ZEELAND GEBOEKT
Vergeten Zeeuw Johannes Otte is beroemd in China
1
Verdronken
in historie
10
Leonie van Wel in Goes tekende het avontuur van Kleine Koala op zoek naar
eucalyptus Een kleurig en fleurig verhaal, met teksten op rijm.
Kleine Koala kan heel laag brullen. Le
onie van Wel doet het voor. Zij kan
het weten: Koala is haar geestes-
kindje, in beeld en in woord. En in
alles wat ze er inmiddels heeft aangehangen:
een doolhof die je kunt uitprinten, een wed
strijd met prijsjes, een recept, het Koala-liedje,
het Koala-dansje, presentaties op scholen.
'Kleine Koala en de Eucalyptus Droom' is
een boek met uitbundige prenten. Leonie van
Wel werkt met 'soft pastels' en diverse soor
ten en maten houtskool. De tekst schrijft ze in
rijm: 'Op een dag... is Koala verdwaald, hij wil
zijn moeder en zijn eten Hij reist door de tijd
en komt veel te weten van onze mooie we
reldbol. Wat Koala beleeft, daarvan staat dit
boekje vol'.
Hij ziet eruit als een teddybeer, maar Koala
is toch echt een buideldier. In het boek van
Leonie van Wel zoekt hij zijn moeder. Of be
ter gezegd: zijn eten, want moeder is voor de
kleine synoniem met eucalyptus, zijn favo
riete voedsel. Hij vliegt in een vliegtuig en een
zeppelin, hij zwemt, vaart mee op een schip,
ontmoet een uil, een draak, een olifant, een
zeehond, een haai, hij is welkom op alle conti
nenten. 'In een hoge eucalyptusboom, had
de Kleine Koala een grote droom. Mamma
wiegt hem in de takken, nu kan hij eucalyp
tus pakken'.
De schrijfster heeft in het voorjaar nog een
presentatie gepland in een tuincentrum, als er
eucalyptus beschikbaar is.
Leonie van Wel (1963) woont in Goes. Daar
is ze opgegroeid, van haar tweede tot haar
21ste. Ze zat op de Christelijke Pedagogische
Academie in Middelburg en studeerde
vijftien jaar later Nederlands aan de Hoge
school Rotterdam, locatie Vlissingen. Inmid
dels heeft ze drie kinderen: zoon Kareem van
bijna 30 in Amsterdam, dochter Shereen van
27 zit in de horeca, zoon Maxim van 16 is nog
thuis. Ba-Sheera, de Oud-Duitse herder, kan
niet over het hoofd worden gezien. Het lijkt
rustig, maar de schrijfster heeft in de jaren
sinds haar studie heel wat afgereisd. Van 1984
tot 1986 woonde en werkte ze in Tanzania. Ze
noemt dat 'de mooiste tijd van haar leven'.
Dat er een standbeeld van de
Zeeuwse waterstaatsinge
nieur Johannis de Rijke in
het Japanse Nagoya staat, dat we
ten we wel. Minder of zelfs hele
maal niet bekend is dat er in Xia
men - aan de Chinese kust tegen
over Taiwan - een andere Zeeuw
wordt geëerd: de in Vlissingen ge
boren Johannes Abraham Otte
(1861-1910). In 2008 kreeg hij een
standbeeld, twee jaar later ook een
buste.
In het decembernummer van
het tijdschrift 'Zeeland' van het
Koninklijk Zeeuwsch Genoot
schap der Wetenschappen wijdt
Huub de Jonge een ruim artikel
aan de vergeten Zeeuw. De Jonge
(Oostburg, 1946) was tot voor kort
als antropoloog verbonden aan de
Radboud Universiteit in Nijme
gen.
Johannes Otte zal nog net be
wuste herinneringen aan Vlissin
gen hebben gehad. Zijn vader was
er bakker. In 1867 emigreerde het
gezin naar de Verenigde Staten.
„De bakkerij in Vlissingen liep
niet goed en de ouders hadden on
vrede met de verdeeldheid in ge
reformeerd Nederland", schrijft
De Jonge. In Grand Rapids sloot
het gezin zich aan bij de Ameri
kaanse Gereformeerde Kerk.
Johannes, die inmiddels John werd
genoemd, ging medicijnen stude
ren. Zo raakte hij betrokken bij het
medische zendingswerk. In 1888
werd hij met zijn vrouw Frances
Phelps naar Xiamen uitgezonden.
Tachtig kilometer landinwaarts
bouwde hij een ziekenhuis voor
vijftig bedden. Acht jaar later, in
1896, mocht hij in Xiamen een
mannen- en een vrouwenhospitaal
bouwen.
In de Chinese Volksrepubliek -
uitgeroepen in 1949 - werd alles
wat uit het westen kwam ver
guisd. Otte's graf viel onder de slo
pershamer en zijn reputatie werd
besmeurd. Begin deze eeuw
volgde onverwacht de rehabilita
tie. Met standbeeld en buste als
gevolg. De Zeeuwse Amerikaan
wordt nu geëerd voor zijn verdien
sten als geneesheer en architect.
Zijn zendingsactiviteiten worden
verzwegen, die liggen ook in het
hedendaagse China nog gevoelig.
Zeeuwse schrijvers
Voor mij was zij slechts een
naam uit een schoolboek. Een
mooie naam, Truitje Bosboom-
Toussaint, met natuurlijk jaartal
len erbij, 1812-1886, en een paar
boektitels. Ik schaam me over zo
veel onwetendheid als ik lees hoe
Marita Mathijsen, specialiste bij
uitstek, haar introduceert: 'Er is
maar één vrouw van importantie
in de negentiende-eeuwse letter
kunde.' De importante dame,
Truitje dus, schreef enkele keren
over Zeeland. In de uitgebreide ro
man 'Leycester in Nederland' bij
voorbeeld, gewijd aan de graaf van
Leicester die, namens Engeland,
Holland en Zeeland kwam helpen
in de strijd tegen Spanje. In 1585
arriveerde hij in Vlissingen.
In de roman vallen de namen
veelvuldig, de namen Axel, Mid
delburg, Veere en vooral Vlissin
gen. Maar opnieuw blijft het bij
namen. Wat verwacht je van lite
ratuur over Vlissingen? Dat je de
zee bijna ruikt, dat je haast stui
vende druppels branding in je ge
zicht voelt. Niets van dat al, de
schrijfster koos er bewust voor
over zulke details te zwijgen. 'Het
is zeker dat ik u nog niet heb ge-
zegd, langs welke straten van Vlis
singen de stoet heentrok, en het is
even zeker, dat ik het u niet zeggen
zal', meldt ze. Haar aandacht geldt,
en dat is fataal voor het verhaal,
'het doel en de betekeenis' van
Leicesters intocht, plus 'de onder
linge verhouding der personen.'
Een ander Zeeuws werk, 'Het
Kasteel Westhoven in Zeeland',
verdrinkt ook vrijwel in de histo
rie. Gelukkig is er in dit geval een
béétje realiteit, heeft ze in elk ge
val kasteel en omgeving bekeken.
We zijn een prettig moment 'op
het bloeiende eiland Walcheren',
ruiken op het terrein 'geuren van
de heerlijkste bloemperken'. Het
kasteel, te oncomfortabel voor be
woning, was indertijd maar nét
gered: 'Reeds stond de sloper op
den uitkijk.' Maar afgezien van let
terlijk een eigentijdse voetnoot,
die ook letterlijk een verademing
is, staat de kalender in dit werk op
2587 in plaats van op 2877. Op die
manier blijft Truitje Bosboom-
Toussaint voor mij enkel een
naam, plichtmatige literatuurhis
torie in plaats van levende lette
ren.
Vervolgens kwam ze in Zwitser
land terecht, waar ze les gaf en bij
de Verenigde Naties werkte. In
1992 keerde ze terug naar Goes.
Rotterdam vormde vanaf 2010 tot
begin dit jaar een nieuwe tussen
periode. Nu is het dus weer Goes.
Lezen en tekenen zat er van
jongs afin. Op haar achtste had ze
de hele boekenkast van haar moe
der gelezen. Strips als Storm, Suske en Wiske
en Kuifje waren favoriet, net als de 'Pep', later
de 'Eppo'. Ze was nog peuter toen ze de plaat
jes bestudeerde, behaaglijk voor de gaskachel
in de huiskamer. Ook kleurde ze 'Blondje' in
de Varagids in.
Oh ja, zingen was ook haar lust en haar le
ven. Vanaf haar zeventiende zat ze in bands als
The Edge, Charly en Labyrinth.
Momenteel werkt Leonie van
Wel voor Scalda, en in Goes en
Zierikzee geeft ze les aan an
derstaligen. Ze heeft daar de 'ge-
meentegroepen' onder haar
hoede, mensen die hier soms al
tien jaar zijn. Per december loopt
haar contract af.
Koala kwam zomaar op haar
pad: „In 2012 is mijn vader over
leden. Dat deed pijn. Ik ben gaan tekenen om
rustig te worden. Mijn zoon Maxim zei toen:
teken maar eens een koala. Zo is het gebeurd."
Zaterdag 30 december 2017
GO
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Teken maar eens een koala
Jan van Damme
Zendingswerk
Mario Molegraaf
Truitje Bosboom-Toussaint
(1812-1886) ILLUSTRATIE A.J.EHNLE
Leonie van Wel.
FOTO MECHTELD JANSEN
Leonie van Wel: Kleine Koala en de Euca
lyptus Droom - Uitgave van LeWel Art of
Expression, hardcover, 32 pagina's, 16,50
euro. Website: www.lewel-art-of-expres-
sion.nl
