Chauffeur schuldig ondanks fout fietsers
EUWS 11
Senatoren en congresleden twijfelen aan 'opvliegende' president
Die grote nucleaire
knop waar Donald
Trump zo trots op is?
Die bestaat niet. De
procedure om een
kernraket te lanceren
is ingewikkelder en
angstaanjagender.
De mijne is groter dan die van jou.
Als een brugklasser op het school
plein pocht Trump in een tweet over
wat hij zijn 'nucleaire knop' noemt.
Die bestaat niet.
Ja, Trump heeft een rode knop op
zijn bureau in de O val Office. Als hij
erop drukt, brengt een butler hem
een cola light. Maar met een kernra
ket de Derde Wereldoorlog starten
behelst meer. Het begint met een
zwarte aktetas, de 'football' genoemd.
De militair attaché die de tas draagt
wijkt geen seconde van Trumps
zijde. Niet op de golfbaan, niet 's
nachts. Als de president slaapt,
wacht de militair met de tas in de
buurt van het slaapvertrek.
In de 'football' zit een lijst met ste
den of militaire installaties. Om het
bevel te kunnen geven aan het leger
moet hij zich identificeren met een
code, die bewijst dat hij echt de presi
dent van Amerika is. Die code staat
op de 'biscuit', een kaartje dat Trump
altijd bij zich draagt. Althans, dat is
de bedoeling. Bill Clinton raakte de
biscuit ooit kwijt en hield dat een
paar maanden stil.
„Trumps mond is de nucleaire
knop", zegt Bruce Blair, voormalig
luchtmachtofficier en tegenwoordig
onderzoeker aan de universiteit van
Princeton. Als officier zat hij klaar om
binnen één minuut een kernraket af
te vuren als de presidentiële op-
dracht zou komen. Alleen als de pre
sident verbaal het bevel geeft, wordt
zo'n wapen afgeschoten. De tweet
waarin Trump koketteert met zijn
nucleaire arsenaal, roept bij zijn cri
tici zorgen op. Is deze opvliegende
man wel geschikt voor die rol?
Strobreed
Er is geen wet die hem ook maar een
strobreed in de weg legt als de Ame
rikaanse president besluit dat hij een
willekeurig land naar de hel wil
bombarderen. Blair noemt het een
'nucleaire monarchie'. „Niemand in
de commandostructuur heeft het ge
zag om hem te stoppen." De minister
van Defensie kan protesteren, maar
heeft formeel geen zeggenschap.
„Overtuigingskracht, daar komt het
op aan." Er zijn twee scenario's: het
leger waarschuwt Trump dat de VS
wordt aangevallen en dat hij moet
reageren, al dan niet met nucleaire
wapens; of Trump meldt het leger
zelf dat hij heeft besloten een kernra
ket af te vuren. In het eerste geval is
er extreem weinig tijd, en is het dus
niet meer dan logisch dat de presi
dent alleen kan beslissen, zegt Peter
Feaver, een professor die als veilig
heidsadviseur voor zowel Bill Clin
ton als George W. Bush werkte.
In het tweede geval is er volgens
Feaver nog wel degelijk een uitweg.
Trump kan immers zelf de afVuur-
mechanismes niet inschakelen. „Hij
heeft actieve medewerking nodig
Niemand in de
commandostructuur
heeft het gezag
hem te stoppen
van tientallen mensen. Zijn stafchef,
de nationaal veiligheidsadviseur, de
hoogste militair: als hij idioot han
delt, stellen zij de ongemakkelijke
vragen."
Toen president Nixon in oktober
1969 nucleaire eenheden op scherp
wilde zetten om Moskou schrik aan
te jagen, bedacht zijn minister van
Defensie Meivin Laird het excuus dat
de troepen aan het oefenen waren -
in de hoop dat Nixon zijn bevel zou
vergeten. Later, toen Nixon tijdens
het Watergate-schandaal veel dronk
en zijn medewerkers bang waren dat
hij emotioneel instabiel was, droeg
zijn nieuwe defensieminister James
Schlesinger het leger op dat nucleaire
orders eerst langs hem of Henry Kis-
singer moesten.
Weigeren
De generaal die op dit moment de
leiding heeft over Amerika's nucle
aire arsenaal, John Hyten, zei in een
toespraak op een veiligheidstop in
Canada dat hij een kernaanval zou
kunnen weigeren. „Als het illegaal is,
weet je wat dan gebeurt? Ik zeg: me
neer de president, dat is illegaal. Hij
zal zeggen: wat zou legaal zijn? En we
komen met opties om te reageren op
wat de ook situatie is."
Sommige experts betwijfelen dat:
de militaire cultuur is er niet naar om
te twijfelen aan bevelen. Ook con
gresleden vertrouwen het niet. In de
senaat wordt voor het eerst in decen
nia nagedacht over mogelijkheden de
nucleaire macht van de president in
te perken. Zo ligt een wetsvoorstel
klaar dat Trump zou verbieden in
een conflict als eerste nucleaire wa
pens in te zetten, zonder toestem
ming van het parlement. „We vrezen
dat de president van de Verenigde
Staten zo instabiel is, zo onstuimig,
en een besluitvormingsproces heeft
dat zo onrealistisch is, dat hij een
kernaanval zou kunnen bevelen die
hevig uit de pas loopt met de Ameri
kaanse belangen", zei senator Chris
Murphy namens de Democraten.
Maar een gepensioneerde hoge
ambtenaar van het Amerikaanse mi
nisterie van Defensie waarschuwt
voor trage besluitvorming in tijden
van crisis. „We hebben wel meer pre
sidenten gehad waar mensen niet al
tijd vertrouwen in hadden. Ik snap de
zorgen over Donald Trump, maar het
systeem disfunctioneel maken is niet
het antwoord."
Het neemt in het buitengebied
hand over hand toe: groepjes wiel
renners die het verplichte fietspad
links laten liggen, omdat ze daar
last hebben van fietsers die veel
minder hard rijden of omdat het
fietspad hobbelig is of gevaarlijk
vanwege het grote aantal inritten.
Dan begeven die groepen zich op
de rijbaan. Vaak tot ergernis van au
tomobilisten, die moeite hebben
zo'n langgerekte groep te passeren.
Op een zomeravond in augustus
2016 tegen 19.30 uur reden zes der
tigers uit Amsterdam en omgeving
met een snelheid van 43 kilometer
over de Bovendijk in Wilnis. Het
verplichte fietspad daar vinden ze
te hobbelig en te gevaarlijk.
Een 76-jarige man uit Mijdrecht
komt hen tegemoet in zijn grijze
Golf met een snelheid van ongeveer
55 kilometer per uur (je mag er 60).
In een flauwe bocht komt de wagen
op de verkeerde weghelft en rijdt de
automobilist recht op de renners af.
Drie van hen kunnen de wagen
nog net ontwijken, maar de andere
drie komen vol in aanraking met de
wagen. Zij raken ernstig gewond en
moeten maanden revalideren. Een
van hen loopt nog steeds met kruk
ken. De kans is groot dat hij blij
vend invalide is.
Tijdens de rechtszaak twee we
ken geleden vertelden de renners
welke impact het ongeluk had op
hun leven en dat van hun gezin. De
automobilist gaf aan dat hij door de
lage zonnestand verblind was en de
i Ondanks het feit
dat de renners er niet
mochten rijden, is de
chauffeur schuldig
renners niet had gezien. Zijn advo
caat vond dat hem niets te verwij
ten viel en vroeg om vrijspraak.
De rechtbank Utrecht deed giste
ren uitspraak: ondanks het feit dat
de renners daar niet mochten rij
den, was de automobilist schuldig
aan het ongeluk. Hij had de renners
moeten zien. „Dat zij daar niet
mochten rijden, heft zijn schuld
niet op", aldus de rechter. Volgens
haar had de automobilist meteen
toen hij last van de zon kreeg vaart
moeten minderen om te voorko
men dat hij op de verkeerde weg
helft belandde. Door aanmerkelijke
onoplettendheid heeft hij een on
geluk veroorzaakt met ernstige ge
volgen voor drie personen. De man
werd veroordeeld tot 120 uur
dienstverlening en mag zes maan
den niet achter het stuur. De uit
spraak was zwaarder dan de eis van
90 uur dienstverlening en zes
maanden rijontzegging. Over de
vergoeding van de geleden schade
loopt een civiele procedure.
vrijdag 5 januari 2018
GO
Trump heeft geen 'knop'
Karlijn Van Houwelingen
New York
Trump en zijn ge
volg verlaten het
hoof kwartier van de
FBI. De militair achter
hem draagt de 'foot
ball' met daarin de nu
cleaire instructies.
FOTOEPA
—Bruce Blair, onderzoeker
Hoewel de zes wielrenners niet
op de rijbaan hadden mogen rij
den, werd de automobilist die
hen van de weg afreed gisteren
veroordeeld tot een werkstraf
van 120 uur.
Hans-Paul Andriessen
Utrecht
Drie renners konden de auto
op de bovendijk in Wilnis ontwij
ken. FOTO PETER BAKKER
