lil
De gaskraan
bij ons thuis
moet dicht.
Maar hoe?
8
De gaswinning uit Groningen bijna halveren is
makkelijker gezegd dan gedaan. Maatregelen die
zoden aan de dijk zetten, kosten al snel een aantal jaren.
GRONINGEN GASREDUCTIE
Voor de tweede keer in
vijf jaar stelt het
Staatstoezicht op de
Mijnen (SodM) voor
om de Groningse
gasproductie omlaag te brengen
van 21,6 miljard kubieke meter nu
naar een 'veilig' niveau van 12 mil
jard. En anders dan in 2013 - toen
de winning nota bene werd opge
schroefd naar bijna 54 miljard
kuub - vindt de toezichthouder
nu wél een gewillig oor bij het ka
binet. Minister Eric Wiebes van
Economische Zaken belooft het
advies zo snel mogelijk op te vol
gen.
Maar eenvoudig is dat niet. Om
te zorgen dat Nederland niet in de
kou komt te zitten, is volgens de
Gasunie namelijk tenminste 14
miljard kuub Gronings gas nodig,
in extreem koude jaren zelfs 27
miljard kuub. Wiebes staat daar
mee voor een duivels dilemma: op
korte termijn lijkt het haast on
mogelijk om de veiligheid van de
Groningers op één lijn te brengen
met de behoefte aan gas.
Contracten
Behalve de veiligheid van de Gro
ningers heeft Wiebes ook te ma
ken met de leveringszekerheid.
Dat is de maatstaf voor het niveau
van de gaswinning dat nodig is
om huizen en bedrijven warm te
stoken, de industrie te laten
draaien en te voldoen aan contrac-
NAM^
ExxonMobil stelt
zich niet garant
ten met het buitenland. Huishou
dens in Duitsland, België en
Frankrijk zijn voor hun warmte
afhankelijk van het Nederlandse
laagcalorische gas, zoals dat uit het
Groningenveld. Nu al is het moge
lijk om ook hoogcalorisch gas om
te zetten naar de laagcalorische
variant, maar die methode stuit
op grenzen van capaciteit.
De Gasunie doet Wiebes wel
een aantal suggesties om het aan
deel Groningen-gas verder terug
te brengen. Allereerst zou de
vlakke productie van 21,6 miljard
kuub per jaar onmiddellijk moe
ten stoppen en zou overgegaan
moeten worden op een tempe-
ratuurafhankelijke gaswin
ning. Dit betekent dat in
warme winters minder Gronings
gas nodig is dan het afgesproken
niveau van 21,6 miljard. Afgaand
op de afgelopen, relatief zachte ja
ren is een productie van '16 tot 20
miljard kuub' Gronings gas dan
haalbaar, aldus een woordvoerder
van de Gasunie. De capaciteit van
de zogeheten conversiemiddelen,
zoals de stikstofinstallatie in
Zuidbroek, moet dan wel ten volle
worden benut.
Maar 14 of 16 tot 20 miljard is
nog altijd meer dan de 12 miljard
kuub die de SodM nu voorstelt -
en die zelfs nog wel eens aan de
hoge kant kan blijken, aldus in
specteur-generaal Theodor
Kockelkoren in een toelich-
J*\ ting.
De Gasunie reikt Wiebes ook een
ander spoor aan: verminder de
vraag. Dat kan bijvoorbeeld door
de export van gas af te bouwen of
door de industrie over te laten
schakelen naar niet-Gronings,
hoogcalorisch gas. Wiebes vroeg
grote bedrijven al in een brief daar
vaart achter te zetten. Maar om
schakeling kost hoe dan ook tijd
en Wiebes weet dat. Hij noemde
zelf'uiterlijk 2022' als datum, over
vier jaar dus.
Een mogelijkheid die ook nog
op tafel ligt, is de bouw van een
nieuwe stikstofinstallatie. Die zou
op jaarbasis 7 tot 10 miljard kuub
geïmporteerd gas of gas uit kleine
velden kunnen omzetten naar het
voor cv-ketels geschikte laagcalo
rische gas. Mocht Wiebes het plan
doorzetten, dan kan die installatie
pas in het eerste kwartaal van 2022
in bedrijf zijn, aldus de Gasunie.
Onhaalbaar
Duidelijk is dat Wiebes, die be
looft voor de zomer een nieuw be
sluit te nemen, het de Groningers
nooit onmiddellijk naar de zin zal
kunnen maken. De gaswinning
zal verder omlaaggaan, maar het
niveau van 12 miljard kuub is op
korte termijn domweg onhaal
baar.
Of zoals Wiebes zelf erkent in
een brief aan de Tweede Kamer:
„Het belang van de veiligheid van
de Groningers staat voor mij niet
ter discussie. Tegelijk is het ook
duidelijk dat we niet zomaar ie
dereen van het gas kunnen af
schakelen. Het zal niet alleen
grote inspanning, maar ook enige
tijd kosten om het winningsni
veau sterk te verlagen."
En dan moet de WD-minister
maar hopen dat komend jaar niet
een strenge vorstperiode inzet.
Advies: gaswinning sterk omlaag
1. Kunnen wij ons gas niet
uit het buitenland halen?
Aanbod is er genoeg. Ooit zullen
de gasvelden leeg raken, maar de
wereld kan er nog decennialang
mee vooruit. Buitenlands gas wordt
volop verhandeld via de Nederlandse
'gasrotonde'. Het arriveert hier via
ondergrondse pijpen of vloeibaar in
schepen. Om ons huis, het
douchewater en de koekenpan te ver
warmen, is dat gas echter niet ge
schikt. Dat zou betekenen dat we alle
cv-ketels moeten vervangen of om
bouwen, een megaoperatie. Een an
dere optie: fabrieken bouwen waar
stikstof wordt toegevoegd aan het
hoogcalorische importgas, zodat het
op ons laagcalorische Groningse gas
gaat lijken. Dat gebeurt al in Ommen,
Pernis, Wieringermeer en Zuid
broek, sinds de productie van Gro
nings gas is teruggeschroefd. Beide
opties zouden miljarden kosten. Een
hoop geld voor iets dat slechts uitstel
is van executie, want uiteindelijk
moeten we toch echt van aardgas af
om aan het klimaatakkoord van Parijs
te voldoen, zegt Annelies Huygen,
energieprofessor aan de UvA. „Dat
geld kunnen we beter besteden aan
het einddoel: een klimaatneutrale sa
menleving."
nennnnnnnnnnnn
2. Hoe doen de Belgen
dat? Die stoken toch ook
Gronings gas?
Klopt. Ook in België, Duitsland en
Noord-Frankrijk zijn huizen aange
sloten op Nederlands gas. Hun ke
tels worden voor 2030 allemaal om
gebouwd om ze geschikt te maken
voor Noors of Russisch gas, dat een
andere samenstelling heeft. In Duits
land is dat relatief makkelijk, omdat
de meeste cv-ketels daar al geschikt
zijn voor verschillende gassoorten. In
België gaat het 'slechts' om 1,6 mil-
vrijdag 2 februari 2018
GO
Wiebes moet hopen
op zachte winters
Laurens Kok
DEN HAAG Het Ameri
kaanse oliebedrijf Exxon
Mobil weigert uit te spreken
dat zij garant staat voor de
kosten van de aardbevings-
schade in Groningen, mocht
de NAM failliet gaan. Dat
maakte directeur Rolf de
Jong van ExxonMobil Bene
lux gisteravond duidelijk in
de Tweede Kamer. Shell,
mede-eigenaar van de NAM
gaf die garantie eerder wel.
Gasveld in het landschap van Bierum. De gaswinning in Lop-
persum en omgeving moet worden verminderd, fotoanp
Gaswinning uit Groningenveld
In miljarden m3
1 februari 2018, advies SodM
verlaging productieplafond:
12 miljard kuub
Sep 2016 verlaging plafond: 24 -
Mei 2017 tweede verlaging: 21,6 -
1991
'95
2000
'05
'10
'15
'18 '20
Aantal aardbevingen
120
Kracht op de
90 Richterschaal
I >3
16 aug 2012
Zwaarste schok ooit
(bij Huizinge): 3,6
60
30
2-3
1-2
<1
8 jan
Zeerijp
3,4
Al onze huizen moeten van het gas
af. Maar hoe dan? En kan het niet
anders? Zeven vragen en zeven
antwoorden.
Annemieke van Dongen
Amsterdam
1991
'95
2000
'05
'10
'15
'18
