LEVA
Vraag het onze specialisten
24
René Diekstra
zwart-wit
denken
voorbij
inO
Muziek als medicijn Wat doet muziek met ons brein?
Dat vertellen hoogleraren Dick Swaab, Erik Scherder en
Henkjan Honing in hun theatercollege 'Miracles of Music'.
Wat blijkt: we onderschatten met z'n allen onze muzikaliteit.
De uiterlijke onbewogenheid van
gebotoxte mensen is niet alleen
maar uiterlijke schijn.
Laat ik het maar eerlijk toegeven: omdat ik
geen twintig meer ben en bij tijd en wijle
voor grote groepen optreed, overweeg ik
af en toe me te laten botoxen. Of eigenlijk, dat
overwoog ik tot voor kort. Want inmiddels - ik
ben in de onderzoeksliteratuur gedoken - weet
ik dat het niet alleen een cosmetische, maar ook
een psychologische beslissing is. Je laten bo
toxen kan je uiterlijk een afname van rimpels
opleveren, maar innerlijk een afname van inle
vingsvermogen. De uiterlijke onbewogenheid
van veel gebotoxten is niet alleen maar uiter
lijke schijn. Het weerspiegelt niet zelden een af
name van hun innerlijke gevoelsleven.
doordat we die kunnen overnemen, 'mimic-
ken', reproduceren, en daardoor mee- of navoe
len. Als iemand lacht en wij nemen die lach
over met behulp
van de spiegelneu-
ronen in ons brein,
dan gaan signalen
tussen onze aange
zichtsspieren en
hersenen heen en
weer die het stem
pel vrolijkheid af
geven. Met dat
stempel wordt
door ons lichaam
de toegang ge
opend tot (re)acties
die het ervaren van
vrolijkheid mogelijk maken. Maar wat gebeurt
er als je een stof inspuit die de aangezichtsspie
ren lam legt? Op de eerste plaats nemen we dan
minder goed de gevoelens van de ander waar.
Ten tweede voelen we minder aan en mee met
wat de ander voelt.
Stel: jij zegt iets dat de ander emotioneel raakt.
Dat drukt zich bij die ander uit in subtiele, maar
goed waarneembare veranderingen in gezichts
expressie. Onder invloed van botox neemt de
waarschijnlijkheid toe dat je die veranderingen
bij de ander niet oppikt en 'ongevoelig' reageert.
Terwijl bepalend voor succesvolle of niet-suc-
cesvolle communicatie met anderen nu juist je
vermogen is om subtiele gevoelsveranderingen
waar te nemen, die te kunnen meevoelen en
daarop adequaat te kunnen reageren. Het derde
mogelijke gevolg is dat we door het lamleggen
van onze expressie ook onze eigen gevoelens
minder intens maken. Betekent dit dat gebotox
ten minder gelukkig zijn dan tevoren? Volgens
sommige onderzoekers wel. Maar voor een deel
wordt dat mogelijk gecompenseerd doordat ze
zichzelf mooier vinden. Bovendien kan botox
alle gevoelens dempen, dus ook sombere. Hoe
dan ook, je laten botoxen is
ook een psychologische
keuze. Uiterlijk word
je er gladder van, maar
innerlijk niet per se
sympathieker of empa-
thischer. Integendeel
misschien wel.
Het is maar wat je het
belangrijkst vindt.
m
Van botox
word je gladder,
maar niet per se
sympathieker
of empatischer
LEESTIPS
VAN DE
WEEK
DE SPfcIT
ujEKEn
Eiko
ff
0E
he Guevara stond
erom bekend: zijn
ritme- en toon-
doofheid. Terwijl
het orkest de
tango speelde, zag
je hem de mambo
dansen. Het kan extremer. Sommige
mensen hebben helemaal geen mu
zikaal gehoor, ze beleven muziek als
een onaangenaam geluid. Iemand
met 'amusie', een aandoening van de
hersenen, hoort geen verschil russen
een sonate van Vivaldi en geram op
potten en pannen.
Gelukkig lijdt maar 1,5 procent van
de mensheid aan deze ziekte. Eigen
lijk zijn we juist allemaal van nature
muzikaal, zegt Henkjan Honing,
hoogleraar muziekcognitie. Hij
maakt gebruik van methoden uit de
cognitieve wetenschappen, zoals
psychologie, computer- en taalwe
tenschappen, om muziek te bestude
ren. „Zelfs baby's van twee dagen
oud hebben al gevoel voor ritme. Als
je een noot weglaat op de eerste tel,
reageren hun hersenen verrast. Maat
gevoel, de belangrijkste bouwsteen
van muzikaliteit, is dus aangeboren."
In het theatercollege Miracles of
Music laat Honing zien dat we er alle
maal een talent voor hebben. Met
collega-professoren Dick Swaab en
Erik Scherder presenteert hij een
avond over de positieve invloed van
muziek op het brein en onze gezond-
ln onze
huiskamers
krijg je een
rood hoofd als
je een liedje
moet zingen
heid, ondersteund door artiesten als
zangeres Berget Lewis en saxofonist
Benjamin Herman. „In een land als
Brazilië gaat de gitaar gewoon rond,
of je nu wel of niet kunt spelen", zegt
Honing. „In onze huiskamers krijg je
een rood hoofd als je een liedje moet
zingen. Je mag pas muziek maken als
je heel goed bent. Daarmee ontzeg
gen we onszelf veel plezier."
Knuffelhormoon
Neuropsycholoog Scherder: „Als je
muziek maakt of luistert activeert dat
aparte netwerken in het brein. Dat
maakt het mede tot zo'n krachtig
fenomeen dat kan helpen als je in
moeilijke omstandigheden verkeert.
Als kankerpatiënten samen zingen
synchroniseren hun hersenen, wat
een gevoel geeft van grip op de situa
tie. Hetzelfde zie je bij huwelijken,
begrafenissen, in het stadion of na
een aanslag. Bij samenzang stemmen
mensen op elkaar af en dat gevoel van
saamhorigheid is precies wat je op
zo'n moment nodig hebt. Het knuf
felhormoon oxytocine komt vrij in
de hersenen, wat het gevoel van ver
binding versterkt."
Behalve oxytocine maakt muziek
ook dopamine vrij, weet neurobio-
loog Dick Swaab. „Dat verlaagt de
aanmaak van het hormoon cortisol,
waardoor je minder stress ervaart.
Daarom kan muziek helpen bij stem
mingsstoornissen als depressie en
om de melkproductie van vrouwen
met zuigelingen op gang te brengen."
Ik moet mee
naar feestjes
Ons panel beantwoordt al uw vragen,
over lijf en leden, hart en ziel. U beslist zelf
of uw vraag in de krant komt of niet.
dinsdag 16 januari 2018
Botox
Wij zijn zo gebouwd dat we de gevoelens van
anderen kunnen waarnemen en begrijpen
Onderzoek laat zien dat dit effect vooral
optreedt bij subtiele gevoelsveranderingen.
Reageren?
hartenziel@
persgroep.nl
GO
P.C. Emmer
Een bijdrage aan
de discussie over
KOLONIALISME,
SLAVERNIJ EN
MIGRATIE MÏADAH
Het zwart-wit
denken voorbij -
Piet Emmer wil
het al te simplisti
sche zwart-wit-
denken over onze
beladen geschie
denis doorbre
ken. Nieuw Am
sterdam, €16,99
Stretchen
is gezond
mun-tcï
Doe de split in
4 weken - van de
Japanse yogado-
cent Eiko. Stret
chen als manier
van bewegen is
popualir in Japan,
Kosmos Uitge
vers, €15
00
MATS eillMARK S
Leva, minder
stress, meer ge
nieten - van
Susan en Mats
Billmark. Met
korte, praktische
hoofdstukken
over slaap, angst,
en stress bij kin
deren. Kosmos
Uitgevers,€14,99
'Muziek
verandert
ons brein'
Pam van der Veen
—Henkjan Honing
Mijn vrouw eist dat ik
met haar elke verjaar
dag in de familie af
loop. Dat wil ik niet.
Wat nu?
Uit de vraag maak ik op
dat dit een probleem is,
anders zou mijn ant
woord zijn: ga gezellig
mee. De vraag is
waarom het een pro
bleem is. Omdat je geen
zin hebt? Tja, liefde en
individualisme gaan
doorgaans niet goed
samen. Met een ge
liefde krijg je er bijna al
tijd andere mensen bij.
Je kunt je vrouw vragen
welke familieleden voor
haar echt belangrijk zijn
en haar beloven dat je
sowieso meegaat naar
hun verjaardagen. Zo
doe je recht aan wat
voor haar waardevol is.
Vervolgens kan zij jou
de ruimte geven om bij
de rest van de familie
gebruik te maken van
hun iets lagere plek in
de rangorde en het af
en toe te laten afweten.
—Jan Drost
Liefdes- Voedings- Psycholoog
expert deskundige Steven Pont
Jan Drost Klaske van Norren
