10
TELEVISIE OMBUDSMAN
Mensen
hebben hoge
verwachtingen
van wat de
publieke omroep
levert. En terecht
Politiek links krijgt een fractie meer ruimte dan
rechts en omroepen zijn slecht bereikbaar voor tv-kijkers.
Dat zijn enkele conclusies die NPO-ombudsman Margo
Smit trekt na haar eerste jaar. Ze kreeg zon 500 klachten
van luisteraars en kijkers te verwerken.
aan vrouwen in tv-programma's. Van
collega's in andere landen weet ik dat
er ook veel meldingen over #metoo
binnenkwamen. Ik heb er niet één
langs zien komen. Ook kreeg ik wei
nig klachten over specifieke presen
tatoren. Dat had ik vooraf wel ver
wacht. Klachten hangen toch vaak
aan een behandeld onderwerp."
„Ik roep nooit dat ze onterecht zijn.
Wel moet ik vaak bij de opmerking
dat 'de publieke omroep geen me
ning moet geven' uitleggen dat de
EO ongegeneerd christelijk en de
BNNVARA links mag zijn. Dat staat
zelfs in de Mediawet, dat ze hun stro
ming moeten vertegenwoordigen.
Zolang het bestel in zijn geheel maar
iedereen bedient. Met alle tv- en ra
dio-uitzendingen rondom de
Tweede Kamerverkiezingen vorig
jaar ben ik wel eens gaan kijken naar
'hoe links zijn ze nou?'"
„Qua politieke partijen en gasten
gaat het maar marginaal meer naar
links. Wel komen veel meer rechtse
onderwerpen voorbij."
„Dat ze transparanter kunnen zijn
over hoe ze nieuws maken en ver
slaan. De NOS is begonnen met jour
nalistieke verantwoording geven op
de website. In een aantal opzichten
kan ik zeggen: neem daar een voor
beeld aan. Zeker als het voor kijkers
al moeilijk is een redactie te berei
ken. PowNed kan ook uitleggen
waarom ze toen die bron hebben be
taald. Dan ga je al heel anders de dis
cussie in. Daarnaast ben ik een
enorm pleitbezorger van 'eerst twee
keer nadenken'. Er werd een Haaks-
berger vermist in Turkije. Toen
Turkse media riepen dat er een li
chaam was gevonden, brachten veel
Nederlandse media die vage mede
deling meteen als nieuws terwijl nog
niets zeker was."
Het was voor alle publieke
om roepen best even
wennen. En als ze de
keuze hadden, zouden
redacties liever een extra
paar handen aan het programma
hebben in plaats van een extra paar
ogen en oren die namens de consu
ment het werk kritisch tegen het
licht houden, merkt Margo Smit op.
Sinds januari vorig jaar is zij de eerste
Ombudsman van de NPO. Een die
onafhankelijk opereert, kan ze niet
vaak genoeg benadrukken.
„Ik denk dat in een jaar een hoop
aarzeling bij omroepen is weggeno
men. Er hoeft geen siddering door de
zaal te gaan als ik binnenkom, maar
ontzag voor het instituut Ombuds
man moet er wel zijn. Ik heb een paar
keer collega's op hun vestje moeten
spugen. Ja, jammer dan. Moeten ze
hun werk maar beter doen."
Smit, die onder meer parlementair
verslaggever was voor RTL Nieuws en
onderzoeksjournalist voor KRO's Re
porterbrengt gevraagd en onge
vraagd advies uit - rectificaties af
dwingen kan ze niet, actie onderne
men is aan de omroepen - over jour
nalistieke programma's. De buit na
een jaar: grofweg 500 klachten van
kijkers en luisteraars.
Een deel bestaat uit algemene op
merkingen over onder meer de kle
dingkeuze van presentatoren ('die
weerman is gekleed alsof hij naar een
staatsdiner met het koninklijk huis
moet, laten we als NOS normaal
doen'), sportcommentatoren ('Na
tuurlijk was Ajax beter, maar om dat
zo te benadrukken, dat kun als je na
tionale omroep toch niet maken?') en
taalgebruik ('zou het mogelijk zijn
om de slot-n bij werkwoorden en
zelfstandige naamwoorden weer uit
te gaan spreken bij het lezen van het
nieuws?').
Een ander deel vroeg om onder
zoek en leidde tot publicaties op de
site van de Ombudsman. Bijna de
helft van alle klachten (49 procent)
ging over de NOS, maar dat is vol
gens Smit niet zo vreemd gezien de
hoeveelheid uitzendingen die de
omroep maakt van het totale aanbod
aan nieuwsgerelateerde program
ma's.
„Omroep PowNed die Henk Kuipers
van motorclub No Surrender be
taalde voor deelname aan een pro
gramma is een mooi voorbeeld. Ook
als signaal naar andere omroepen:
bronnen betalen doe je dus niet!
PowNed was er niet blij mee. Ik weet
niet wat ze er verder nog mee hebben
gedaan, maar het kreeg veel aandacht
in andere media dus moet je van goe
den huize komen om het nog eens
te doen."
„Dat mensen hoge verwachtingen
hebben van wat de publieke omroep
levert. En terecht. Ook vroeg ik me
vaak af waarom mensen de omroe
pen zelf niet rechtstreeks hebben be
naderd. Maar omroepen blijken
slecht bereikbaar. Met regelmaat
hebben kijkers terechte vragen en
klachten. Het is verschrikkelijk lastig
deze te uiten. Omroepen zouden
hiervoor eens goed naar hun websi
tes kunnen kijken. Of voorzie je pro
gramma's van een eigen e-mailadres.
Als je relevant wilt blijven, moet je
naar je kijkers luisteren en met
ze in gesprek. Ik kreeg op
vallend weinig klach
ten over een gebrek
vrijdag 26 januari 2018
GO
Van de PowNed-docu over Henk Kuipers tot Jinek en de verslaggeving over de vermissing van Haaksberger Joey in Turkije: NPO-ombudsman Margot Smit bekeek het
kritisch, fotoanp
Geen siddering, wel ontzag
u
Hoe vaak is een klacht terecht?
En wat waren uw bevindingen?
Wat is na een jaar uw belangrijkste
advies aan omroepen?
FOTOMICHELSCHNATER
Gudo Tienhooven
Hilversum
Wat is een voorbeeld van 'collega's
op hun vestje spugen'?
Wat viel u in algemene zin op aan
al die signalen van kijkers en luis
teraars?
Margo Smit: „Ik
heb niet één mel
ding over #metoo
binnengekregen."
