ZEELAND GEBOEKT
Gesprek met
Murat Isik
Boer Boris gaat op tournee
BOER BORIS
Wanhoop te
West kapel Ie
li nacht
23
De watersnoodramp in zwartwit geschoten door de beste fotografen die Nederland
destijds had. Dat levert een heel bijzonder fotoboek op.
ZV
11e grote Nederlandse fotografen
reisden in de dagen van de Fe-
bruariramp in 1953 naar het del-
tagebied af. Aart Klein, Ed van
^^f^^^Wijk, Maria Austria, Eva Besnyö,
Ad Windig, Cas Oorthuys, Ed van der Elsken.
Zij legden het leed, de ontreddering, de dood,
de ravage, de hulpverlening vast. Hun ogen
waren nodig om de wereld op de hoogte te
brengen van de Ramp.
Nu, 65 jaar na dato, zijn hun watersnoodbeel-
den samengebracht in het fotoboek 'De ramp,
de watersnood van 1953 in documentaire foto
grafie'. Daarin is ook werk opgenomen van in
kleinere kring bekende fotografen als Kees Mol-
kenboer, Dolf Kruger en Frits Gerritsen.
Directeur Ruud Visschedijk van het Neder
lands Fotomuseum schrijft in zijn voorwoord
over de overstroming als 'de eerste nationale
natuurramp waarvan de media massaal ver
slag deden'. Kort en hedendaags gezegd: het
was een 'media-event'. De in Gapinge woon-
Besnyö vond eigenlijk dat
het ethisch ontoelaatbaar
was om van verschrikkingen
esthetische foto's te maken
achtige kunsthistorica Jacqueline van Paa
schen laat in het inleidende hoofdstuk haar
licht schijnen op de ontwikkeling van de foto
grafie in de 20ste eeuw en bespreekt een aan
tal fotografen en in het boek opgenomen
foto's.
'Een beeld zegt meer dan duizend woorden'.
Het is een cliché, maar daarom niet minder
waar. Een fotografe als Eva Besnyö had het wel
moeilijk met het fotograferen van alle ellende.
Jaqueline van Paaschen schrijft: „Besnyö vond
dat het eigenlijk ethisch ontoelaatbaar was om
van verschrikkingen esthetische foto's te ma
ken en schaamde zich voor het feit dat ze hier
desalniettemin aan toegaf."
Aparte hoofdstukken worden gewijd aan de
nationale boekuitgave 'de ramp' in 1953 en aan
de geïllustreerde pers in binnen- en buiten
land. Van de reis van Ed van der Elsken in het
overstromingsgebied is op uitklappagina's een
reconstructie gemaakt aan de hand van zijn
bewaard gebleven kleinbeeldnegatieven.
De ramp The Flood. De watersnoodramp
van 1953 in documentaire fotografie - Uitge
verij Komma, hardcover, 224 pagina's, 57,50
euro. Het boek verschijnt 2 februari. Een deel
van de foto's is vanaf 1 februari te zien in het
Watersnoodmuseum in Ouwerkerk.
Auteur Murat Isik (1977) is
vrijdag 2 februari om 15.30
uur te gast in de Klove
niersdoelen in Middelburg. Hij
vertelt over zijn roman 'Wees on
zichtbaar'.
'Leesambassadeur' Lidewijde
Paris is de interviewer. Het por
tret van een sensitieve jongen, die
opgroeit in een onveilige wereld, is
gebaseerd op Murat Isiks
eigen jeugd.
Het boek is tevens een ode aan
de Bijlmer. Lezers van NRC Han
delsblad kozen het boek tot de be
ste roman van 2017. Murat Isik
won in 2012 met zijn debuut 'Ver
loren grond' de Bronzen Uil Pu
blieksprijs.
Tickets kosten €7,50.
Afgelopen weekeinde
verscheen het eerste
boek van Boer Boris in
het Zeeuws. Boer Boris is een
populaire prentenboekense
rie van illustrator Philip Hop
man en kinderboekenschrij
ver Ted van Lieshout. Trou
badour Engel Reinhoudt ver
taalde 'Boer Boris gaat naar
zee' (Prentenboek van het
Jaar in 2015) in het Zeeuws:
'Boer Boris ei vekantie'. Tij
dens de Voorleesdagen, op
woensdag 31 januari, leest
Engel Reinhoudt zijn versie
voor om 15.00 uur in boekhan- De kaft van Boer Boris ei vekantie.
del Het Paard van Troje in
Goes. De Goese wethouder Derk Alssema neemt
daar de Nederlandse tekst voor zijn rekening.
De zondag daarop, 4 februari, is Boer Boris de
centrale figuur in boekhandel de Drvkkery in
Middelburg. Engel Rein
houdt presenteert daar we
derom zijn Zeeuwse verta
ling. Voorafgaand aan de Bo-
ris-manifestatie is er van
14.00 tot 15.00 uur een talk
show voor het oudere pu
bliek: interviewer Klaas Vos
spreekt dan met Jos Palm, au
teur van het boek 'De gewone
man'. Ted van Lieshout en
Engel Reinhoudt schuiven
daarbij aan. Om 15.00 uur be
gint de Boer Boris-show van
Van Lieshout en Hopman.
Daarna volgt om 15.45 uur de
presentatie vanBoer Boris ei
vekantie'.
Engel Reinhoudt vertaalde eerder al 'Nijntje aan
zee' en 'Nijntje op de fiets' in het Zeeuws. Zijn
Boer Boris is uitgegeven door Het Paard van Troje
(14,95 euro).
Zeeuwse schrijvers
Zij was drieëndertig en hij
was vijfentwintig. Zij, de
schilderes Charley Toorop,
van de verontrustende zelfportret
ten. Hij, de dichter H. Marsman
(1899-1940), van de heftigste poë
zie uit onze literatuur. De twee
werden minnaars, in 1924. Hij was
in de ban van de sterke vrouw, een
moderne versie van Penthesileia,
de knappe koningin van de Ama
zonen. En zij vond hem 'een ont
zettend lieve jongen,' meldde ze in
een brief. In haar woedde een
'strijd tussen vrijen en werken. Sa
men gaat het haast niet. Bij mij
tenminste: strijd tusschen vrouw
zijn en scheppend werken.' De
aanbidder wilde meer, zij wilde
minder: 'Ik denk niet dat ik je zal
schrijven om in Westkapelle te ko
men.' Maar hij kwam dus wel.
Liefde
die
breekt,
Mars
man
schreef
daarover
'De laat
ste
nacht',
een
nacht te
Westka-
P pelle: 'De
gaat over
H. Marsman ons heen/
diep onder
het raam slaapt het dorp,/ ver ach
ter de huizen de zee.'
Westkapelle was voor Charley
Toorop een werkadres, ze maakte
er belangrijke schilderijen. Ze had
Walcheren al jong leren kennen,
elke zomer ging ze met haar vader
mee naar het relatief mondaine
Domburg. Maar in Westkapelle
vond ze het echte en zuivere leven.
Ze logeerde in dorpsherberg De
Valk waar de jonge dichter haar
soms gezelschap hield.
'Penthesileia', zo schreef Mars
man, 'was voor mij een soldaat
allereerst en bijna uitsluitend:
lichaam.' Hij nestelt in haar
schoot, dicht hij elders, 'als uw be
minde eerstgeboren zoon'.
Een fatale vrouw, tenminste dat
maakte hij van haar. Een noodlot
tige liefde, daartoe moest zijn
ernst wel leiden.
Het einde inspireerde hem tot
'Afscheid', het op een na verplette-
rendste vers over dit verplette
rende thema: 'Slaap met het don
ker, vrouw/ slaap met den nacht/
ons diepst omarmen/ heeft den
droom omgebracht.' 'De laatste
nacht' is, met alle duistere verwij
zingen naar de dood, nóg huive
ringwekkender. De Valk is herre
zen, Zuidstraat 97, maar wie durft
er te logeren? Hier sliepen voor het
laatst, o nee, ze lagen eindeloos
wakker, de schilderes en de dich
ter, 'ver achter de huizen de zee.'
Wanhoop te Westkapelle.
maandag 29 januari 2018
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Meer dan duizend woorden
FOTO ED VAN WIJK (1917-1992)
Jan van Damme
FOTO MARIA AUSTRIA (1915-1975)
-Jacqueline van Paaschen, kunsthistorica
El VEKANTIE
Ted van Lieshout
Philip Hopman
Mario Molegraaf
