li V Klausing schrijft over vergeten vissersopstand in Oostende ZEELAND 11 De Vissersopstand van 1887 in Oostende kostte aan vijf mensen het leven. Maar bijna niemand weet nog iets van die revolte. Doris Klausing schreef er een boek over: Tot elke prijs. Zuiderburen SAMQL.) zv Wel vissers gij moet lij den en zoeken naar een stukje brood. Niemand kan u verblijden, gij lijdt veel hongersnood. Komt gij naar uw loon te vragen, zij verachten u als een arme man. Zij willen u de zee in jagen, zonder eten, wat denkt gij er van? Zo luidt de eerste strofe van het Lied van de Visschers. Louis Van den Eeckhaute, straatzanger van beroep, schreef het in 1887. Van den Eeckhaute vervulde in dat jaar zijn dienstplicht in Oostende. Van dichtbij zag hij de armoede en het sociale onrecht waar de vis sers onder gebukt gingen. Deze onschuldige tekst kwam soldaat Vanden Eeckhaute op dertien maanden strafkamp te staan. Toen hij het kamp verliet, schreef hij meteen een lied over zijn deten tie. Weer drie maanden het ge vang in. En een forse geldboete... Het schetst een beeld van de so ciale verhoudingen zoals die aan het aan het einde van de negen tiende eeuw met knoet en klasse- justitie in stand werden gehou den. Het was de tijd waarin baan brekende uitvindingen het licht zagen, de kunst floreerde en de economie - onder invloed van de industrialisatie - tot bloei kwam. Maar lang niet iedereen profi teerde daarvan. Zonder geld of op leiding vond je op z'n best slecht- betaald zwaar werk. Arbeid die door de ontwikkeling van allerlei machinerie steeds schaarser werd. Voor de vissers in Oostende stond werk al gelijk aan een leven in ar moede; werkloosheid was de meest zekere weg naar de bedel staf. En de leefomstandigheden in het Oostendse Visserskwartier waren ontluisterend. „In de Sint Franciscusstraat za ten gezinnen met twaalf tot vijf tien mensen samengehokt op een kamer", zegt Doris Klausing. In november verscheen haar boek 'Tot elke prijs' over de Oostendse Vissersopstand van 1887. „Toilet- ten hadden ze niet. Op de binnen plaats was een plank met een gat erin voor tweehonderd mensen en er was één waterpomp be schikbaar. Ziektes waren dan ook aan de orde van de dag. Alcoho lisme tierde welig en veel mensen waren analfabeet. Het was droef." Het was ook de tijd waarin Oos tende juist opgestuwd werd in de vaart der volkeren. Het vissers stadje werd getransformeerd tot mondaine badplaats voor de ge goede burgerij. Koning Leopold II zag dat graag en het Oostendse gemeentebestuur gaf gehoor aan die wens. De miserie in het Vis serskwartier werd volledig gene geerd. Juist toen de nood onder de vissers het hoogst werd. „Vanaf 1834 gaf de Belgische re gering een toelage aan vissersbo- Gezinnen zaten met twaalf tot vijftien mensen samen gehokt op een kamer. Het was droef ten die op zoute visserij gingen, haring of kabeljauw", zegt Doris Klausing. „Nederland en Frank rijk deden dat ook. De Oostendse vloot is meer dan verdubbeld in de periode tot 1867. In dat jaar is die toelage afgeschaft en de vloot decimeerde weer zienderogen. In 1870 schafte de regering ook nog de invoerrechten voor vis uit an dere landen af. Dat resulteerde in dumpprijzen op de vismijn in Oostende. Er was te veel vis." En zo ontkiemt de Vissersop stand. Het is augustus 1887. En gelse vissers proberen hun waar aan te landen, maar hun Oos tendse collega's steken daar een stokje voor: wegwezen met die goedkope broodroof! Het gaat er enkele dagen stevig aan toe. Bur gemeester Karei Janssens geeft gendarme en burgerwacht de op dracht om de opstand 'tot elke prijs' de kop in te drukken. Als de burgerwacht (gekscherend 'ope retteleger' genoemd) gaat schie ten, vallen er vijf doden: vier vis sers en een omstander die niets met de opstand te maken heeft. Commissaris Francois van de gen darme krijgt er een medaille voor. Naar burgemeester Karei Janssens wordt een straat vernoemd. En zestig vissers krijgen torenhoge boetes die hen verder in de uit zichtloze armoede storten. Het was vooral aan aalmoeze nier paster (pastoor) Henri Pype (spreek uit: Pupe) te danken dat het leven van de vissers zich vanaf 1887 enigszins ten goede keerde. Hij zamelde geld in en stichtte een vissersschool die uitgroeide tot een voorbeeld voor het tech nisch onderwijs. Doris Klausing: „Als bij een groot gezin de nood hoog was en de vader door een kwetsuur niet mee kon op zee, ging paster Pype in zijn plaats en gaf het geld aan de familie. De oude vissers zeggen nu nog: 'Hij was de vader der vissers'." De dag dat paster Pype stierf (1926), lag de visserij in Oostende stil. Anno 2018 leidt de Oostendse vloot een sluimerend bestaan. Er is niets in de stad wat herinnert aan de opstand van 1887. Doris Klausing wil met 'Tot elke prijs' (waarin ze feiten en fictie heeft gecombineerd) het verhaal levend houden. „De jeugd kent het niet meer. Mijn drijfveer achter al mijn ver halen is het bewaren van ons erf goed. In dit geval het maritiem erfgoed. De visserij wordt hier stilaan doodgeknepen." PZC ONLINE mjêêM Het weer van vandaag wordt weerkundig een depressie genoemd. Dat klopt wel op een dag als vandaag. #BlueMonday #weer #Regen dinsdag 16 januari 2018 Aanklacht tegen onrecht In de rubriek Zuiderburen werpen we wekelijks een blik over de Belgische grens. Deze week: De mi sère van de vissers in Oos tende werd genegeerd. Peter van den Assem De burgerwacht schiet op de opstandige vissers. Houtsnede uit Le Globe lllustré. De gendarmen (met bondmutsen) onder leiding van comman dant Francois drijven de opstandelingen uiteen, foto le globe illustré Doris Klausing bij het beeld van paster (pastoor) Pype naast de Petrus en Pauluskerk: „Ze noemen hem nu nog de vader der vis sers." FOTO PETER NICOLAI - Doris Klausing, auteur Tot elke prijs' Het boek 'Tot elke prijs' kost €19,99 en is onder meer te ver krijgen via zorrobooks.be HET GEMAK VAN DE APP Voor het laatste nieuws kunt u natuurlijk op elk uur van de dag terecht bij de PZC online. Op de desktop, laptop, tablet of smart- phone, altijd het actuele nieuws tot uw beschikking; 24 uur per dag, 7 dagen per week. Wilt u het nog gemakkelij ker, installeer dan de PZC- nieuwsapp op uw tele foon. Met slechts één klik opent u de app en ziet u wat er op dit moment speelt in uw buurt, de rest van Zeeland en de wereld. Ook in de app heeft elke regio zijn eigen pagina. Bo vendien kunt u via de knop 'Net binnen' altijd het laat ste nieuws op een rij zien. mm 4 TWITTER dylan wildschut @dylanwild94 De feestdagen zijn voorbij, goede voornemens in het water gevallen, geen zicht op vakantie en het is koud, grijs en nat. De derde maandag van januari is offi cieus de deprimerendste dag van het jaar. ONLINE TOP-5 Meest gelezen op PZC.nl: 1. Vrouw ernstig gewond na zware aanrijding 2. Piet Fase hangt bewa kingscamera's op 3. Nederlandse stellen: maar drie keer seks per maand 4. Cash of digitaal, dat is de vraag 5. Adriaan vraagt burge meester om een McDo nald's Kijk op www.pzc.nl of @pzcredactie f! facebook.com/depzc @pzcredactie

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2018 | | pagina 43