BUITEN
Vinkenvoer
11
•r.
DSQMaSi
Sint-Maartensdijk
JjB
Vanaf de Oosterschel-
dedijk lijkt het alsof je
Yerseke kunt pakken.
In het westen zie je de
contouren van de
Zeelandbrug, in het
zuidoosten de koeltorens
van de kerncentrale Doel.
De Oosterscheldestappers, een
actieve wandelvereniging in
Sint-Maartensdijk, hebben
net een winterwandeling achter de
rug. De bordjes staan zaterdag aan
het eind van de middag nog in de
polder.
Vanaf de Haven in Sint-Maartens
dijk lopen we via de Westpoort en
Meerkoetlaan de smalstad uit. Met
een paar graden boven nul snijdt de
wind langs je lijf. De eerste kilome
ter gaat over geasfalteerde polder
wegen, richting camping de Muie. In
de zomer een Belgische enclave, nu
verlaten. Bijna aan het eind van de
Kastelijnsweg slaan we rechtsaf de
Muyeweg in, een weg die doodloopt
Mn de verte
dobberteen
kotter op de
golven. De rust
overheerst
op de Oosterscheldedijk. Op de dijk
slaat de wind genadeloos toe, maar
het uitzicht over de Oosterschelde
maakt alles goed. De Zeelandbrug,
de haven van Kats, Wemeldinge,
Yerseke en in de verte een rook
pluim van de kerncentrale in Doel.
In de verte dobbert een kotter op de
golven. De rust overheerst. Lopend
in de richting van natuurgebied de
Pluimpot word ik ingehaald door
een verdwaalde wielrenner in een
oranje shirt.
Het strandje van Gorishoek doemt
op. Het is afgedamd met stenen, zo
dat kinderen in de zomer veilig kun
nen spelen. Achter de dijk ligt de
Pluimpot, een relatief klein natuur
gebied met een grote geschiedenis.
Op dit punt kun je twee dingen
doen: doorlopen over de zeedijk
richting brasserie de Zeester en 'de
punt' waar in de zomer een pontje
naar Wemeldinge en Yerseke ver
trekt, of het natuurgebied in duiken.
Vanwege de wind doe ik dat laatste.
Laten de weersomstandigheden het
toe, dan is doorlopen een aanrader.
Vanaf het buitendijkse fietspad heb
je een schitterend uitzicht over zo
wel de Oosterschelde als de Scher-
penissepolder. Ik laat de Scherpe-
nissepolder voor wat ie is, loop de
dijk af, en voel de beschutting van
de lager gelegen Pluimpot. Het is het
laatste spoor van een geul die het ei
land Tholen tot 1556 in tweeën
sneed. De geul mondde uit in de
Krabbenkreek, ten oosten van Sint-
Annaland. Nu is het een afgedamde
zeearm die als hoogwatervlucht-
plaats en broedgebied voor kustvo-
gels dient. Het riet kleurt goudgeel
als het winterzonnetje even tevoor
schijn komt. Na een kleine kilome
ter langs een dijk waar in het voor
jaar schapen lopen, doemt in de
verte een houten loopbrug op. Daar
gaat de route overheen. Wie een ver
rekijker in de rugzak heeft meege
nomen, kan hier bijzondere vogels
spotten. Begin december is niet het
moment. De vogels die er zijn, vlie
gen over, zoals een formatie ganzen
die naar het zuiden koerst. In het
voorjaar tref je er steltlopers als de
kluut, tureluur, zwarte ruiter en kie
vit en zelfs lepelaars. De gevarieerde
route door de Pluimpot loopt langs
oude kreekresten, rietpartijen, bos,
weiland en water. Wie wil kan een
rondje maken. Wij lopen richting de
kerktoren van Sint-Maartensdijk. De
laatste meters van de wandeling
gaan over in het Galgenpad en zijn
geasfalteerd. Bij het kantoor van wo
ningcorporatie Stadlander zijn we
terug in de bewoonde wereld.
NATUURJOURNAAL
Elzenproppen; iedereen kent ze
wel. Het zijn de vrouwelijke
katjes van de els, een boom die in
het Zeeuwse vooral veel voorkomt
in windschermen langs boom
gaarden.
Er zijn een paar soorten, maar
bij ons gaat het bijna altijd om de
zwarte els. Volgens de flora een
boom die éénhuizig en tweeslach
tig is. Dat klinkt ingewikkeld,
maar dat valt bij nader inzien wel
mee. Tweeslachtig betekent dat
een plant afzonderlijke vrouwe
lijke en mannelijke bloemen heeft,
die er meestal ook verschillend
uitzien. Éénhuizig houdt in dat
aan één en dezelfde boom zowel
mannelijke als vrouwelijk bloei-
wijzen te vinden zijn. Bij elzen
gaat het om elzenkatjes (hangend
en langwerpig, zo'n beetje als bij
de hazelaar) en elzenproppen die
in omtrek breed kegelvormig zijn.
In die elzenproppen zitten de be
vruchte zaadjes van de boom.
Als je zo'n elzenprop in detail
bekijkt blijkt die te bestaan uit al
lemaal dicht opeen gepakte schub
ben. Die zijn aanvankelijk groen
van kleur, maar bij het ouder wor
den verkleuren ze via bruin naar
zwart. De schubben zitten heel in
genieus in elkaar. Ze bestaan uit
twee verschillende laagjes die
sterk verschillend reageren op
vocht en temperatuur. Kort gezegd
komt het erop neer dat de ene laag
bij vocht en kou veel sterker op
zwelt of inkrimpt dan de andere
en daardoor ontstaan er openin
gen tussen de schubben. En als die
openingen wijd genoeg zijn vallen
de zaadjes die tussen de schubben
zitten op de grond, of ze worden
door de wind meegenomen naar
een verderop gelegen plek.
Dat alles zorgt ervoor dat
nieuwe elzen ontkiemen op
nieuwe groeiplaatsen. Verreweg
de meeste zaadjes zullen nooit
ontkiemen. Vogels als sijs, putter
en pimpelmees weten de zaadjes
te vinden al ver voordat de schub
ben zover opengaan dat ze met de
wind meegevoerd worden.
Toen er vorige week onverwacht
flink wat sneeuw viel barstten de
elzenproppen open en landden de
donkere zaadjes in het smetteloze
sneeuwdek. Toen was het de beurt
aan de vinken. Met tientallen stre
ken ze neer om zich te goed te
doen onder een besneeuwde el
zenhaag. Een perfecte timing van
moeder natuur!
woensdag 13 december 2017
GO
de overkant Yerseke
Slikken met aan de
Het bruggetje over de Pluimpot.
Wie durft, kan over het stenen
dammetje lopen.
Pluimpot
«■'i fi f ji
Het riet kleurt goudgeel.
Een koud en rustig rondje
Timo van de Kasteele
Een wekelijkse
wandeling door
Zeeland. Vandaag:
Sint-Maartensdijk,
de Pluimpot
Een tweewekelijkse rubriek
over natuur in Zeeland
Chiel Jacobusse
Elzenproppen in de sneeuw.
FOTO CHIEL JACOBUSSE
