Groningers denken dat met nieuwe minister over gasprobleem te praten valt
5
Het stijlverschil tussen de nieuwe minister Wiebes
en Kamp, de vorige, schept hoge verwachtingen.
Groningers weten zich gehoord. Maar alleen royale daden
brengen het geschonden vertrouwen in de overheid terug.
Jelle van der Knoop dronk dinsdag
nog een kopje koffie met minister
Eric Wiebes. Een verademing in ver
gelijking met diens voorganger Henk
Kamp, constateert de voorzitter van
de Groninger Bodem Beweging
(GBB). „Je kunt met Wiebes gewoon
normaal praten", zegt Van der
Knoop. „Kamp hield monologen en
dan werd je geacht 'ja' te zeggen. Met
Kamp viel eigenlijk niet te praten. 'Ik
heb u begrepen', zei hij dan, om ver
volgens zijn eigen gang te gaan."
Hoe anders is de stijl van Wiebes.
Tijdens een bezoek aan verschillende
Groningse gemeenten noemde de
nieuwe minister de problemen die
gepaard gaan met de gaswinning een
'overheidsfalen van on-Nederlandse
proporties'. In het Kamerdebat
noemde hij de in het Noorden zo ge
hate NAM 'mijn probleem', en niet
dat van de Groningers. Bovendien
heeft hij na de recente aardschok in
Zeerijp gezegd dat de gaswinning
verder terug moet dan in het regeer
akkoord is afgesproken. Het zijn alle
maal zaken die Kamp nooit zou heb
ben gezegd, is de Groningse overtui
ging.
Max van den Berg, voormalig
commissaris van de koning,
Kampkenner bij uitstek omdat hij
jarenlang met hem onderhandelde,
zegt: „Kamp kon zijn bestuurlijke
Met Wiebes
kun je praten.
Maar hij moet
wel doen wat
hij zegt
kracht niet omzetten in effectief
handelen en het winnen van de har
ten van de Groningers. Het ging mis
door zijn rechtlijnigheid en een mi
nimum aan flexibiliteit."
Verwachtingen
De nieuwe wind die Wiebes laat
waaien, schept echter
verwachtingen. „Hij moet wel doen
wat hij zegt", stelt Van der Knoop.
Fouten kan hij zich niet permitteren.
Ook in de Kamer is het besef door
gedrongen dat er in dit kabinet met
Wiebes aan de gaskraan ander vlees
in de kuip is gekomen.
„Kamp zat op de klassieke WD-
lijn: bedrijven zijn altijd te vertrou
wen en de NAM is een goed bedrijf.
Wiebes is anders", stelt Liesbeth van
Tongeren (GroenLinks). „Hij heeft
deze week de kat de bel aangebonden
door tegen industriële grootverbrui
kers te zeggen: jullie hebben de afge
lopen jaren geen zak gedaan om het
gasverbruik terug te dringen, ga eens
wat doen. Dat is bijzonder voor een
WD'er."
PvdA-Kamerlid en voormalig Gro
nings gedeputeerde William Moor-
lag is stelliger. „Wiebes zegt met
een: dit is een overheidstaak. Kamp
vereenzelvigde zich met de NAM."
Het Groningse SP-Kamerlid San
dra Beckerman is vooral te spreken
over Wiebes' communicatieve kant.
„Misschien is het te heftig om te zeg
gen dat Kamp autistisch is, maar hij
was wel verschrikkelijk technocra-
tisch. Wiebes begrijpt dat Groningers
het moe zijn voor alles te moeten
vechten."
Kort na zijn aantreden maakte
Wiebes een kennismakingsrondje
langs Kamerleden. Hij zocht ze met
zijn politiek assistente op in hun
eenvoudige werkkamers aan het Bin
nenhof. Toen al viel het verschil on
middellijk op. „Wiebes is niet alleen
van het zenden, maar ook van het
ontvangen", zegt Van Tongeren.
„Kamp had wel respect voor de ken
nis die ik heb op dit dossier, maar
Wiebes is er ook daadwerkelijk in
geïnteresseerd en vraagt door."
Binnen de coalitie is men milder
over Kamp. „Kamp verstond zijn vak
ook", meent CDA-Kamerlid Agnes
Mulder. Hij had door het vorige re
geerakkoord tussen VVD en PvdA
domweg minder speelruimte dan
Wiebes nu.
Onder Kamp werden gedupeerde
bewoners altijd naar de Raad van
State gestuurd om hun gelijk te ha
len, tot frustratie van Mulder. „Ken
nelijk voelde hij niet de ruimte om
zelf verder te gaan. Wij willen actie
en de Groningers juist meer een luis
terend oor bieden. Daarom staat er
ook zoveel over Groningen en duur
zame ambities in het regeerakkoord.
Er ligt een heleboel werk voor Wie
bes."
Vorige week kreeg hij een onver
wachte domper te verwerken. GBB
en het Groninger Gasberaad willen
niet langer meeonderhandelen over
de manier waarop de schade wordt
afgehandeld. Zij zien daarin nog te
veel de hand van de NAM. Secretaris
Susan Top van het Gasberaad is niet
temin te spreken over zijn aanpak.
„Wiebes gaat echt voor een protocol
waar de NAM helemaal uit gaat en
waarin hij zelf als overheid ook een
taak heeft. Dat was voor Kamp onbe
spreekbaar."
Voor Wiebes gaat het er nu om
spannen. Binnen twee weken moet
hij besluiten hoever de gaskraan ver
der dichtgaat. Daarvoor krijgt hij
eerst nog een advies van het Staats
toezicht op de Mijnen, dat bepalend
zal zijn.
Dan zal moeten blijken of Wiebes
de verwachtingen waarmaakt. In
Den Haag is niemand vergeten dat de
veelbelovende WD'er als staatsse
cretaris van Financiën geen geluk
kige periode had. Een reorganisatie
bij de Belastingdienst kon helemaal
uit de hand lopen, zonder dat Wiebes
het op tijd doorhad. „In het begin
was Wiebes politiek wat onnozel",
stelt een invloedrijke WD'er. Maar
dat minister-president Mark Rutte
de staatssecretaris desondanks tot
minister promoveerde, vindt hij ook
weer niet verrassend. „Hij heeft veel
bijgeleerd."
Incasseren
Van den Berg analyseert dat Kamp
best veel heeft bereikt, maar door zijn
stijl niet in staat was dat te incasse
ren. „Hij bracht de gaswinning terug
van 50 naar 20 miljard kuub. Maar
stap voor stap, op een steile manier,
met tegenzin."
Volgens Van den Berg kan Wiebes
pas scoren als hij twee dingen regelt.
„Hij moet niet via de bestaande re
geltjes geld uitkeren. Hij moet daar
ruimhartig met wetgeving en geld
overheen springen. Daarnaast moet
hij in het kabinet draagvlak zien te
vinden om door te pakken. Kamp
kreeg een miljard los. Snapt Wiebes
dat hij een veelvoud moet leveren?"
donderdag 25 januari 2018
GO
Jan Hoedeman
Laurens Kok
Den Haag
-Jelle van der Knoop,
GBB
Groningers hebben een goede
indruk van minister Eric Wiebes.
Ze zijn benieuwd naar zijn vervolg
stappen. FOTO'S ANP EN KEESVAN DER VEEN