3
Tom is asymmetrisch
Hippe thermostaat
De tulp is er weer
in een zelfverbouwde pipowagen van
acht vierkante meter, op een platte
landsterrein in de provincie Utrecht.
Eerder woonde ze in een tipitent en
een yurt. „Als ik wakker word, is het
ijskoud. De temperatuur binnen ver
schilt niet veel van de buitentempe
ratuur, dus in de winter ligt dat rond
het vriespunt. Ik weet ondertussen
dat ik die knop moet omzetten en te
gen mezelf moet zeggen: hup, gaan.
Dan sla ik de vijf wollen dekens van
me af, trek zo snel mogelijk mijn kle
ren aan en ga naar buiten om water
en hout te halen, voor mijn kachel.
Dan word ik vanzelf warm."
Hoewel ietsje minder koud van El-
bertse wel zou mogen - 'betere isola
tie is mijn project voor komend jaar'
- zou ze niet willen ruilen met men
sen in een stenen huis. „Ik geniet van
de vrieskou op het weiland, de stilte
Voor bezoek zet ik
de kachel wat harder.
Anders zitten mensen
te rillen op de bank
proeven nadat het heeft gesneeuwd.
Als je in een stenen huis zit kun je
dat óók zien, maar dan heb je die
prikkel van het buiten-zijn niet. Bo
vendien wil ik niet afhankelijk zijn
van een gas- of een elektriciteitsleve
rancier. Zelfvoorzienend zijn geeft
mij vrijheid."
Ook voor Evelien Matthijssen in de
Ardennen is leven met de natuur een
belangrijke motivatie. „Wij worden
er gelukkig van om mee te bewegen
met het seizoen. Ik vind: als het koud
is, moet je niet zozeer je huis verwar
men, je moet jezélf verwarmen. Het
is tof om te merken dat je de kou aan
kunt; als een overwinning op jezelf.
Al zijn we ook altijd weer blij als het
zomer wordt, hoor."
Is het mogelijk te trainen op kou?
Jazeker, zegt Boris Kingma, biofysi-
cus bij onderzoeksorganisatie TNO.
„De Universiteit van Maastricht deed
een onderzoek waarbij ze mensen
zes uur op een dag in een koude ka
mer van 15 graden lieten zitten, tien
dagen achter elkaar. Op dag tien zei
den mensen dat ze die 15 graden
minder oncomfortabel vonden dan
op dag één. Je ziet het ook in de sa
menstelling van het lichaam: het
bruinvetweefsel dat een mensenli
chaam warmhoudt, wordt actiever in
die koude omstandigheden."
Die training is ook nog eens goed
voor je. ]e altijd in behaaglijk warme
omgevingen bevinden, is volgens
Kingma als 'de hele dag snoep eten'.
„Door regelmatig te wisselen van
temperatuur, train je je bloedvaten in
het transporteren van warmte door
je lichaam. Ook train je spieren en
bruin vet om beter glucose op te kun
nen nemen en verbranden. Dat is
gunstig tegen ziekteproblematiek zo
als bij obesitas en diabetes type 2."
Toch passen Evelien Matthijssen
en Marloes Elbertse hun huisje aan
zodra bezoek langs komt. Elbertse:
„Ik geef bezoek altijd drie waarschu
wingen vooraf. 1. Trek je laarzen aan.
2. Neem een extra trui mee. 3. Bereid
je voor op matige kou. En dan stook
ik de kachel nog iets hoger op dan
normaal, al vinden de meesten het
dan nog steeds koud." Ook Evelien
zet de kachel met bezoek wat harder.
„Anders zitten mensen hier maar te
rillen op de bank. Of we gaan wande
len. Als je terug komt van een wan
deling in -9 graden, voelen die 16 gra
den hier binnen opeens héél aange
naam."
M/V
De eeuwige
strijd om de
knop van de
thermostaat
vrijdag 19 januari 2018
GO
-4 Evelien
Matthijs-
sen is
alerter
als het
koud is in
huis.
FOTO PAUL
VERMEULEN
44
Evelien Matthijssen
'Mag het alsje
blieft wat war
mer?', vraagt de
vrouw. 'Kan het
iets minder met die
hitte?', vraagt de
man.
Deze strijd is niet
aangedikt: vrou
wen hébben het
sneller koud dan
mannen. Mannen
hebben relatief
meer spierweefsel,
en spieren produ
ceren warmte.
Daarbij is de door
bloeding bij vrou
wen slechter: het
vrouwenlichaam
krijgt bij kou eerder
een signaal om
diens kerntempe-
ratuur te bescher
men en vernauwt
daarom de bloed
vaten van de uit
eindes van het li
chaam. Vrouwen
handen zijn aarom
gemiddeld twee
graden kouder dan
die van mannen.
Biofysicus Boris
Kingma van TNO:
„Pinguïns bescher
men zich tegen
kou door huddling-,
dicht tegen elkaar
aan staan. Dus
kruip tegen je part
ner aan." Ook be
wegen genereert
warmte. „Doe tien
push-ups of knie
buigingen. Maar je
kunt ook je hou
ding veranderen.
Als je helemaal
'open' ligt op de
bank, verlies je
meer warmte dan
wanneer je in een
foetushouding ligt."
Het lijkt wel of de
zwaartekracht even
niet telt bij dit tafeltje
'Tom'. De constructie
is namelijk behoorlijk
asymmetrisch. Het
onderstel met de
flinke ronde buizen
valt direct op.
Bij het ontwerpen
van Tom liet Chris
Slutter zich inspire
ren door beelden van
bruggen en de mari
tieme wereld. 'Tom' is
verkrijgbaar in meer
dere houtsoorten en
kleuren en je kunt
kiezen uit een recht
hoekig of rond tafel
blad.
Prijs is op aanvraag
verkrijgbaar bij het
ruim 40 jaar oude
Friese meubelmerk
Pilat&Pilat.
Een thermostaat
is niet het mooi
ste dat je aan je
muur hebt han
gen. Al oogt
een Nest
Learning Thermo-
stat (249 euro) goed. Deze is nu ook
te koop in koper, koolzwart en in wit.
En hij is slim. Binnen twee weken
weet hij hoe laat je opstaat en hoe
warm het moet zijn als je thuiskomt.
Zo vergeet je 'm ook niet uit te zeten.
De lente lijkt nog ver weg, maar tulpen
kunnen alvast het voorjaar in huis bren
gen. Morgen is het Nationale Tulpendag,
ze zijn tot en met april volop verkrijgbaar.
Tulpen kunnen in elke
vaas. Door kleuren en
soorten te mixen, krijg
je een waar lente
feestje. En wist je dat
tulpen, in tegenstel
ling tot andere bloe
men, nog doorgroeien
in de vaas?
-f"-1 So
-0^11/4/^
•5? 's
Hnni-ywrll
