«r s
Ook in de misdaad ontwikkelen digitale technieken zich razendsnel
8
Criminelen weten hun zwarte geld steeds beter te
verstoppen. Geheime bergplaatsen en bitcoins maken de
jacht op hun vermogen steeds ingewikkelder, zegt het
Openbaar Ministerie, dat in 2017 221 miljoen euro afpakte.
Het afpakbedrag van exact 221.259.200 euro
valt 196 miljoen euro lager uit dan in 2016.
Dat recordbedrag van 417 miljoen was te
danken aan een megazaak rond het
Oezbeekse Telecombedrijf Vimpelcom, die
268 miljoen euro in het laatje bracht. Dit jaar
waren de klappers minder groot.
„Al met al zijn we tevreden over dit resul
taat", stelt Marianne Bloos, hoofd van het
Functioneel Parket van het OM, dat gespe
cialiseerd is in fraude- en ontnemingszaken.
„Toch streven we elk jaar naar meer."
De jacht op crimineel geld wordt almaar
lastiger omdat boeven hun vermogen steeds
beter weten te verhullen. Ze kopen geen
patserbak meer, ze leasen er een. Geld ver
dwijnt vaker naar buitenlandse rekeningen.
„Vroeger liepen geldkoeriers van de onder
wereld met sporttassen vol bankbiljetten
rond", zegt Bloos. „Nu zijn we soms drie da
gen bezig een verborgen ruimte in een auto
te vinden."
Criminelen maken bovendien handig ge
bruik van nieuwe betalingsmethoden zoals
cryptovaluta als bitcoin of zogeheten debit-
cards. Dat zijn oplaadbare plastic betaalkaar
ten, die makkelijk over de grens kunnen
worden gesmokkeld. De ontwikkelingen op
elektronisch gebied gaan razendsnel, zegt
Bloos. Ze houdt bij wijze van illustratie haar
tablet omhoog. „Hoe lang bestaat de iPad?
Ons doel
is te laten
zien dat
misdaad
niet mag
lonen
Nog maar een jaar of acht. Datzelfde gaat op
voor de bitcoin. Criminelen maken slim ge
bruik van nieuwe technologische ontwik
kelingen. Dat dwingt ons in de jacht op cri
mineel geld tot voortdurende innovatie.
Niemand mag bij ons achterover leunen."
Darknet
Een voorbeeld van nieuw crimineel onder
nemerschap is de zaak van Mohammed C.,
die xtc, speed, cocaïne en pure MDMA aan
bood via het darknet, het versleutelde deel
van het internet. Gebruikers uit 49 landen
bestelden in anderhalfjaar tijd drugs met
bitcoins ter waarde van zo'n 1,5 miljoen
euro. C. probeerde justitie te slim af te zijn
door die digitale munten wit te wassen,
maar werd toch gepakt. In november werd
hij veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf.
Zijn bitcoins en twee dure auto's zijn afge
pakt.
Steeds vaker moet het OM de grens over
om criminele vermogens op te sporen. Vo
rige maand nog was er een internationaal
onderzoek naar een 64-jarige man uit Am
sterdam die wordt verdacht van witwassen
en belastingfraude. Het vermoeden was dat
hij via familie in het buitenland de beschik
king had over miljoenen euro's. Er volgden
huiszoekingen in Amsterdam en in Tel Aviv.
Op bankrekeningen in Nederland en
Luxemburg is inmiddels beslag gelegd. De
man mag niet meer over dat geld beschikken
totdat een rechter erover heeft geoordeeld.
Afgepakt
vermogen:
2011
2017
In totaal heeft het OM beslag gelegd op meer
dan 1,5 miljard euro. Dit is pas de eerste stap
in het afpakproces. De rechter moet zich er
dan nog over buigen of het OM het geld ook
echt kan incasseren. Dat het afgelopen jaar
voor 359 miljoen euro beslag is gelegd, doet
Marianne Bloos goed. „Dit is ons potentiële
incassobedrag, dus het is goed als die pot
groeit. In een ideale situatie maken we een
afpakzaak van elke strafzaak waarin crimi
nelen geld hebben verdiend. Zo ver zijn we
nu nog niet."
Platzak
Afpakken blijkt een zaak van een lange
adem. Gemiddeld duren afpakzaken acht
jaar. Vaak gaan het OM of de criminelen in
hoger beroep. En zelfs als een afpakbedrag
definitief toegewezen is door de rechter, is
de incasso ervan moeilijk. Criminelen zeg
gen namelijk vaak niet te kunnen betalen.
Zo was er de hennephandelaar die nog
641.841 euro moest voldoen. Omdat hij plat
zak zei te zijn, kreeg hij een betalingsrege
ling. Dat ging goed tot de FIOD vorig jaar
een schip van hem opspoorde dat op weg
was naar Spanje. Dat schip leverde in één
klap het resterende geld op.
„Soms is het frustrerend dat zaken zo lang
duren", zegt Bloos. „Maar we laten het er
nooit bij zitten. Criminelen mogen niet
wegkomen omdat ze doorprocederen."
Het plukbedrag van het afgelopen jaar valt
eigenlijk nog hoger uit dan 221 miljoen. Be
talingen aan slachtoffers of aan de fiscus zijn
in dat bedrag niet meegerekend. Zo raakte
incassofraudeur Gerard U. uit Apeldoorn in
december vorig jaar zijn Thaise villa kwijt.
De verkoop van die woning komt nu ten
goede aan de gedupeerden.
Ook een boot met een waarde van enkele
tonnen kon afgelopen jaar niet worden bij
geschreven. Het poolexpeditieschip, dat is
gebruikt door drugssmokkelaars, werd ge
schonken aan het Scheepvaart Transport
College in Rotterdam. Bloos sluit soortge
lijke maatschappelijke herbestemmingen
van crimineel goed voor dit jaar niet uit.
Bloos: „Dat sommige bedragen niet mee
tellen in ons afpakresultaat is niet belang
rijk. We bekijken per zaak wat de meest ef
fectieve maatregel is. Ons primaire doel is
om slachtoffers te kunnen compenseren en
om te laten zien dat misdaad niet mag lo
nen."
r_ aSj-
■co
vrijdag 19 januari 2018
GO
Crimineel verstopt zijn
geld steeds slimmer
Koen Voskuil
Amsterdam
—Marianne
Bloos (OM)
miljoen
miljoen
S S 5
A In beslag genomen geld en telefoons.
FOTO POLITIE
A De politie nam vorig jaar spullen in beslag in Soest, fotocasparhuurdeman
