M
Rennen voor je leven en niet omkijken
5
InHansweert kijkt
men vooral vooruit.
Het dorp wacht een
nieuwe versterking
van de dijk, die
ingrijpende
gevolgen heeft voor
het dorp. „Ik hoop
niet dat de dijk
nóg hoger
wordt."
Vanuit zijn hooggelegen
appartement aan de
Berkellaan kijkt Cees
Quakkelaar precies over
de dijk naar de Wester-
schelde. De vroegere kleine sluis is
nu zijn 'achtertuin'. „Ik heb het
idee dat iedereen in Hansweert
zich wel veilig voelt achter de dijk.
De oude dijk was lager en die heeft
het ook gehouden in 1953."
De Ramp was voor Quakkelaar
persoonlijk geen traumatische ge
beurtenis. „Ik was toen acht jaar
en zat in de tweede klas van de la
gere school. Wat ik me vooral her
inner is dat we twee, drie weken -
en misschien nog wel langer - niet
naar school hoefden."
Het dorp werd gespaard. „De
dijk bleef heel. Alleen het lager ge
legen gedeelte stond blank door
dat het water over de dijk heen
was geslagen. Maar Hansweert-
Oost, aan de andere kant van het
kanaal, is wel ondergelopen. Dat
was dezelfde polder als Kruinin-
gen. De bewoners zijn toen alle
maal geëvacueerd.
Als de dijk aan de westkant het
had begeven, waren de gevolgen
catastrofaal geweest. „Het dorp ligt
in een kom", zegt Quakkelaar.
„Dan was het in no-time volge-
stroomd. Heel veel mensen zou
den zijn verdronken."
Hoe imposant de dijk bij Hans-
weert er nu ook uitziet, hij voldoet
niet aan de jongste eisen. Een
nieuwe dijkversterking is daarom
noodzakelijk. Er wordt rekening
gehouden met een verhoging van
minimaal 80 centimeter en maxi
maal zelfs 3,5 meter.
Voor waterschap Scheldestro-
men betekent 'Hansweert' een
nieuwe fase in het op orde houden
van de dijken, een werk dat nooit
af is. Sinds 1 januari 2017 gelden
andere normen. Daarbij staan de
risico's centraal: wat zijn de gevol
gen als het gebied overstroomt?
Als er bijvoorbeeld veel mensen
achter de dijk wonen of er een zie
kenhuis is, stelt dat strengere eisen
aan de dijk.
In 2023 moeten alle dijken zijn
getoetst aan de nieuwe normen,
die ook inspelen op de klimaatver
andering. Het waterschap schat in
dat 60 tot 100 kilometer Zeeuwse
dijk moet worden aangepakt. De
kosten worden geraamd op 150 tot
300 miljoen euro. In 2050 moet al
les op orde zijn.
Hansweert is het eerste traject
in de rij. Dat werd bij de eerdere
toetsing afgekeurd, omdat het niet
aan de nieuwe normen voldoet.
Toch is er geen acuut gevaar, bena
drukt dagelijks bestuurder Bert de
Smet van het waterschap. De dij
ken zijn sterker dan ooit. „Maar
zolang we onder de zeespiegel le
ven, blijf je risico's houden. Er
kan altijd wat gebeuren."
De kans dat iemand door over
stroming om het leven komt, mag
uiteindelijk nooit groter zijn dan 1
op 100.000 per jaar. Miniem, maar
niet uitgesloten dus. „Het kan ook
morgen gebeuren", zegt André
Marinisse, adjunct-afdelingshoofd
waterkeringen bij het waterschap.
„We hebben de wijsheid niet in
pacht. Het blijft kansberekening."
Het wordt een omvangrijk pro
ject. Alleen al de 'verkenningsfase'
- het onderzoek naar de beste op
lossing voor het 5,2 kilometer
lange traject tussen de sluizen en
de Willem Annapolder - kost
ruim 3 miljoen euro. De uitvoe
ring zelf vergt tientallen miljoe
nen.
Voor Hansweert geldt de op een
na strengste norm. Een hogere
Zolang we onder de
zeespiegel leven, blijf
je risico's houden
en/of bredere dijk lijkt onvermij
delijk. De vraag zal vooral zijn wat
dat betekent voor het dorp, dat te
gen de dijk is aangebouwd. Moe
ten er huizen wijken? „Daar zijn
nog geen aanwijzingen voor", zegt
De Smet. „Dat zal uit de verken
ning moeten blijken."
Het waterschap overlegt de ko
mende tijd met betrokken partijen
over wat er kan en moet gebeuren.
Er staan informatieavonden op
stapel in Schore (nota bene op 1 fe
bruari) en Hansweert zelf (8 fe
bruari). „We kijken waar mensen
belangen hebben en proberen die
waar mogelijk mee te nemen in
het ontwerp." Daarbij kan het ook
gaan om zaken zoals bankjes op de
dijk, het behoud van de fietsroute
en de toekomst van het strandje.
De ervaringen in Hansweert
moeten zich uitbetalen bij de vol
gende projecten. „Voor ons is het
nieuw. Niet alleen wij, maar heel
het land zit in een leerproces",
zegt De Smet.
Cees Quakkelaar is benieuwd
wat er allemaal gaat gebeuren. „Ik
kan niet beoordelen of dit allemaal
nodig is, want ik ben geen deskun
dige. Maar ik hoop niet dat de dijk
nóg hoger wordt."
Hij wijst erop dat eerdere pro
jecten in het dorp al hebben geleid
tot de sloop van huizen en zelfs
complete straten. Hij zou het be
treuren als dat weer nodig is. „Dan
blijft er straks in Hansweert niets
meer over."
Deel uw
persoonlijke
verhaal
dinsdag 30 januari 2018
PC
Dijk moet nog sterker worden
Rolf Bosboom
Cees Quakkelaar kijkt vanuit
zijn appartement over de dijk
naar de Westerschelde. „Ik heb
het idee dat iedereen in Hans-
weert zich wel veilig voelt."
FOTO MECHTELD JANSEN
- Bert de Smet, waterschap
Mik was een
meisje van
zeven jaar, de
oudste van vijf
kinderen, toen
het gebeurde.
Mijn vader was
douane in Hans-
weert-Kruiningen. Mijn Brabantse
moeder had, voordat ze mijn vader
leerde kennen, nog nooit de zee
gezien.
Mijn vader, altijd aan de radio ge
kluisterd - overigens deed hij de
rest van zijn leven niet anders dan
'nieuws luisteren' - zat die bewuste
avond en nacht van 31 januari op 1
februari 1953 ook zowat in de radio
en vertrouwde het zaakje niet.
Overal sloegen gaten in dijken! En
wij, wij woonden vijftig meter van
een dijk af, aan de andere kant van
Kruiningen, met gevaar van een
dijkdoorbraak!
Wat ik mij herinner is dat we alle
maal uit bed getrommeld werden.
In een sneltreinvaart werden er
kleren over onze pyjama's aan ge
daan. Mijn twee kleinste broertjes
werden in de kinderwagen gelegd
en wij, de drie andere kinderen,
moesten ons vasthouden aan die
kinderwagen. En toen werd het
met z'n allen rennen, want in de
dijk was al een gat geslagen en het
water stroomde vlak achter ons de
straat in. Rennen voor je leven! Ik
kreeg op mijn kop omdat ik om
keek! We renden zo hard mee als
onze beentjes maar konden, naar
de zus van mijn moeder die achter
de volgende dijk woonde. Daar ver
zamelden zich in die nacht meer
dere gevluchte mensen, zodat we
urenlang in angst voor nog meer
doorbraken in dat kleine huisje wel
met een man of dertig waren. Er
was nauwelijks iets te eten of te
drinken. Ik herinner me veel hui
lende kinderen.
Mijn vader wilde weg uit Hans
weert. Uiteindelijk, na veel gedoe,
kreeg hij een taxichauffeur zover
dat hij ons als laatste ritje - er was
geen benzine meer - wel tegen
een fors bedrag (naar ik later heb
gehoord), weg wilde brengen. Met
z'n allen werden we in de taxi ge
propt. Waar naar toe? Goes! Ge
lukkig was de hulpverlening daar al
op gang gekomen en werd ons
hele gezin 's morgens vroeg in huis
genomen door een echtpaar. Ik zou
De redactie is op zoek naar
persoonlijke verhalen over de
Watersnoodramp. De bijdragen
die we ontvangen, plaatsen we
op onze website. U kunt uw
verhalen mailen naar
web@pzc.nl.
niet weten waar en bij wie, maar ik
ben de mensen die dit hebben ge
daan eeuwig dankbaar!
In de loop van die bewuste och
tend kwam de melkboer daar aan
huis. Die lieve mevrouw vroeg hem
om enkele liters melk en pap voor
ons. Maar dat ging niet zomaar:
alles was al op rantsoen gezet! Ik
werd samen met een broertje naar
voren gehaald om aan te tonen dat
ze evacués had! Een lange gang
door en terug in de keuken kregen
we pap te eten. Het is mijn enige
herinnering aan dat gezin.
Na enkele dagen vertrokken we
naar familie van mijn moeder in
Brabant. Ons huis was onbewoon
baar geworden. De angst bij
mijn moeder zat er goed in; ze is na
die bewuste nacht nooit meer in
Hansweert-Kruiningen geweest!
Getuigenis uit de
collectie van het
Watersnoodmu
seum.
99
