De ramp
voltrok zich
in stilte
8
WATERSNOODRAMP 65 JAAR GELEDEN
31 januari op 1 februari 1953 komen grote delen
-Nederland onder water te staan na een zware storm.
~^wee °°99etui9en halen herinneringen op aan dit nationale trauma.
ik*
ALARM
Hendrika van Hengel
overleefde de
watersnoodramp in
's-Gravendeel door op
zolder te schuilen. Ze
zag een meisje
verdrinken. „Waarom
leefde ik wel en zij niet?"
Nog steeds droomt ze
van water en van bo
ten. „Als je zoiets hef
tigs meemaakt, raak je
dat nooit meer kwijt",
zegt Van Hengel (nu 77). Ze kan
gedetailleerd vertellen over wat ze
in de nacht van 31 januari op 1 fe
bruari beleefde.
Van Hengel verhaalt over de ver
schrikkelijke storm, die overdag al
woedde. Thuis, aan de Beneden
Havendijk, hoorden ze via de radio
allerlei berichten die steeds ver
ontrustender werden. „Het ging
over een noordwesterstorm en
over springvloed. Dat was ang
stig." De familie ging naar bed,
totdat mannen op de deur bonk
ten en schreeuwden dat het water
eraan kwam.
Het gezin - vader, moeder, drie
kinderen - pakte snel wat spullen
en vluchtte naar opa, die even ver
der aan de Kooijstraat woonde.
Onderweg hoorden ze kerkklok
ken en sirenes. Tegen de wind in
lopen was bijna onmogelijk. Ook
bij opa's huis stonden mensen te
roepen. Van Hengel weet nog wat
ze zeiden: „Snel, naar boven. Het
water komt als een mist aanzetten.
Het is wel een meter hoog."
De familie stoof de trap op, naar
zolder. Hendrika van Hengel her
innert zich dat opa snel een brood
trommel mee griste. „Helaas zat er
niet veel in." Ze waren nét op tijd.
Watersnoodramp 1953
o* "L t?05
t.
Het water kwam. „Het had zo'n
kracht! Het gaf vreselijk lawaai."
De beelden en geluiden die Van
Hengel toen vanuit het kleine zol
derraampje zag, zal ze nooit ver
geten. Huizen stortten in, mensen
en dieren zwommen in doods
nood voorbij, maar het ergste was
dat gillende meisje dat zich had
vastgeklampt aan de schuur van
haar opa. „Het was iemand die ik
kende uit de buurt, ze was van
mijn leeftijd. Ze keek ons met
zulke grote ogen aan."
Haar opa en vader probeerden
het meisje te redden door lakens
aan elkaar te knopen en uit het
raam te gooien. Maar door de
harde wind waaiden die meteen
weg. Het meisje overleefde het
niet. „Ik denk dat ze is gestorven
door de kou. Het was zo verschrik
kelijk dat we niets konden doen.
Ik voelde me schuldig. Waarom
leefde ik wel en zij niet? Ik ben
toch niets beter?"
Voor de familie van Van Hengel
kwam de hulp wel op tijd. Na een
nacht op zolder konden ze via dat
zelfde raampje in een roeiboot
klimmen die hen naar de christe
lijke school bracht. Daar waren
dekens, soep en broodjes. Via Dor
drecht en Ahoy werden ze onder
gebracht bij een gezin aan de Rot
terdamse Disselstraat, waar Van
Hengel op 5 februari haar 13de ver
jaardag vierde. Na een logeerpartij
bij familie in Zwijndrecht, keer-
maandag 29 januari 2018
GO
In de nacht van 31 januari
1953 breken de dijken en
overstroomt een groot
deel van zuidwest-Neder
land. Het duurt lang voor
dat Nederland weet dat
een grote catastrofe aan
de gang is. „Er waren nog
geen televisies en mo
biele telefoons, alleen
radio. En de uitzendingen
stopten 's avonds om elf
uur", zegt journalist Kees
Slager die onderzoek
deed naar de ramp.
Barend Mensen, chef-re
dacteur van het Dortsch
Dagbladen correspon
dent voor persbureau
ANP, maakt als eerste
melding van de dreigende
calamiteiten, 's Nachts
stuurt hij een telexbericht
naar het ANP over de
hoge waterstand in de
Oude Maas met de kop
'Noodtoestand in Zwijn-
drecht'. In eerste instantie
dacht men dat de over
stromingen zich tot die
regio beperkten. Al snel
wordt duidelijk dat het om
Zeeland, de Zuid-Hol
landse eilanden en een
deel van Brabant gaat.
Ook de communicatie van
de overheid was gebrek
kig. Het blijft bij een tele
gram van de Stormvloed
waarschuwingsdienst.
„Maar het was zondag
avond, dus alle kantoren
waren dicht."
Mensen zwommen
in doodsnood voorbij
Suzanne Eijgenraam
's-Gravendeel
De watersnoodramp in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953
werd veroorzaakt door een combinatie van springtij en stormvloed.
Tegen deze buitengewone hoge waterstanden waren de meeste dijken
niet bestand. Bij de ramp verloren zeker 1.836 mensen het leven.
Rotterdam
Haringvliet
Ouderkerl
a/d IJssel
Dordrecht
Grevelingen "Nieuwe Tonge,,,
O Oü'de.Tqngè 0
o ~c Fijnaart
Strjjèrr -
Nieuwerkerk.
Oosterschelde Ouwerkerk i
- •f156
J Kortgene SUyenisseo
T'ia "Halsteren
Middelburg
Vlissingen
Westerschelde
Goës Kruiningen
Slachtoffers
300 200
A 100
4 50
o So
li" f
Terneuzen
Dijkdoorbraak
Ondergelopen land
Drassig land
o (Deels) geëvacueerd
Slachtoffers zwaarst
BRON: WATERSNOODMUSEUM
getroffen gemeenten
De polder tussen
Kruiningen en Waarde,
Zuid-Beveland, is ge
heel ondergelopen.
FOTO ANP
