Waar schuil je als die raket komt?
Zet klaarovers weer
in bij basisscholen'
Helft van benodigde bedrag voor restauratie kerk is binnen
7
De kerk van de
hervormde
gemeente in
Stavenisse is hard
aan restauratie. Er
is drie ton nodig
om het gebouw
water- en winddicht
te maken. De helft
daarvan is al
binnen.
Het glazuur spat van de
muren van de kerk. Met
je duim kun je de glas-
in-loodramen naar bui
ten duwen. En leg je je handen op
de leien van de consistorie, dan
breken ze. Vijftig meter naast de
kerk, in zijn woning in de Voor
straat, legt kerkrentmeester Rien
de Graaf uit waarom het gebouw
in Stavenisse nodig gerestaureerd
moet worden. Drie ton is nodig.
De helft ervan is al binnen.
Hij uit zijn verbazing over de be
reidwilligheid van het dorp. „Drie
Het water stond
hier 3,20 meter
hoog
ton is een fors bedrag." Subsidies
bracht hen een eind. „Maar er is
ook een gesponsorde fietstocht
naar Rome geweest. En een zang
avond die rond de 4300 euro op
bracht. Een dag daarna kreeg ik
een telefoontje van een vrouw van
buiten het dorp. Ze had de zang
avond beluisterd via internet en
doneerde duizend euro!"
De Graaf acht ook de zwemtocht
van Stavenisse naar Sint-Annaland
bijzonder. „Die werd georgani
seerd door de leden van de oud-
gereformeerde gemeente. Zij heb
ben hun eigen kerkgebouw en
daar zouden ze het ook voor kun
nen doen." Een zinnetje in het
volkslied van Stavenisse is wat dat
betreft treffend: 'Een scheve toren
en een grote kerk, 't Resultaat van
liefdewerk'. De kerk van de her
vormde gemeente in Stavenisse is
niet eens zo heel oud: 107 jaar.
Daarom zijn slechts de oude ge
deelten ervan, zoals de preekstoel,
regentenbank, kapel en koorhek,
subsidiabel. De Graaf: „Die stam
men uit de oude kerk, zo rond
1669. Dat moet allemaal droog blij
ven. Daarom is het dak gedeeltelijk
met subsidie te bekostigen. De
leien op de aangebouwde consis
torie zijn nog nooit
vernieuwd. Leg je je handen erop,
dan zouden ze breken. Dat moet
hersteld worden met giften van
fondsen of particulieren."
De kerk aan het Van der Lek de
Clerqplein draagt zijn sporen van
de Ramp nog steeds. Het zilt zorgt
voor problemen in de muren. „Het
water stond hier 3,20 meter hoog,"
zegt De Graaf. En de windroedes -
metalen staven die het raam be
schermen tegen winddruk - zijn
afgeroest. „Het zit allemaal los. Er
zijn glas-in-loodramen die je naar
buiten kunt drukken. De muren
moeten opnieuw gevoegd worden,
er moet een nieuwe loden dakgoot
komen, net zoals nieuwe ladder-
haken. Dat zijn ook dure dingen."
De Hervormde Gemeente wil
dit jaar de kapel opknappen. Er
zijn scheuren in de muur en de
stuclaag laat los. „En je weet niet
wat er nog te voorschijn komt."
Zet klaar-overs weer in bij Thoolse
basisscholen. Die oproep doet een
ouder van schoolgaande kinderen
in Tholen via een brief aan het col
lege van burgemeester en wet
houders.
De verkeersveiligheid rondom
de vier scholen aan de Zoekweg is
gevaarlijk, stelt de ouder. De ge
meente houdt die anoniem, om
dat dat verplicht is volgens nieuwe
wetgeving. „Bijna dagelijks ge
beurt het dat kinderen op de ze
brapaden worden aangereden of
dat automobilisten niet stoppen.
Ze geven zelfs extra gas terwijl
kinderen staan te wachten om
over te steken. Ook rijden auto's al
terwijl de kinderen nog op de ze
brapaden lopen." De briefschrij
ver stelt 'niet af te willen wachten
totdat het een keer fout gaat'. „Ik
heb de school al gevraagd of het
mogelijk is om een klaar-over-sys-
teem op te starten. Helaas kreeg ik
het antwoord van de ouderraad
dat het vroeger bestond, maar dat
mensen er geen tijd meer voor
hebben." De auteur van de brief
vraagt de gemeente om 's och
tends en 's middags BOA's 'ofiets
dergelijks' in te zetten. De brief
wordt 22 januari besproken.
Een onheilstijding zoals in
woners van Hawaii die afge
lopen weekend kregen, na
melijk dat een raketinslag aan
staande was, hoop je nooit te krij
gen. Het bleek vals alarm, maar
waar kun je in Zeeland eigenlijk
schuilen als het nodig is? „Offici
eel nergens", weet bunkerdeskun-
dige Hans Sakkers uit Koudekerke.
Je zal het bericht maar op je tele
foon krijgen: 'Er komt een raket
aan, dit is geen oefening. Zoek
dekking'. Het overkwam Hawaii
zaterdag. Na 40 minuten bleek het
vals alarm. Voor Zeeland is zo'n
scenario een stuk onwaarschijnlij
ker, maar toch roept het de vraag
op waar je kan schuilen in geval
van dreiging. „Officieel kun je ner
gens terecht, maar we hebben wel
wat schuilmogelijkheden", zegt
Sakkers, die auteur is van meer
dere boeken over bunkers. „Het
barst in Zeeland van de Duitse
bunkers. Daar zit je redelijk veilig."
Zeeland telt ook een aantal voor
malige schuilkelders. In Middel
burg bijvoorbeeld: de parkeerga
rage aan de Segeerssingel en een
kelder onder de voormalige brand
weerkazerne aan de Looierssingel.
Die laatste diende ten tijde van de
Koude Oorlog als schuilkelder
voor het provinciaal bestuur en als
commandopost.
Ook Goes heeft meerdere kel
ders, waaronder een voormalige
BB (Bescherming Bevolking)-
bunker aan de Kloetingseweg, een
militaire atoombunker aan de Zo-
merweg in Kloetinge en een
noodcommunicatiebunker op het
parkeerterrein aan de Westwal.
Ook die zijn allemaal niet meer
toegankelijk.
„Je kunt in Zeeland inderdaad
niet ondergronds schuilen", zegt
woordvoerster Mirja Vis van de
Veiligheidsregio. „In de Koude
Oorlog was dat aan de orde, maar
hoe groot is de kans op een raket-
aanval?"
Ook Sakkers vindt het ontbre
ken van officiële schuilkelders niet
direct een gemis. „Er is geen oor
logsgevaar in Europa."
dinsdag 16 januari 2018
BE
Herstel is resultaat van liefdewerk
Michiel Bouwman
Stavenisse
-Rien de Graaf, kerkrentmeester
Michiel Bouwman
Tholen
Luc Oggel
Vlissingen
Kerkrentmeester Rien de Graaf: „Sommige glas-in-lood-ramen kun je zo naar buiten drukken." fotomarcelledavidse
