Jacht op gevluchte tbs'er
SGP naar Amsterdam
met een vrouw voorop
3
Doodrijdster Julia H. hoort 6 maanden cel eisen; nabestaanden verbijsterd
Wat moet dat
frustrerend zijn:
je dochter is
doodgereden en
in de rechtszaal zie
je een epileptische
verdachte die in de
verste verte niet
inziet wat ze fout
heeft gedaan.
Vol verdriet en verbijstering zat de
familie van de in 20t4 doodgereden
Sylwia in de rechtbank Rotterdam
te kijken naar Julia H. En ook de
rechters leken verbaasd door de
haast onvoorstelbare onverschillig
heid waarmee Julia vragen beant
woordde over haar epilepsie en de
auto-ongelukken die ze daardoor
heeft veroorzaakt.
Ze had al zeven crashes op haar
naam toen ze in mei 2014 twee
jonge, in Nederland werkende Po
len doodreed op een kaarsrechte
weg in Hellevoetsluis: Sylwia Le-
snik (23) en Grzegorz Kumela (29).
Alles wees erop dat Julia weer een
epileptische aanval achter het stuur
had gehad. Ze wist dat dat kon ge
beuren. Maar keer op keer stapte ze
weer in de auto.
„Voelt u zich schuldig?", vroeg de
rechter haar gisteren. Na enige stilte
zei de 52-jarige Julia: „Nee, eigenlijk
niet. Want ik was me er op het mo
ment van het ongeluk niet van be
wust."
De nabestaanden van Sylwia (die
van Grzegorz waren er niet) vielen
bijna van hun stoel. Maar Julia zou
het een uur later, na twee lange en
zéér emotionele verklaringen van
de familie, nog bonter maken.
Toen vroeg de rechter: „Gaat u
ooit nog autorijden?" Julia onver-
Petra de Maar van de Van Mesdag
kliniek erkent dat de man niet is te
ruggekeerd. Wim de Bruin van het
Landelijk Parket, bevestigt dat een
landelijk opsporingsonderzoek is
gestart. Een speciaal politieteam is
belast met de opsporing van de
voortvluchtige tbs'er.
Het Landelijk Parket kan niets zeg
gen over de identiteit van de voort
vluchtige tbs'er, en of die mogelijk
een gevaar vormt. „Maar uit het feit
dat hij met onbegeleid verlof was,
mag je afleiden dat hij al enige jaren
Het Landelijk
Parket kan niet
zeggen of de persoon
een gevaar vormt
onder behandeling stond", aldus
De Bruin tegen de regionale
krant. Een tbs'er mag op papier pas
onbegeleid naar buiten als de kli
niek meent dat het recidivegevaar
afwezig is.
Er keren vaker tbs'ers niet op tijd
terug van verlof. In de meeste ge
vallen komen ze later uit zichzelf
alsnog terug. Ieder jaar kent de tbs-
wereld ongeveer 50.000 verloven
op ruim 1.300 patiënten. In de Gro
ninger kliniek gaat het per week om
350 korte of langere uitstapjes.
Behandeling
Verlof wordt door tbs-klinieken be
schouwd als een wezenlijk onder
deel van de behandeling, omdat
dan gekeken kan worden of tbs'ers
zich staande kunnen houden in de
maatschappij. Tbs is geen straf,
maar een maatregel die wordt opge
legd aan mensen met een stoornis
die een ernstig strafbaar feit hebben
begaan en zonder behandeling ge
vaarlijk kunnen worden.
Lilian Janse uit Vlissingen was
in 2014 de eerste. Het is de eerste
keer dat de SGP in Amsterdam
meedoet bij de gemeenteraads
verkiezingen. De kleine orthodox-
christelijke partij debuteert dit
jaar in meer gemeenten. De kans
op een zetel is klein: daarvoor wa
ren bij de vorige raadsverkiezin
gen 6.000 stemmen nodig. Bij de
landelijke verkiezingen van
2016 stemden bijna 700
Amsterdammers op de
partij. „Er is altijd een
kans", vindt Schot. „Ik
ontken niet dat het kan
helpen dat ik vrouw ben."
De Staatkundig Gerefor
meerde Partij liet sinds de op
richting in 1918 geen vrouwen toe
als lid of kandidaat. Pas in 2006
werd het lidmaatschap openge
steld voor vrouwen en in 2013 be
sloot de partij ook vrouwen toe te
laten op kandidatenlijsten.
schillig: „Oh, daar heb ik nog niet
eens over nagedacht." De rechter,
haast geïrriteerd: „Dat lijkt me an
ders nogal relevant."
Pas na lang aandringen en een
beroep op Julia's gezonde verstand,
zei ze: „Nee dan, ik ga niet meer au
torijden."
Of ze dat meende, is de vraag. Op
geen enkele manier leek bij de
vrouw uit Rockanje door te drin
gen dat de epilepsie haar tot een ge
vaar op de weg maakt. Steeds weer
leek ze haar aandoening de schuld
te geven, maar niet zichzelf. Boven
dien leek ze niet te willen weten
dat ze epilepsie heeft: als buurtge
noten zich ermee bemoeiden, deed
ze dat af als: „Die zijn niet medisch
geschoold." Julia H. lijkt gewoon
niet te willen geloven dat alle brok
ken die ze maakt aan epilepsie zijn
te wijten.
Tegelijkertijd weet ze heus wel
dat ze al een hersenaandoening
heeft sinds de dag dat een paard
haar schopte, ergens in 1992. Haar
rijbewijs werd al eens ingetrokken,
maar door een aantal epileptische
aanvallen te verzwijgen wist ze het
roze pasje weer terug te krijgen.
Mét de aantekening 'code ros', die
aangeeft dat er sprake is van epilep
sie. Dan mag autorijden dus wel,
mits het alleen voor privégebruik is
en er geen andere aandoeningen
zijn.
Met andere woorden: Julia wist
echt wel dat ze last had van epilep
sie, maar wilde toch autorijden.
„Rationeel weet ze dat ze het heeft,
maar ze voelt het niet", vatte de of
ficier van justitie het samen. Julia
zelf verklaarde haar onverschillig
heid door haar medische toestand.
Ze heeft inderdaad last van een
syndroom dat haar normbesef on
derdrukt.
Moordenaar
De ouders en de broer van Sylwia
hoorden het allemaal hoofdschud
dend aan. In hun in het Pools voor
gelezen verklaring zei de moeder:
„Ik hoop maar dat wat ik heb ge
hoord over absurd lage straffen in
Nederland, niet waar is." Ook broer
Pawel zei 'dat hij liever had gehad
dat Julia in Polen werd veroor
deeld'. „Daar wordt zo iemand be
schouwd als moordenaar en kun je
tien jaar cel krijgen."
Nu hoorde de familie aan hoe de
officier van justitie zes maanden
cel eiste, plus ontzegging van de
rijbevoegdheid voor vijf jaar. Dat
dat in hun ogen 'absurd weinig' is,
spreekt voor zich. De rechter doet
25 januari uitspraak.
vrijdag 12 januari 2018
GO
'Werd
Victor Schildkamp
Rotterdam
Een speciaal opsporingsteam is
op zoek naar een niet terugge
keerde tbs'er van de Van Mes
dagkliniek in Groningen. De man
had zondagavond terug moeten
zijn van verlof, maar kwam niet
opdagen. Dat meldt het Dagblad
van het Noorden.
Chris Klomp
Groningen
ze maar in Polen berecht'
Paula Schot (24) wordt de lijst
trekker voor de SGP in Amster
dam. Zij wordt daarmee de
tweede vrouw ooit die na
mens de partij een lijst
aanvoert bij gemeente
raadsverkiezingen.
Hanneke Keultjes
Den Haag
Sylwia Lesnik (23) en Grze
gorz Kumela (29). Boven Syl-
wia's ouders en broer Pawel.
FOTO'S MARCO DE SWART EN PRIVÉFOTO'S
I
Julia H. had al
zeven crashes op
haar naam staan
toen ze de twee
jonge Polen dood
reed, alle veroor
zaakt door haar
epilepsie.
