'Ik brei en boet
netten zoals mijn
grootvader deed'
'Een paeremes hoort onlosmakelijk bij Zeeland'
Gestrande potvis bij Domburg
had al dagen niet gegeten
<r
keiler
3
Pij
Kijk voor het laatste nieuws ook op
pzc.nl
DOMBURG Willem Vreeke (73)
uit Domburg leerde als 5-jarig
jongetje van zijn grootvader hoe
hij netten moest breien voor de
strandvisserij. Nu is hij nog de
enige strandvisser in Zeeland die
de zeefuiken handmatig breit.
„Al vind ik het prachtig dat mijn
kleinkinderen
het ook kunnen.
Dit ambacht
mag nooit ver
loren gaan."
„Vroeger had
den ze het geld
niet om kapotte
netten te ver
vangen door
nieuwe", vertelt
Vreeke. „Dus
moesten ze die
.Maar je kunt ze pas
weet hoe te breien. Ik
dat volledig met de hand; met
een maatlat je meet ik de maas
wijdte. Hoe groot het net moet
worden, staat op de tekening van
mijn grootvader. Nog steeds doe
ik het zoals hij het deed. Al maak
ik de netten niet meer van katoen,
maar van perion (een nylonsoort).
Deze netten zet je op het strand,
tussen een paalhoofd en een an
dere paal die je in de zeebodem
slaat. Zo kun je vissen op tong,
schol en zeebaars. Paling komt er
niet in. Er zijn nog een stuk of
twintig vissers die op deze manier
vissen."
Kennis
„Ik vind het belangrijk dat het
breien en boeten van netten be
houden blijft. Niet voor niets heb
ik een boek geschreven waarin
staat hoe je het moet doen, inclu
sief de tekening van mijn grootva
der. Het is belangrijk die kennis
over te dragen. Daarom ook geef ik
nog wel eens demonstraties."
MIDDELBURG Het maken van
paeremessen leerde Janneke Ja
cobs le Due van haar vader. Nu
vervaardigt de Middelburgse er
een stuk of vier per jaar, volledig
met de hand. Wie er één bestelt,
moet er een klein jaartje op wach
ten.
„Het paeremes is onlosmakelijk
verbonden met Zeeland en met
het boerenleven. Het werd gedra
gen op de zijnaad van de boeren-
broek en was een gebruiksvoor
werp op het land. Boeren haalden
er bijvoorbeeld het loof van de
bieten mee af, het blubber van de
klompen of doorsneden er de be
lijning van de paarden voor de
ploeg mee als ze in de problemen
kwamen."
„Het kost veel uur om een
Zeeuws paardenmes te maken,
maar hoeveel tel ik nooit. Al merk
ik dat het sneller gaat naarmate ik
er meer maak. Het ambacht zit in
mijn genen, het hoort bij mijn
Zeeuw zijn. Het is mooi om iets
te maken dat voor mensen een
diepere betekenis heeft en wat
wordt doorgegeven aan kinde
ren. Er is nog maar een handvol
mensen dat een paeremes kan
maken. Om te zorgen dat het am
bacht behouden blijft, geef ik
ook gastlessen, lezingen en pre
sentaties."
Het ambacht zit
in mijn genen,
het hoort bij
mijn Zeeuw zijn
De maaginhoud van de potvis
werd onderzocht in de sectiezaal
van de faculteit Diergeneeskunde.
Of de potvis ook microplastics
heeft binnengekregen, is nog niet
bekend. De resultaten van dat on
derzoek, worden over een paar da
gen verwacht. Dan is ook het on
derzoek naar de darminhoud afge-
Onderzoek naar
microplastics in
de maag van de
potvis loopt nog
rond. In de maag van de potvis
werden resten van inktvissen,
krabben, een zeeduivel en een ka
beljauw gevonden. Alles wijst erop
dat de walvis een paar dagen voor
de stranding voor het laatst had
gegeten en dat het dier dus honger
heeft geleden. Op het strand werd
al vastgesteld dat de potvis aan de
magere kant was. Potvissen kun
nen wel 70 jaar oud worden. Het
exemplaar dat in Domburg
strandde was een jong volwassen
mannetje tussen de 15 en 20 jaar
oud. De definitieve leeftijd wordt
vastgesteld na onderzoek aan de
tanden. De 13,5 meter lange potvis
werd vrijdag gevonden op het
strand nabij standpaviljoen
Brooklyn Beach in Domburg. De
walvis is ontleed door onderzoe
kers van de Universiteit Utrecht en
Naturalis. Het skelet is daarna
overgebracht naar Naturalis en an
dere delen naar de Universiteit
Utrecht.
„Alles doe ik met de hand. Ik
gebruik buxushout, zoals vroeger,
en bewerk dat met slaghout, bei
tels, gutsjes en handboortjes.
Zelfs het zagen gaat niet machi
naal."
„Ik krijg veel
opdrachten met
persoonlijke
wensen erin
verwerkt, gere
lateerd aan
werk, hobby,
namen, jaartal
len (vaak van
kinderen of
bruiloften). Zo
wordt het he
dendaagse gecombineerd met het
traditionele. Mensen kopen een
paeremes vooral voor de sier,
maar het zijn ook top-keuken-
messen."
woensdag 6 december 2017
Willem Vreeke is nog de enige strandvisser in Zeeland die zeefuiken handmatig breit, foto's ruben oreel
- Janneke Jacobs le Due
In de maag van de potvis die
vrijdag aanspoelde op het
strand bij Domburg zaten geen
stukken plastic. Dat conclude
ren onderzoekers van de facul
teit Diergeneeskunde van de
Universiteit van Utrecht en Wa-
geningen Marine Research na
inspectie van de maaginhoud.
Miriam van den Broek
Domburg
WAAROM EEN KEU
V Unieke eigen service
V Uitstekende garantie
V Eigen montageafdeling
V Realistisch foto-ontwerp
Alles in één hand!
V Uitsluitend topkwaliteit
Nederlands fabricaat
Persoonlijk advies
V Duidelijke informatie
V Heldere afspraken
V Korte lijnen
<EN BIJ SSK KOPEN.
Kloosterweg 6
4421 PV Kapelle
Industrieterrein
KEUKENSTUDIO 'De Smokkelhoek'
SSK-KEUKENSTUDIO.NL Tel. 0113 - 33 00 04
kellerkeukens.nl
Janneke Jacobs le Due maakt paeremessen. fotos ruben oreel
