t
Wat zegt de expert?
Het langzaam
afbouwen van
de medicatie kan
goed werken bij
mensen met
psychische
klachten.
Probleem: de
beschikbare
methode wordt
niet vergoed. 'Ik
heb gelukkig heel
lieve ouders die
het willen
betalen.'
11
1,5 miljoen
mensen
Tapering-
strips
Ik zag het televisiepro
gramma De Wereld
Draait Door. Een man
had zijn vriendin ver
moord. De vader van de
vriendin verklaarde dat
het zou komen door de
heftige bijwerkingen die hij kreeg,
toen hij te snel met antidepressiva
wilde stoppen", vertelt Tess Janssen
(24) uit Nijmegen. „Ik dacht: 'Oh,
wow, er zijn veel meer mensen die er
last van hebben."
Ze heeft het over de moeilijkhe
den die ze heeft bij het afbouwen van
antidepressiva. Dankzij de uitzen
ding maakte Janssen kennis met ta-
peringstrips. Voor haar en vele ande
ren dé oplossing om antidepressiva af
te bouwen. Strips met 28 doseringen
voor het gebruik van vier weken. Elke
dag is de dosering net wat lager dan
de vorige, waardoor de bijwerkingen
op die manier minimaal zijn.
Op een gegeven moment heeft een
patiënt geen last meer van de klach
ten waar hij of zij in eerste instantie
antidepressiva of aanverwante medi
cijnen voor kreeg, maar slikt die me
dicijnen nog wel. Afhankelijk van het
type medicijn en de persoon kan het
erg zwaar en moeilijk zijn om van de
medicijnen af te komen. Tapering-
strips bieden dan uitkomst, omdat
daarbij de medicatie stapsgewijs en
voorzichtig wordt afgebouwd.
Janssen had zelf last van een
dwangstoornis die voortkwam uit
anorexia, gediagnosticeerd op haar
zeventiende. Dat uitte zich vooral in
smetvrees en daardoor werd het da
gelijks functioneren lastig. Ze was al
tijd tegen medicatie, maar besloot
uiteindelijk toch antidepressiva te
proberen, omdat ze op dat moment
geen andere uitweg zag.
„Ik heb verschillende me
dicijnen geprobeerd en
uiteindelijk sloeg een
hoge dosis (60 milli
gram) Citalopram
aan. Het werkte heel
goed. Ik kon mede
Dick Bijl is arts-epidemioloog (ge
promoveerd op antidepressiva) en
president van de International So
ciety of Drug Bulletins. Hij vindt
het 'geen goede zaak' dat er zo wei
nig gebruik wordt gemaakt van ta-
peringstrips. Maar volgens hem is
een onderliggende oorzaak nog
veel kwalijker. „Meer dan 95 pro
cent van de patiënten gebruikt
middelen als antidepressiva ten
onrechte. Artsen helpen mensen
massaal aan deze middelen en veel
patiënten die het voorgeschreven
krijgen, worden er niet aantoon
baar beter van."
Mede daarom moeten volgens
Bijl de richtlijnen worden aange
past, zodat er minder snel antide
pressiva worden voorgeschreven.
Het Nederlands Huisartsen Ge-
nootshap (NHG) en de Neder
landse Vereniging voor Psychiatrie
voeren daar nu overleg over. „Maar
dat duurt nog wel één tot twee
jaar, voordat daar iets uitkomt."
En dat is zonde volgens hem. „Er
is een buitengewoon onwenselijke
situatie ontstaan. Honderdduizen
den zitten ten onrechte aan de
middelen en er is een methode om
er vanaf te komen: dan is dat ge
woon een heel grote gemiste
kans."
Volgens Bijl komt dat vooral
door het gebrek aan hard weten
schappelijk bewijs voor de wer
king van de strips. „Soms moet je
genoegen nemen met minder
sterk gefundeerd onderzoek, zoals
de ervaringen die (door Vereni
ging Afbouwmedicatie, NN) zijn
aangeboden aan de Tweede Ka
mer."
Volgens de laatst
beschikbare cij
fers van het CBS
heeft meer dan
8.8 procent van
de Nederlandse
bevolking last
van een depres
sie.
Dat komt neer op
bijna 1,5 miljoen
mensen
(1.497.760). 7,5
procent (636.285)
van de mannen
en 10 procent
(861.199) van de
vrouwen hadden
last van een de
pressie.
In hetzelfde jaar
maakte 5,91 pro
cent van de Ne
derlandse bevol
king gebruik van
antidepressiva
(1.028.410).
Daarbij ging het
om 4,1 procent
(353.720) van de
mannen en 7,71
(674.690) procent
van de vrouwen.
Taperingstrips
worden gebruikt
om medicatie af
te bouwen. Eén
strip bevat 28 do
seringen, waar
van er één per dag
wordt ingeno
men. Elke dag
wordt de dose
ring met een
kleine hoeveel
heid verlaagt,
waardoor de bij
werkingen en
onttrekkingsver
schijnselen mini
maal zouden zijn.
De patiënten
hebben de moge
lijkheid om zelf
te kiezen hoe snel
ze de dosis willen
verlagen.
De Brabantse
apotheker Harry
Leurink bedacht
de strips al in
2004 en bracht ze
pas in 2010 in bij
Cinderella Thera-
peutics. In 2012
schreven onder
zoekers Peter
Groot en Jan van
Ingen Schenau
voor de Universi
teit van Maas
tricht een rapport
waarin zij pleit
ten voor een
richtlijn voor het
afbouwen van
antidepressiva.
Cinderella ont
wikkelde de
strips uiteindelijk
samen met Groot.
dankzij de medicijnen de dwang
stoornissen doorbreken. Sinds een
jaar ben ik daardoor klachtenvrij en
sindsdien wil ik van de medicijnen
af."
Janssen ging naar de huisarts voor
advies. „Hij zei: 'Ik heb eigenlijk niet
echt een idee hoe je kunt afbouwen'.
De meeste mensen bouwen af met 10
milligram per keer, omdat de pillen
in die doseringen worden verkocht,
maar dat kan heel heftige bijwerkin
gen veroorzaken."
Ook Janssen kreeg bijwerkingen:
„Ik kreeg last van paniek, angst, suïci
dale klachten, ik sliep slecht, ik werd
duizelig en ik kreeg tintelingen over
mijn hele lichaam. Ik was bang dat ik
zou terugvallen. Ik ging naar de huis
arts maar die had geen andere optie.
Ik dacht: 'Wat moet ik nou doen? Dan
kan ik beter gewoon antidepressiva
blijven slikken'."
Taperingstrips zijn de oplossing
voor veel gebruikers. Maar: slechts
twee verzekeraars in Nederland ver
goeden de strips mondjesmaat en
huisartsen en psychologen schrijven
het nauwelijks voor.
„Een strip kost 85 tot 120 euro per
maand", zegt Janssen, die samen met
twee anderen de Vereniging Af
bouwmedicatie oprichtte. De vereni
ging zet zich in voor verantwoord af
bouwen van antidepressiva en aan
verwante medicijnen.
„Wij krijgen bijna geen antwoord
van de zorgverzekeraars waarom ze
de taperingstrips niet willen vergoe
den. Het algemene antwoord is dat
er geen wetenschappelijk bewijs
voor is. Ik heb gelukkig heel lieve
ouders die het voor me willen
betalen, maar veel anderen heb
ben dat geluk niet."
Zorgverzekeraars Neder
land geeft aan dat het
Zorginstituut Neder-
land van de overheid bepaalt wat er
in het basispakket vergoed wordt. Zij
zeggen zich te baseren op weten
schappelijk bewijs. „Bij het afbou
wen van medicatie is vanuit de be
roepsgroep nooit iets opgeschreven
over wat nou goede afbouw is", laat
een woordvoerder weten.
Maar volgens het Zorginstituut
wordt er nu wel door het Nederlands
Huisartsen Genootschap (NHG) en
de Nederlandse Vereniging voor Psy
chiatrie (NWP) een richtlijn ont
wikkeld. „Er is nu een concept opge
steld", zegt de woordvoerster van het
Zorginstituut. „Rond mei moeten de
richtlijnen klaar zijn. Het kan zijn dat
de verzekeraars vanuit die richtlijnen
gaan vergoeden, maar dat mogen ze
nog steeds zelf bepalen."
De meeste mensen
bouwen af met 10
milligram per keer,
maar dat kan heel
heftige bijwerkingen
veroorzaken
Janssen vindt het 'onzin dat men
sen aan medicatie moet blijven, ter
wijl ze er eigenlijk vanaf willen'. „De
protocollen voor afbouwen moeten
veranderen. Ze moeten mensen die
antidepressiva of andere medicatie
leveren betere nazorg geven en zor
gen dat ze, indien nodig, ook weer af
bouwen. En het allerbelangrijkste:
het moet vergoed worden."
Mede dankzij de taperingstrips
gaat het nu een stuk beter met Jans
sen. „Nu gaat het super, maar het
ergste moet nog komen. Van
de 60 milligram waar ik mee
begon, zijn er nu nog 19 over,
maar de laatste 2,5 milligram
schijnen het heftigst te zijn.
Als het goed is, ben ik er
over ongeveer drie maan
den vanaf', zegt Janssen
zichtbaar opgelucht.
woensdag 14 februari 2018
2V
Nanne Nicolassen
Nijmegen
i
Tess Janssen
FOTOTHINKSTOCK
