. Gisteren was het 76 jaar geleden dat de Japanse vloot de geallieerden een enorme nederlaag bezorgde. Daar bij lieten 915 Nederlandse marinemannen het leven, fotoafp DUITSLAND Stad mag diesels verbieden BOND-FILMS GEESBRUG Twan (12) kan eindelijk praten als een kind Ellen van Gaaien Delfgauw/Venlo Valerie Schoonen (16) weet hoe be langrijk een kinderstem is. Zelf heeft ze het altijd moe ten doen met een 'echte' computer stem. FOTO KOEN VERHEIJDEN

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2018 | | pagina 10