'Jazeker, ik zal jullie altijd
blijven bevechten'
JAAR VAN VERZEI 11
In Oisterwijk voelt Boy zich niet
meer veilig. Hij vertrekt naar Den
Haag en sluit zich aan bij de plaatse
lijke Knokploeg. Ze worden voor
een opdracht overgeplaatst naar
Rotterdam. Boy schuilt in een stu
dentenhuis aan de Mathenesserlaan,
vlakbij het hoofdkwartier van de
Sicherheitsdienst (SD). De Duitsers
zoeken hem vanwege de liquidatie
van een NSB'er.
Op zondag 5 november t944 be
zoekt Boy de hoogmis in de kathe
draal aan de Mathenesserlaan. Als
hij na de dienst terugloopt naar zijn
onderduikadres wordt hij door de
Duitsers herkend. Ze overmeesteren
hem, hij heeft geen tijd om zijn wa
pen te pakken.
Boy zit gevangen in het 'Oranje-
hotel' in Scheveningen. De nazi's
weten alles over zijn activiteiten.
Ze doen een laatste aanbod: hij
mag terug naar Aruba in ruil voor
de namen van zijn verzetskame-
raden. Geen haar op Boys hoofd
die eraan denkt. „In het huis van
mijn vader is geen plaats voor een
verrader."
Borstbeeld
Boy aanvaardt zijn lot. Een dag later
staat hij met twee andere verzets
strijders voor het vuurpeloton op
de Waalsdorpervlakte. „Hem ken
nende uit het boek van mijn neef
Verzet in Nederlands-lndië tegen Japan
Ted Schouten, wist ik dat hij het zó
weer zou doen: zich verzetten tegen
onrecht, zo nodig tot de dood erop
volgt", zegt zijn nicht Giselle.
Ruim twee jaar na zijn dood wor
den zijn stoffelijke resten opgegra
ven. Boy wordt geïdentificeerd aan
de hand van de kleding die hij de
dag van zijn arrestatie droeg. Per
schip wordt zijn lichaam naar Aruba
overgebracht, waar hij met militaire
eer wordt herbegraven. In 1984
krijgt hij postuum het Verzets-
herdenkingskruis.
Na de oorlog krijgen Boys ouders
een brief van koningin Wilhelmina.
Ze roemt de Arubaanse verzetsheld.
'Hij was een groot zoon van hen, die
onder onze Nederlandse driekleur
leefden en streden. Met trots zal ik
zijn daden blijven herdenken.'
Sinds 1949 staat er een wit mar
meren borstbeeld van Boy Ecury op
de boulevard van Oranjestad op
Aruba. Op een plek die uitkijkt op
de zee richting Nederland. „Die zee
verbindt ons", zegt Giselle. „Onze
voorouders hebben daar gestaan
toen het beeld werd onthuld. Met al
hun gedachten en verdriet."
zaterdag 24 februari 2018
GO
Na zijn vrijlating sluit hij
zich aan bij het verzet. Hij
wordt gearresteerd en
overlijdt in concentratie
kamp Dachau. Maduro-
dam in Den Haag is naar
hem vernoemd.
De Surinaamse oogarts
Leo Lashley (1903-1980)
hielp tijdens de oorlog
onderduikers. Als voorzit
ter van de Rotterdamse
artsenvereniging protes
teert hij tegen de oprich
ting van de nazistische
Artsenkamer. Als een
joodse vrouw moet beval
len op haar onderduik
adres in een kerk, is
Lashley de enige arts die
haar wil helpen. De baby
wordt achter het kerkorgel
geboren. Lashley over
leefde de oorlog.
De rol van de Surinaamse
schrijver en nationalist
Anton de Kom (1898-
1945) is ingewikkelder. Hij
verzette zich in Suriname
tegen het koloniale gezag
(zijn vader was als slaaf
geboren), werd naar
Nederland gestuurd en
belandde in de gevangenis.
Tijdens de oorlog sluit
De Kom zich aan bij het
communistische verzet in
Nederland. Hij wordt opge
pakt en overlijdt in een
concentratiekamp.
Ruim twee jaar na zijn dood wordt Boy Ecury met
militaire eer herbegraven op Aruba. Zijn borstbeeld
staat op de boulevard van Oranjestad, fotoniod
Dit portret van Boy Ecury is
gebaseerd op interviews van Ted
Schouten met betrokkenen en de
Madurolezing die Giselle Ecury
vorig jaar hield over haar oom.
Terwijl Nederland zucht onder
het juk van de Duitsers, vallen
de Japanners begin 1942 de
kolonie Nederlands-lndië
binnen.
Het Koninklijk Nederlands-Indisch
Leger (KNIL) is niet opgewassen
tegen de Japanse overmacht en
capituleert binnen enkele maan
den. Zo'n 120.000 (Indisch-) Ne
derlandse militairen en burgers
worden geïnterneerd in kampen
voor krijgsgevangenen en burgers
of moeten dwangarbeid verrichten.
Dat geldt ook voor pro-Nederland-
se bevolkingsgroepen als Moluk-
kers, Menadonezen, Timorezen en
Chinezen.
De erbarmelijke omstandigheden
en het wrede Japanse regime met
lijfstraffen en executies bieden
weinig ruimte voor verzet in de
kampen. Het gebeurt wel op klei
nere schaal: door protesten, sabo
tage, diefstal of ongehoorzaam
heid. Maar de straffen liegen er
niet om. Zo worden Molukkers die
weigeren over de Nederlandse vlag
te lopen onthoofd.
De groepen die trouw blijven aan
Nederland vormen buiten de kam
pen de kern van het georgani
seerde verzet tegen de Japanse
bezetters. Deze groepen hebben
namen als 'Nederland Herrijst',
'Rode Zakdoek' of 'Victory'. Ze ver
spreiden geallieerde radioberich
ten, helpen gevangenen en onder
duikers en werken niet voor de
Japanners. In september 1944
worden vijftig Indische jongens
opgepakt. Ze weigeren zich te
registreren en een verklaring van
loyaliteit aan Japan te tekenen.
De Molukkers, die veel ervaring
hebben in het KNIL, zijn actiever in
het gewapend verzet. Ze verzame
len informatie voor veiligheidsdien
sten, plegen sabotage en voeren
een guerillastrijd. Toch kan het ver
zet in Nederlands-lndië geen harde
120LM
(Indisch-) Nederlandse burgers
en militairen worden tijdens WOU
door de Japanners geïnterneerd
in kampen of moeten dwangar
beid verrichten.
vuist maken, stelt historicus Bert
Immerzeel in zijn boek over het
Molukse verzet in de Tweede We
reldoorlog. Het verzet is 'stuurloos'
omdat communicatie met de niet-
bezette gebieden onmogelijk is.
Bovendien steunen de meeste In
donesiërs de Japanners, omdat ze
hun kans schoon zien zich te ont
doen van de Nederlandse kolonisa
tor. De kans op verraad is groot.
Immerzeel: „Deze beperkingen en
risico's maken dan ook dat de om
vang van het verzet relatief gering
is geweest. Mogelijk hebben niet
meer dan enkele duizenden men
sen bewust getracht afbreuk te
doen aan de Japanse belangen."
Batavia, Kamp Tjideng: uiteindelijk zaten er 10.500 vooral Neder
landse vrouwen. Ze buigen in de richting van Japan, fotokitlv leiden