NYNKE DE JONG
6
D66 hekelen vrijheid gemeenten om winkeliers wet voor te schrijven
Column
De man die ons die
'makkelijke meubels'
schonk (als die laatste
schroef tenminste
óók past) is overleden:
Ingvar Kamprad (91),
de oprichter van IKEA.
De I en de K zijn uiteraard
zijn initialen. De E de A
plukte hij van boerderij
waar hij opgroeide, Elmtaryd, en
het Zweedse dorpje waar die
boerderij stond: Agunnaryd. Zie
daar de naam van het superbe-
drijf waarmee de eergisteren
overleden Ingvar Kamprad de
wereld veroverde: IKEA.
„Wereldkampioen 'denken
vanuit de klant'", zegt Bart Karis,
nu ceo van Zeeman, maar van
1989 tot 2004 werkend bij IKEA
waar hij Kamprad jarenlang mee
maakte. „Ingvar was altijd op
zoek naar hoe het beter kan," zegt
Karis. „Gewoon op de werkvloer.
Vragen stellen. Aan personeel,
aan klanten. Ik liep eens met hem
door onze winkel in Amsterdam.
Helemaal aan het eind bij de
lange rijen voor de kassa, vroeg
hij mij: waarom heb je zo weinig
kassa's? En waarom zijn je knak
worsten zo duur? Ik zei: Ingvar,
meer kassa's is een dure investe
ring. En die knakworsten moeten
toch wat opleveren. Hij zei: Nou
heb je de mensen in je winkel
prettig behandeld en aan het eind
ga je ze irriteren met lange
wachttijden en dure knakwor
sten. Komen ze dan nog terug?
Dus: meer kassa's en knakwor
sten van 99 cent. Zo was hij: alles
voor de klant."
Kamprad begon als klein jochie al
met lucifers verkopen. In 1943,
pas 17 jaar, richtte hij IKEA op,
aanvankelijk om keukentafels van
zijn oom te verkopen. In 1947
kwamen er andere meubels bij.
Het idee van de bouwpakket
ten ontstond in 1956, toen Kam
prad een vriend de poten van een
tafel zag halen, om het meubel in
de auto te kunnen vervoeren. Als
de klant z'n meubels zelf kan ver
voeren en in elkaar zetten, wor
den ze nog betaalbaarder, dacht
Kamprad en lanceerde het inmid
dels wereldberoemde concept in
zijn IKEA.
Ezelsbruggetje
De vaak zo makkelijk te onthou
den namen van de meubels (wie
kent niet boekenkast Billy?) ko
men voort uit Kamprads dyslexie.
Codes van producten kon hij
maar moeilijk onthouden en dus
gaf hij de meubels namen, als
ezelsbruggetje.
Kamprad was multimiljardair
met een geschat vermogen van
meer dan 60 miljard euro in 2016.
Hij behoorde tot de rijkste men
sen op aarde.
Desondanks bleef Kamprad
een zuinig man. In een documen
taire zei hij ooit dat hij kleding
van de vlooienmarkt haalt. „Hij
leefde sober en verwachtte dat
van iedereen om hem heen ook",
zegt Karis. Al klinkt dat sympa
thiek, in zijn jaren als grote baas
kreeg Kamprad kreeg ook kritiek:
zo stond hij ter discussie omdat
hij te veel van zijn personeel zou
vragen en werd zijn bedrijf be
schuldigd van uitbuiting van
chauffeurs.
Het voorstel is tegen het zere been
van regeringspartners CDA en
Christenunie. Zij willen niet tor
nen aan de huidige regels. Gemeen
ten mogen momenteel zelf bepalen
of winkels op zondag opengaan.
Dat leidt tot grote verschillen: in
sommige steden is het iedere week
raak, in andere kiezen ze voor een
beperkt aantal dagen per jaar. In
weer andere gemeenten moeten
alle winkels dicht blijven.
Die lappendeken aan verschil
lende regels leidt volgens Pater
notte tot bizarre taferelen. „Kerst
avond viel afgelopen jaar op een
zondag. Heel veel mensen deden
toen hun kerstboodschappen, maar
een aantal moest naar een andere
gemeente rijden om in een winkel
terecht te kunnen. Tegelijkertijd
zag je dat ondernemers in gemeen
ten waar de winkels op zondag
dicht moeten blijven knarsetan
dend moesten toezien hoe ze om
zet misliepen. Die gemeenten
schieten zichzelf in de voet."
Op overtreding van de Winkeltij
denwet staan forse sancties. Win
keliers kunnen boetes tot ruim
20.000 euro opgelegd krijgen.
Woensdag debatteert de Tweede
Kamer over het onderwerp.
Wetsvoorstel
Dat Paternotte nu met dit voorstel
komt, is omdat het kabinet een
wetsvoorstel heeft aangekondigd
dat winkeliers beschermt om tegen
hun zin op zondag de winkel te
moeten openen. Zij mogen hiertoe
niet langer worden gedwongen.
Onlangs kreeg een fietsenmaker
in Groningen een flinke strop te
verduren nadat hij zich niet aan de
ruimere openingstijden van het
winkelcentrum had gehouden. In
de VvE was afgesproken dat de ope
ningstijden in het winkelcentrum
verruimd zouden worden op don
derdag, zaterdag en zondag. De fiet
senmaker vond de extra kosten die
het langer openhouden van zijn
zaak met zich meebracht te hoog en
hield zich er niet aan. Hij verloor de
rechtszaak tegen de VvE en moest
duizenden euro's betalen.
i De Christenunie
laat al weten niet in te
stemmen met nog
een wetsaanpassing
In de nieuwe wet staat dat dat niet
meer mag. Alleen wanneer een
winkelier bij het tekenen van het
koop- of huurcontract akkoord gaat
met de winkeltijden en zich bij
voorbeeld verplicht op koopavond
open te zijn, kan hij worden ge
dwongen zich daaraan te houden.
Maar achteraf opleggen van andere
winkeltijden kan niet meer.
Volgens D66 moet het ook an
dersom gelden: wie wel open wil,
moet dat ook kunnen. Maar de
Christenunie laat al weten dat ze
niet van plan is in te stemmen met
verdere aanpassing van de wet. Ge
meenten moeten blijven bepalen of
er wel of geen koopzondagen mo
gelijk zijn binnen de gemeente
grenzen. De nieuwe regels moeten
er enkel toe leiden dat verande
rende winkeltijden niet leiden tot
een verplichting van winkeliers om
open te gaan, zegt Kamerlid Eppo
Bruins. „De vrijheid om niet te
hoeven werken op zondag is veel
waard."
Welke huisarts denkt
nu na zo'n pr-f ilmpje:
hè ja, Klazienaveen!
Het beroep verandert. Ik kan me
voorstellen dat je als pas afgestu
deerd huisarts ook niet meteen
zin hebt om een praktijk over te
nemen, met alle ondernemers
rompslomp die daarbij komt
kijken. Een paar jaar her en der
waarnemen, ook om te kijken
wat voor praktijk er uiteindelijk
bij jou past, klinkt ook aange
naam.
Drenthe zetten al wervende
filmpjes in elkaar, om maar te
laten zien hoe fantastisch het
wonen en werken het is in Goes
of Assen. Maar dat zijn natuurlijk
allemaal dappere pogingen die
eigenlijk nergens op slaan. Want
welke huisarts denkt er na zo'n
filmpje nou: hè ja, verrek, Klazie
naveen, dat ik daar nog niet aan
gedacht had! En laat vervolgens
alles uit zijn handen vallen om
daar aan de slag te gaan?
We kunnen de artsen wel willen
lokken, maar wellicht moeten de
patiënten wellicht maar wennen
aan het idee dat het ideaalbeeld
van de trouwe huisarts die je van
haver tot gort kent, en je halve
leven met je meeloopt, straks
voor veel regio's niet meer is
weggelegd. Dat je elke keer een
andere waarnemer hebt. Is dat
jammer? Misschien. Maar wel
licht zijn we gewoon een beetje
verwend. We kunnen die huis
artsen toch niet naar Balk kid
nappen?
Frits Krijnen zoekt een op
volger. Hij is huisarts in het
Friese Balk, maar niemand
wil hem opvolgen. Dat ligt niet
aan Frits zijn inzet, want hij flyert
zich suf op huisartsencongressen,
zijn dochter deed een oproep op
Facebook, zijn verhaal haalde al
vele kranten en werd vrijdag
avond op EenVandaag nogmaals
verteld.
De opbrengst tot nu toe: nul
gegadigden.
maar niemand wil zijn baan. En
daar hebben meer huisartsen in
de regio mee te maken. De
nieuwe lichting Fritsen blijft
hangen in de stad waar ze zijn
opgeleid. Het zijn veelal vrouwen
die een hoogopgeleide partner
hebben, en die partners willen
vaak óók een leuke baan. En die
banen zijn nu eenmaal dunner
gezaaid in de regio dan in de
Randstad. Misschien wil de dok
ter wel, maar wil zijn of haar
partner niet.
nieuwe Fritsen
kwalijk ne
men? Nee na
tuurlijk niet.
maandag 29 januari 2018
GO
@nynke
Dokter Frits
De man die ons de Billy
gaf, én die extra schroef
Victor Schildkamp
Ingvar Kamprad bedacht het
concept om van elk meubel een
bouwpakket te maken, foto epa
'Sluitingsplicht zondag bizar'
Regeringspartij D66 komt op
nieuw in het geweer tegen de
verplichte zondagssluiting in
sommige gemeenten. Volgens
Kamerlid Jan Paternotte moet
het afgelopen zijn met 'de gek
kigheid' en moeten winkeliers
overal in Nederland zelf kunnen
besluiten of ze op zondag open
willen.
Laurens Kok
Den Haag
De huisartsen in Zeeland en
Frits wil wel met pensioen,
Kun je dat de
