23
Gelderse vredesactivist ging nooit meer weg uit Woensdrecht
Niek van Essen (57)
belandde in 1983 in
Woensdrecht om te
protesteren tegen
de kruisraketten
Nu woont hij er nog.
Hij is vanavond te
zienindetv-serie
Andere Tijden.
zv
ie ene dag in 1983 nam
het leven van Niek van
Essen, toen 23 jaar, per
toeval de afslag Woens
drecht. Het lot in de
vorm van een lift. „Ik was bij een de
monstratie in Volkel", vertelt de Gel
derse pacifist. „Maar ik woonde net
in Amsterdam en had een lift nodig.
Ik kon meerijden met enkele actie
voerders, maar die gingen even langs
Woensdrecht om een vredeskamp te
starten."
Van Essen besloot te helpen met de
opbouw van het kamp, vlak bij de
Vliegbasis Woensdrecht. Die was bij
in beeld voor de plaatsing van 48
kruisraketten. „Ik had niet het plan
om lang te blijven."
Maar weken werden maanden. Van
Essen blies zijn studie af. Grappend:
„Ik koos de HBO VAK-school: Ho
gere Burgerlijke Ongehoorzaamheid
bij het Vredes Aktie Kamp."
Het vredeskamp was aanvankelijk
legaal. „We hadden water, elektra, ri
olering, telefoonaansluiting en een
windmolen. Er stonden tientallen
bouwsels, caravans en tenten. De
vijftien a twintig vaste bewoners
kregen in het weekend bezoek van
tientallen sympathisanten"
Wij werden afgevoerd,
het kamp werd
afgebroken en
de gierwagen
reed er overheen
Er ging een andere wind waaien
toen burgemeester Jan de Leeuw in
juni 1984 nekletsel opliep bij een ver
keersongeval. „Zijn plaatsvervanger,
Lenselink, was erg conservatief. Hij
loog de raad voor dat ons kamp niet
ontruimd zou worden."
Een dag later gebeurde dat toch.
„Met helikopters en 200 ME'ers. Wij
werden afgevoerd, het kamp werd af
gebroken, het terrein omgeploegd
en de gierwagen reed er overheen."
De vredesactivisten zaten twee
weken op de stoep bij het gemeente
huis. „Daar werden we bijna dage
lijks ontruimd."
De raad zette Lenselink af, maar De
Leeuw trok na zijn terugkeer de
harde lijn door. Er ontstonden twee
illegale kampen. Aan de zuidkant bij
een oude bunker, in het noorden
naast de A58. „Vanaf juli 1984 pen
delde ik per fiets van het Bos-VAK
naar het Bunker-VAK. Soms werden
we drie keer per week ontruimd.
Goed voor de strijdbaarheid, hoor, als
ze weer het plastic wegtrokken waar
je onder sliep."
Soms ging het hard tegen hard.
„Als lokale actievoerders en agenten
wist je wat je aan elkaar had. Maar
soms kwam er volk op af dat wilde
matten. Dan kwam er extra politie
uit de steden, die er ook harder in
stonden. Soms liepen de gemoederen
Het was een bijzondere
ervaring met een groep
idealisten letterlijk
dwars te liggen tegen
bewapeningswedloop
op en ontspoorde het, al had nie
mand die intentie."
Van Essen verliet het Bos-VAK in
1985. „De stichting Atoomvrijstaat
kocht een huisje in de Dorpsstraat in
Woensdrecht dat ik ging beheren.
Een steunpunt waar je kon douchen,
of slapen als je ziek was."
Eind 1987 tekenden de Amerikanen
en de Russen het INF-akkoord over
ontwapening. De kruisraketten wa
ren van de baan, de kampen medio
1988 ook.
Spijt heeft Van Essen niet. „Ik heb
nooit gevochten, ik geloof niet in ge
weld. Maar een tang in het hek bij de
vliegbasis, een poort blokkeren, daar
had ik geen moeite mee. Het was een
bijzondere ervaring met een groep
idealisten letterlijk dwars te liggen
tegen de bewapeningswedloop."
'Het Witte Huis' in de Dorpsstraat
bood later onderdak aan het Vredes
bureau uit Bergen op Zoom. Van Es
sen kocht het in 2005, liet het slopen
en er het huis bouwen waar hij nu
nog woont met Mary, die hij kent uit
het Bunker-VAK.
Na zijn tijd als fulltime activist te
gen de militaire industrie en wapen
handel, ging hij voor het Streekge-
west inburgeringsbeleid ontwikke
len. Nu werkt hij bij het West-Bra
bants Archief in Bergen op Zoom.
„Wel apart, dat een anarchist met een
strafdossier vol arrestaties ambtenaar
kon worden."
Van Essen is actief bij het Dorps
platform en de buurtpreventie in
Woensdrecht. Met zijn GroenLinks-
hart staat hij derde op de kieslijst bij
D66. „Woensdrecht is een mooi dorp
in een prettige streek. Ik voel me hier
al ruim dertig jaar thuis. En er is nie
mand die ik niet groet of andersom."
maandag 4 december 2017
Kruisraketten kwamen niet,
maar Niek van Essen bleef
Peter de Brie
Woensdrecht
D
fr.
Protesten bij de
Vliegbasis Woens
drecht in 1985 tegen
de plaatsing van
kruisraketten.
FOTO'S BEN STEFFEN/COLLECTIE
WEST-BRABANTS ARCHIEF
M Niek van Essen
werkt tegenwoordig
bij het West-Brabants
Archief.
FOTO TONNY PRESSER/PIX4PR0FS
Uitzending: Andere Tijden, Het hek
van Woensdrecht, vanavond 21.20
uur, NP02.
