II
I
'Basisscholen, boycot de subsidie
voor vermindering werkdruk'
99.-
5 dagen Veluwe
10
De vraag naar bliksemsnel vliegen is groot. Daarom werken vliegtuigbouwers nu
aan nieuwe, supersonische passagierstoestellen. Al dit jaar gaat er een de lucht in.
59.-
Concorde zat
aan de grens
van wat
destijds
technisch
mogelijk
was
dig en daardoor neemt het ge
wicht van het vliegtuig toe. Ter
wijl je juist een zo zuinig en licht
mogelijk toestel wilt."
Ook het doorbreken van de ge
luidsbarrière levert een probleem
op. Er ontstaat een drukgolf die
z'n knal produceert dat in de hui
zen beneden de ramen uit de
sponningen klappen. Daarom
mocht het ultrasnelle vliegen ook
alleen boven de oceaan. Dat heeft
bouwers er lang van weerhouden
om nieuwe supersonische passa
gierstoestellen te maken.
NASA denkt dat de herrie kan
worden verminderd met allerlei
aërodynamische foefjes. Lukt dat,
dan kan het toestel in de toekomst
ook met een bloedgang over land
vliegen. Dat maakt het aantrekke
lijk voor luchtvaartmaatschap
pijen om supersonische vliegtui
gen te gaan gebruiken.
Bij de ontwikkeling van het
rappe vliegtuig heeft NASA flinke
concurrentie. Andere bouwers
werken al aan supersonische za-
kenjets voor oliesjeiks en andere
miljardairs. Het verst is het Ame
rikaanse Boom Supersonic, dat
een pijlsnel passagierstoestel op
de markt gaat brengen. Het be
drijf heeft er al 76 verkocht. Dit
jaar maakt het prototype de
eerste vlucht vanaf lucht
machtbasis Edwards.
Boom test eerst een kleine
versie en bouwt dan de
Boom 2, een toestel met
plaats voor vijftig pas
sagiers. Het vliegtuig
kan 8.000 kilometer
afleggen bij een
snelheid van bijna
2.500 kilometer per
uur. Dat is sneller
dan de Concorde. En
zeven keer sneller dan
Max Verstappen in zijn
Formule t-bolide.
Boom zegt dat passa
giers straks hetzelfde
et de supersoni
sche vliegtui
gen komt een
einde aan het
ellenlang opge
vouwen zitten
in een krap
stoeltje op weg naar, zeg New
York. Want zo'n toestel doet er
naar die stad straks hooguit vier
uur over. Net als de iconische Con
corde, die zijn eerste vlucht in de
jaren 60 maakte.
NASA heeft vliegtuigbouwer
Lockheed Martin opgedragen om
de supersonische QueSST te ont
werpen. De Amerikaanse ruimte
vaartorganisatie wil af van de ge
bruikelijke 'buis met vleugels', zo
als de Concorde. Dat vliegtuig was
misschien snel, maar de cabine
was zo smal dat reizigers nauwe
lijks ruimte hadden. „Het toestel
zat aan de grenzen van wat des
tijds technisch mogelijk was", zegt
vliegtuigingenieur Joris Melkert
van de TU Delft. „Het vliegtuig
was zwaar en had brandstof slur
pende, lawaaiige motoren om
ters uit. Een gezagvoerder van Bri-
tish Airways, dat met zeven exem
plaren vloog, vertelde eens dat de
vliegers hun pet in de kier stopten
die ontstond tussen het instru
mentenpaneel en de achterwand
van de cockpit. Pilotenhumor.
De carrière van Concorde ein
digde op 25 juli 2000. Bij de vlieg
ramp op die dag, ter hoogte van de
Parijse voorstad Gonesse, kwamen
113 mensen om het leven. Het
bleek de genadeslag voor het toe
stel, dat te kampen had met toene
mende kosten voor kerosine. Toen
in 2001 ook nog eens de luchtvaart
in crisis raakte na de terreuraan
slagen van 11 september, werd be
sloten om de toestellen voorgoed
aan de grond te houden.
Fabrikant Boeing kwam daarna
met plannen voor de bijna super
sonische Sonic Cruiser. Maar dat
project strandde: te duur en tech
nisch te ingewikkeld. „Zo'n vlieg
tuig moet heel gestroomlijnd zijn.
Want twee keer zo snel vliegen,
betekent vier keer meer weer
stand", zegt Melkert. „Om die te
overwinnen is meer brandstof no-
vooruit te komen. Inmiddels ge
bruiken vliegtuigbouwers voor
rompen en vleugels allerlei lichte
materialen. De grootste uitdaging
nu is om de motoren van de super
sonische vliegtuigen zo zuinig en
stil mogelijk te maken."
De Sovjet-Unie had als eerste
een supersonisch passagiersvlieg
tuig, de Toepolev Tu-144. Maar dat
toestel bleek onveilig en heeft dan
ook nauwelijks gevlogen. Frank
rijk en Groot-Brittannië bouwden
vervolgens de Concorde, die in
1969 zijn eerste vlucht maakte. Het
was een geldverslindend prestige
project dat uiteindelijk maar 16
toestellen opleverde. Die vlogen
hoofdzakelijk van Londen en Pa
rijs naar Washington en New York
en terug. De 100 passagiers waren
vooral popsterren, zakenlieden en
vliegtuigfreaks die jaren hadden
gespaard om een keertje mee te
kunnen. Een ticket kostte maar
liefst 11.000 dollar. Inclusief cham
pagne en kaviaar, dat dan wel.
Hoog boven de Atlantische Oce
aan, als de Concorde op volle snel
heid was, rekte het vliegtuig door
wrijving en opwarming centime-
Het ministerie van Onderwijs
heeft voor 50 basisscholen 8.000
euro liggen om te onderzoeken
hoe de werkdruk te verlagen. Het
is een erfenis van het vorige kabi
net. „Het is net een loterij. Nog
geen 0,7 procent van alle scholen
komt in aanmerking, maar ieder
een moet er wél voor in beweging
komen", zegt Van der Poel.
En dan te bedenken dat het om
een eenmalig bedrag gaat, dat niet
eens het probleem oplost. Voor de
schoolbestuurder reden om zijn
collega's op te roepen géén gebruik
te maken van de subsidiepot. „Ja,
je kunt denken: mooi meegeno
men. Maar ik vind dat we als on
derwijs een streep moeten trek
ken. We zitten niet te wachten op
eenmalige subsidies. We willen
een structurele oplossing."
Want wat leveren deze vier ton
aan subsidiegeld op? „Ja, dat de
vergadercultuur wat minder kan.
Daar zit niet het grote probleem."
Nee, zegt Van der Poel, leraren
hebben meer handen in de klas
nodig. En als dat niet haalbaar is,
moeten er minder taken komen.
„We signaleren meer gedragspro
blemen bij leerlingen, ze moeten
passend onderwijs krijgen, de sa
menleving verandert waardoor
ouders meer vragen. Leraren moe
ten simpelweg steeds meer." Op
sociale media krijgt de oproep
steun. Of dat betekent dat minister
Slob vier ton in zijn zak kan hou
den? Van der Poel: „Ik maak me
geen illusies. Maar ik vind dat ik
dit signaal moet afgeven."
www.Zoweg.nl/dagblad of 0900-2359693 70cPS
4* van der Valk'
éO&BBSM
Thermae 2000 3 dgn Drenthe diner
zaterdag 13 januari 2018
GO
—Joris Melkert,
TU Delft
Gerben van 't Hof
Basisscholen moeten de
nieuwe subsidie om de werk
druk te verminderen boycotten.
Dat stelt schoolbestuurder Jan
van der Poel van Federatie Ve-
luwezoom en IJsselstreek. „We
willen juist een structurele op
lossing."
Ellen van Gaaien
Den Haag
Prijs per persoon o.b.v. 2 personen en beschikbaarheid, exclusief reserveringskosten en toeristenbelasting
Voor maar:
Ga lekker wandelen op de nabij gelegen Veluwe, of bezoek historisch Amersfoort!
4 nachten in 4* Van der Valk Leusden - Amersfoort (8,3)
4 keer uitgebreid ontbijtbuffet
Gratis parkeren, wifi en stadsplattegrond
Aankomsten t/m augustus. Betaal pas bij aankomst!
1 nacht in 4* Thermae 2000 (8,0) 3* Brinkhotel, Zuidlaren (8,2)
2 dagen toegang wellness (t.w.v. 65,-) 2 nachten incl. uitgebreic
Incl. gebruik badjas CO50 ^'ner (hoofdgerecht)
Gratis wifi opgietingen J7ivo Gratis wifi en parkeren
ontbijt
