tt
E 21
Bedrijven kunnen
hun activiteiten
wegsluizen, maar
niet hun klanten
Waarom moet het verzet vanuit de
bevolking komen? „Mijn boek veroor
zaakte vier jaar geleden veel opschud
ding, maar voor echte verandering
is meer nodig. Zolang mensen niet
precies weten hoe groot het aandeel
is dat de rijksten der aarde zich toe
eigenen, kan er geen echte verande
ring plaatsvinden. Meer gelijkheid
moet worden afgedwongen van on
deraf. Onze informatie over wie welk
deel van de rijkdom naar zich toe
trekt, is nu beschikbaar, jullie (jour
nalisten, red.) moeten de mensen
hiervan op de hoogte brengen."
Is er dan niets veranderd door alle
aandacht sinds 2014? „Jawel, dat
is ook de reden waarom we nu een
nieuwe stap kunnen zetten. Sinds
het boek hebben we van overheden,
onderzoekers en verschillende instel
lingen nieuwe informatie gekregen.
We slaan de handen ineen met on
derzoekers die heel nauwkeurig de
belastingafdrachten van mensen en
bedrijven in kaart brengen. Het feit
dat de allerrijksten eenvoudig hun
belastingbij dragen kunnen omzeilen,
terwijl gewone arbeiders die moge
lijkheid niet hebben, maakt de onge
lijkheid nog groter."
Private partijen
Als mensen die ongelijkheid zo'n
punt vinden, waarom kiezen ze dan
geen politici die meer herverdelen?
Het probleem is volgens Piketty en
zijn onderzoeksgroep dat de overheid
zelf steeds minder te besteden heeft.
Sinds 1970 verschuift een groter deel
van het vermogen van overheden
naar private partijen. In Amerika en
het Verenigd Koninkrijk heeft de
overheid zelfs een netto schuld,
terwijl het vermogen in private han
den spectaculair is toegenomen.
„Tel daarbij op dat Amerikaanse
multinationals 65 procent van hun
winst 'buiten Amerika' hebben be
haald en daar dus geen belasting over
betalen, en je ziet hoe een overheid
verarmt", aldus Gabriel Zucman, die
het Piketty-clubje voorziet van belas
tingdata. Zucman staat met zijn on
derzoek naar belastingontwijking
in het middelpunt van het verhitte
dossier in Europa. Hij adviseert Euro
commissaris Moscovici over hoe hij
multinationals kan dwingen te beta
len. „Eigenlijk is het vrij eenvoudig:
de winstbelasting van bedrijven moet
worden bepaald op basis van de ver
koopcijfers in een land. Bedrijven
kunnen veel activiteiten proberen
weg te sluizen naar belastingpara
dijzen, maar niet hun klanten."
Piketty zelf gelooft meer in veran
dering vanuit het volk dan in het ad
viseren van Europese instanties: „Als
wij een overheid willen die via onder
wijs, uitkeringen en marktregulering
ongebreidelde ongelijkheid tegen
houdt, dan zullen de mensen dat
duidelijk moeten opeisen."
In tv-debatten met multimiljonairs
vraagt Piketty zonder blikken of blo-
zen naar hun vermogen en hoeveel
belasting ze daarover betalen. Als zijn
opponenten dan beginnen te stun
telen, pakt hij door: „Waarom bent u
daar niet open over? U kunt moeilijk
de mond vol hebben over de maat
schappij, maar niet vertellen hoeveel
u heeft en wat u daarvan bereid bent
af te dragen."
Ook voor miljardair Bill Gates heeft
hij weinig sympathie. „Hij geeft veel
aan liefdadigheid, maar dat zou hij
moeten doen, nadat hij een fiks deel
van zijn vermogen aan de staat heeft
overgemaakt. We willen geen maat
schappij waarin de rijken bepalen
welke pu
blieke be
langen wel
en niet wor
den gefinancierd. En al helemaal
geen samenleving waarin de aller
rijksten de politici financieren die
hun belangen het beste bedienen."
Piketty ziet de politieke deining
in de VS en in mindere mate Groot-
Brittannië als het directe gevolg van
de ongelijkheid. „De achterblijvers
stemden in groten getale vóór Trump
en vóór de brexit."
Trump beloofde de graaiende elite
aan te pakken met zijn 'draining the
swamp'. Volgens analisten hielp het
hem in het zadel dat de Amerikaanse
middenklasse het zat was om niet
vooruit te komen terwijl de rijken
veel rijker werden. Is dat de opschud
ding die hij voor ogen heeft?
„Je kunt veel zeggen van Trump,
maar de race naar zo min mogelijk
belasting betalen is hij niet begon
nen. In Europa wordt al decennialang
de winstbelasting voor bedrijven
naar beneden geschroefd. Het enige
wat Trump nu doet, is dat niet langer
gedwee door de vingers zien."
Europese hoop
Toch is Europa Piketty's grote hoop.
De enige manier om de groeiende
ongelijkheid wereldwijd te keren, is
als alle landen het Europese model
met sterke sociale zekerheden en
grote overheden overnemen, wijst
zijn studie uit. „Om het sociaal stelsel
overeind te houden, moeten grote
landen als Duitsland en Frankrijk
nieuwe spelregels afspreken over bij
voorbeeld winstbelasting. De kleine
landen als Nederland en Luxemburg
staan dan voor de keuze: óf ze sluiten
zich aan en profiteren mee óf ze zet
ten hun race naar de bodem voort, op
straffe van fiscale uitsluiting."
zaterdag 6 januari 2018
GO
20 procent van het wereldin
komen gaat naar de rijkste -
1 procent van de werelo^En
dat wordt alleen maar meer,
verwacht Piketty.
Thomas Piketty
in 2016 in Parijs.
FOTO HOLLANDSE HOOGTE/
POLARIS IMAGES
Thomas Piketty
FOTO HOLLANDSE HOOGTE
