Snelle wederopbouw was nodig. Perret maakte er
een alomvattend stedenbouwkundig project van
Le Havre
Buiten is het middaglicht helder en hard.
Fécamp ligt aan de Cóte d'Albatre, de
160 kilometer lange Normandische kust
tussen Le Havre en Dieppe. De ruige
Albasten Kust staat bekend om de lood
rechte krijtwanden enfalaises, kliffen.
Het marmerachtige kalkgesteente waar
uit die kliffen bestaan heet albast. De
Franse en de Engelse kust aan de over
kant van Het Kanaal moeten ooit aan
elkaar hebben vastgezeten; wie weet, als
je ze naar elkaar schuift, dat ze dan naad
loos in elkaar passen.
De man met de wandelstok staat nog
steeds op de Quai de la Vicomte, met de
rug naar de kleine haven. De mooiste
falaises1. Hij wijst naar de rotsen die het
stadje flankeren. Ga naar het dorpje Yport
bedoelt hij. „Of nee, verder, naar Étretat.
Daar heb je L'Aiguille en La Porte d'Aval.
Merveilleux."
Kustdorp Étretat, 16 kilometer naar
het westen, ligt bevallig aan een baai,
aan weerszijden beschut door krijtwitte
wanden. Het groene binnenland houdt
abrupt op aan de rand van de witte
afgronden. Aan de westkant prijkt de
Porte d'Aval, een grillige boog, uitgesle
ten door de zee. Ernaast, los in de bran
ding, steekt al eeuwenlang 1'Aiguille
(de Naald) omhoog.
Op de boulevard scheren meeuwen zo
groot als kippen vlak langs de hoofden
van wandelaars. Een pad leidt langs de
rand van het groen schuin naar boven,
richting de top van de klif, met rechts
de steeds diepere afgrond naar het zee
water. Op het hoogste punt kijkt een
pluk mensen plus de begeleidende troep
meeuwen - die het gezelschap kennelijk
gezellig vinden - uit op de baai, de boog,
de naald en het dorp. Daar worden ze
stil van.
'DE IDEALE STAD'
Onvoorbereid de havenstad Le Havre
binnenrijden, dat is schrikken. Wat is
dit? Louter betonnen blokken, wijd uit
elkaar, eenvormige gevels, identieke
balkonnetjes.
Op een centraal plein staat een soort
kernreactor, een rond, wit gevaarte,
in contrast met de strakke regelmaat
rondom. Elders een toren die in dezelfde
hoekige betonstijl is opgetrokken als
de flats: la Tour de 1'Hotel de Ville.
Bijnaam van Le Havre: Stalingrad aan
Zee (mede omdat de communistische
partij er van oudsher sterk was) - toch is
dit stadsgezicht Unesco-Werelderfgoed.
En je moet beter kijken voor je een oor
deel velt. Dit is namelijk de avant-
gardistische 'ideale stad' die architect
Auguste Perret bouwde vanaf 1945. In
1944 hadden Amerikaanse vliegtuigen
van 5 tot 12 september 5.000 ton bommen
en 200.000 ton fosfor laten vallen op Le
Havre. De historische binnenstad en di
verse wijken werden weggevaagd, ruim
drieduizend inwoners vonden de dood.
De rest verbleef nog jaren in barakken.
Snelle wederopbouw was nodig. Perret
(toen al 71) maakte er een alomvattend
stedenbouwkundig project van. Hij zette
geprefabriceerde bouwelementen in en
de man was dol op gewapend beton. Alle
flats kregen hetzelfde basisontwerp, van
binnen en van buiten. De mensen moes
ten ruimte en licht hebben, vond hij, dus
brede straten, hoge ramen, goed door
dachte interieurs. Perret, die overleed in
1954, leidde een team van samenwer
kende aannemers en designers.
Le Havre leren waarderen? Neem een
begeleider. Juliette schudt het hoofd als
iemand oppert dat alles hier identiek is.
„Zeker niet!" En ze wijst op de variaties:
overal verschillen de tinten van het
beton, van blauwig tot roze; zo ook de
vormen van pilaren en balkons en het
aantal verdiepingen van de flats. „Le
Havre is als de Bolero van Ravel, als je
goed kijkt zie je steeds meer details.
De stad zwelt aan als een muziekstuk."
De volgende ochtend is local Amanda,
na een ontmoeting bij een vroege wande-
481 zaterdag 24 februari 2018 WG
