Hel Samsomsoordeel
2
RECONSTRUCTIE ADVIES THERMPHOSA
Een reconstructie van de kwestie Thermphos
...wordt niks", be
seft Cerfontaine.
Hij merkt dat hij
in een juridische
loopgravenoorlog
terecht is gekomen
waarin hij geen vrede
kan stichten.
De schoonmaakrekening is te groot voor
de provincie en ZSP en hij wordt niet be
taalbaarder als zij die dan maar bij elkaar
proberen neer te leggen. Er is een derde par
tij nodig. Natuurlijk is dat het Rijk, maar de
verantwoordelijke ministers, Henk Kamp
van Economische Zaken (EZ) en Melanie
Schultz-van Haegen van I&M, geven nooit
thuis als Zeeland aanklopt.
Met de Kamerverkiezingen net
achter de rug besluit het provin
ciebestuur een noodkreet te stu
ren naar Edith Schippers, die op
dat moment als informateur on
derhandelt over een nieuwe re
gering. De kosten voorTherm-
phos overstijgen de draagkracht van de pro
vincie, schrijven Polman en Lagasse eensge
zind. Zeeland wil investeren in de verster
king van de economie, maar heeft geen op
brengsten meer uit het energiebedrijf PZEM
en ZSP heeft al een schuld van 400 miljoen
euro. 'Kortom: het gaat om een probleem
dat dringend moet worden opgelost en te
vens ook om een last die de Zeeuwse par
tijen niet kunnen dragen.' Een cheque 'in de
orde van grootte van 80 miljoen euro' zou
de financiële gevolgen voor de Zeeuwse
partijen 'behapbaar' maken.
Schippers antwoordt met een standaard
briefje. 'In het kader van mijn werkzaamhe
den ontvang ik een
grote hoeveel
heid brieven,
nota's en ver
zoeken. Ik ver
trouw erop dat
u zult begrij
pen dat het
voor mij niet
mogelijk is
daarop inhou
delijk te reage
ren.'
Wat nu? Alle deuren in Den Haag lijken ge
sloten te blijven. „Ik spreek binnenkort Je
roen Dijsselbloem", zegt Polman tijdens het
wekelijkse Thermphos-uurtje op het Pro
vinciehuis. „Zal ik het daar nog eens probe
ren?" De commissaris van de Koning is
voorzitter geworden van de landelijke Raad
Openbaar Bestuur, die zetelt in het ministe
rie van Financiën. Bovendien overlegt hij
met Dijsselbloem, die behalve demissionair
minister van Financiën en voorzitter van de
Eurogroep inmiddels ook weer Kamerlid is
voor de PvdA, over mogelijke kandidaten
voor burgemeestersbenoemingen. Zeeland
moet dit keer niet de hand ophouden in
Den Haag, overtuigt De Bat zijn collega's,
joen euro op tafel te leggen. Voor de PvdA
hebben Kamerlid Albert de Vries en gede
puteerde Ben de Reu daarvoor gelobbyd. De
hoop is nu opnieuw gevestigd op degene die
de provincie ziet als de enige bondgenoot
van Zeeland in het kabinet.
Tegenover Polman is Dijsselbloem die
24ste april openhartig over Thermphos.
Wie in het kabinet zijn vinger opsteekt om
de problematiek van de failliete fosforfa-
briek aan de orde te stellen, krijgt vrijwel
zeker meteen de rekening gepresenteerd.
Dus de ministers zijn wel wijzer. Ander
zijds snapt Dijsselbloem wel dat de situatie
zo complex, risicovol en duur is, dat er zon
der hulp van het Rijk geen oplossing moge-
maar aandringen op een afgezant die na
mens het kabinet poolshoogte komt nemen
bij Thermphos en de betrokken partijen.
Die strategie wordt op 24 april op het mi
nisterie door De Bat en Polman nog eens
doorgesproken met Cerfontaine, die in hun
ogen een geschikte kandidaat is. Als oud
burgemeester van Bergen op Zoom kent
Polman Dijsselbloem, wiens moeder daar
vandaan komt. En de minister heeft een
cruciale rol gespeeld bij het beschikbaar
stellen van de 25 miljoen euro voor het uit
voeren van de adviezen van Jan Peter Balke
nende om de Zeeuwse economie te verster
ken.
Gedram
Eind 2016 heeft zowel de Zeeuwse VVD als
de PvdA in Den Haag gelobbyd om dat voor
elkaar te krijgen. WD-Kamerlid André Bos
man gaat met zijn partijgenoten Kees Bie-
rens, de fractievoorzitter in de Staten, en ge
deputeerde Carla Schönknecht langs bij
Halbe Zijlstra, dan nog voorzitter van de
Tweede Kamerfractie. Dat leidt niet tot een
andere opstelling van WD-bewindslieden.
Door zijn ergernis over het gedram van
energiebedrijf Delta in de discussie over de
kerncentrale lijkt het of vooral Kamp tegen
Zeeland alleen nog maar 'nee' kan zeggen,
maar dat is niet waar. Hij regelt bij
voorbeeld wel de onderkabe-
ling van nieuwe hoog
spanningsleiding bij
Krabbendijke, wat toch
iets van 70 miljoen euro
kost. Maar als het over
Thermphos gaat, geeft
hij geen sjoege. En
voor de adviezen van
Balkenende is pas
een bijdrage van EZ
gekomen nadat Dijs
selbloem de ban
breekt door als eer
ste de helft van de
gevraagde 25 mil-
lijk is. Hij is daarvoor weliswaar niet de
eerst aangewezen minister, maar als er geld
nodig is, zal hij het uiteindelijk toch in de
begroting moeten verwerken.
Dijsselbloem is gevoelig voor de argu
menten van de PvdA en het Zeeuwse pro
vinciebestuur. Bovendien speelt er nog iets
anders. Tijdens topoverleg op 7 november
2016 in Gent onderschrijven minister-presi
dent Mark Rutte met zijn Vlaamse collega
Geert Bourgeois het streven van de haven
van Gent en Zeeland Seaports om te fuse
ren. Dat kan alleen als de kwestie Therm
phos is opgelost, want die willen de Vla
mingen niet in de maag gesplitst krijgen. Er
is het kabinet veel aan gelegen om van de
Vlaams-Nederlandse fusie niet zo'n hoofd
pijndossier te maken als van de Hedwige-
polder. Hoewel dat in het kabinetsberaad
niet wordt uitgesproken, verklaart het mo
gelijk dat Dijsselbloem ruimte krijgt om te
handelen.
Het idee van een afgezant spreekt hem
wel aan. Hij denkt meteen aan Diederik
Samsom. Als afgestudeerd kernfysicus be
schikt hij over de technische kennis, hij
Ik heb tijd als het een
parttime klus is.
Waar gaat het over?
heeft bestuurlijke ervaring, veel contacten
en hij is enorm gewiekst. „Heb je tijd?",
vraagt Dijsselbloem zijn oude kompaan.
„Wel als het een parttime klus is", krijgt hij
te horen. „Waar gaat het over?" Als fractie
voorzitter heeft Samsom, mede op aandrin
gen van De Vries en De Reu, herhaaldelijk
een lans gebroken voor Zeeland. Nu mag hij
zelf proberen de kwestie Thermphos op te
lossen.
Hij laat er geen gras over groeien. Vijf da
gen na zijn benoeming, op 4 juli, staat
Samsom voor de poort van Thermphos. Die
ochtend heeft hij eerst kennis gemaakt met
Gedeputeerde Staten en is hij bijgepraat
door ambtenaren van de provincie. Tegen
lunchtijd arriveert hij in Vlissingen-Oost,
waar hij wordt opgewacht door Dinro Hob
bel, de directeur van VCB. Dat is een man
van de praktijk, die een broertje dood heeft
aan onnodige regels. Boven zijn bureau
hangt een grote paarse krokodil. Hij betwij
felt of een voormalige voorman van de partij
van de twijfelaars de problemen in Nieuw-
dorp kan oplossen.
Droog brood
Bij binnenkomst krijgt Samsom een bord
voorgezet met boterhammen die al twee da
gen op de verwarming hebben gelegen. Hij
schiet in de lach, want hij begrijpt de
hint onmiddellijk. Hier wordt het
droogst mogelijke brood gegeten,
want VCB heeft dringend geld no
dig. Nog voor de echte broodjes op
tafel komen, heeft de grap het ijs ge
broken. En Hobbel valt binnen een
paar minuten voor de charme en
kennis van Samsom. Zijn knowhow ver
bluft alle medewerkers van VCB. Bij de
meeste rondleidingen worden ze moe van
de 'bullshit-vragen' die ze krijgen, maar de
energieke kernfysicus slaat keer op keer de
Ik heb een
winstwaarschuwing voor
je. Ik ga 27,7 miljoen van je
vragen
spijker op zijn kop. Hij heeft zich enorm
goed ingelezen. Voor het eerst voelen de sa
neerders zich gehoord en écht begrepen.
Eenmaal in een overall gehuld, loopt
Samsom tussen de overblijfselen van de fos-
forfabriek rond als een kind in een snoepfa-
briek. Hij ervaart hoe regelgeving en juridi
sche procedures voor bizarre toestanden op
de werkvloer zorgen. „Waarom zet je die
niet aan?", vraagt hij over prachtige appara
tuur die hij her en der ziet staan. „Kan niet",
krijgt hij te horen. „Dat zijn spullen van
Mourik. Daar hebben we nog een conflict
over." Dan kun je het beter weghalen, rede
neert Samsom. „Dat kan ook niet, want het
is misschien radioactief besmet en dan mag
je het niet verplaatsen."
Vergunningen staan vaak haaks op elkaar.
Wie met asbest werkt, moet dat in een ten
tje doen, zodat de schadelijke stofdeeltjes
zich niet verspreiden. Wie met fosfor werkt,
heeft juist ruimte nodig en moet een
springkuip bij de hand hebben, om zich in
geval van nood in onder te dompelen. De
werklui bij Thermphos hebben te maken
met asbest én fosfor én radioactiviteit.
Toch zijn de financiën, de regels, de ver
gunningen en de stoet aan toezichthouders
niet Samsoms grootste probleem. Wat hem
ongerust maakt, is de vraag of het plan van
aanpak wel deugt. Als dat niet zo is, kan hij
zijn opdracht beter zo snel mogelijk weer
teruggeven. Zijn angst wordt weggenomen
in de gesprekken met de mensen van VCB.
donderdag 28 december 2017
Van droog brood naar
potje van 83 miljoen
Jo-Annes
de Bat.
- Diederik Samsom
- Diederik Samsom
