m MSr
'Afschaffen, die
belastingvrij stelling
voor de Oranjes'
'Maak hiervan geen
politiek nummer'
Opstellen inkomensregeling voor Oranjes leidt wel steevast tot gemor
4
Van een 'geheime belastingdeal' was geen sprake, maar de
loonsverhoging die het kabinet-De Jong begin jaren 70 gunde aan
koningin Juliana werd bepaald niet van de daken geschreeuwd. Nog altijd
zijn de Oranjes en hun geld een explosieve combinatie in Den Haag.
VOOR OF TEGEN
Laurens Kok
en Hans van Soest
Den Haag
Of het nu een prinses is die vanaf
haar 18de 1,5 miljoen euro per jaar
opstrijkt, of een koning die de ver
bouwing van zijn woonpaleis wéér
duurder uit ziet vallen, zodra de fi
nanciën van de koninklijke familie
onderwerp van discussie zijn, loopt
het Binnenhof op eieren.
Begin jaren 70 was dat niet an
ders, blijkt uit het onderzoek naar
de moeizame totstandkoming van
het financieel statuut van het Ko
ninklijk Huis, dat sinds 1973 het in
komen van de Oranjes regelt.
Onder leiding van parlementair
historicus Carla van Baaien is uitge
plozen of het waar is dat toenmalig
koningin Juliana destijds een 'ge
heime belastingdeal' heeft gekre
gen, zoals RTL Nieuws vorig jaar
meldde. 'Nee', is het oordeel van de
commissie. Het parlement is des
tijds 'adequaat geïnformeerd'.
Dat informeren gebeurde wel
deels in achterkamertjes. Minister
president Piet de Jong zorgde er
achter de schermen voor dat even
tueel gemor over een nieuwe, ho
gere uitkering voor de majesteit
zorgvuldig werd weggemasseerd.
Hij wilde voorkomen dat er onder
de bevolking groot rumoer zou
ontstaan, zoals was gebeurd na een
vergelijkbaar voorstel van zijn voor
ganger Jo Cals dat schielijkwerd in
getrokken. „Punt van zorg voor De
Jong was zeker ook dat het verkoop
baar moest zijn", zegt Van Baaien.
Interen
In de jaren 60 bleek dat de konink
lijke familie inteerde op haar ver
mogen. De uitkering die koningin
Juliana kreeg van het Rijk volstond
niet meer om alle kosten te dekken,
zoals het onderhoud van de palei
zen. Het toenmalige kabinet schrok
daarvan: een staatshoofd met te
weinig geld zou vatbaar voor omko
ping kunnen worden. Besloten
werd de regeling op de schop te
gooien: de uitkering ging omhoog.
Maar in ruil zouden de Oranjes
voortaan wel vermogensbelasting
moeten betalen.
Tot die tijd was de familie daar
van vrijgesteld. Dit tot ergernis van
veel politieke partijen. Zeker omdat
koningin Juliana in de media des
tijds 'de rijkste vrouw ter wereld'
werd genoemd. Dat bleek achteraf
overigens wel mee te vallen: eind
jaren 60 bedroeg het totale vermo
gen zo'n 80 miljoen gulden, zo ont
dekte Van Baaien in documenten
uit die tijd.
Extra uitkering
Vorig jaar berichtte RTL Nieuws dat
er bij het opstellen van de nieuwe
regeling een geheime afspraak zou
zijn gemaakt. De koninklijke fami
lie zou voortaan een extra uitkering
van 150.000 gulden per jaar krijgen.
Daarmee zou het bedrag zijn ge
compenseerd dat zij aan belasting
moesten afdragen over het rende
ment dat zij maakten op hun ver
mogen, zoals de kroondomeinen.
Premier Rutte vroeg Van Baaien
dat te onderzoeken. Die conclu
deert nu: „Uit niets blijkt dat er een
specifieke compensatieregeling
kwam - of in de woorden van RTL
Nieuws een 'geheime belasting-
deal' - voor de nadelige gevolgen
van belastingheffing."
Het toenmalige kabinet wilde dat
de Oranjes niet langer zelf geld
moesten 'bijpassen voor het uitoe
fenen van hun functie'. Tegelijker
tijd was er de wens van een groot
deel van de Tweede Kamer dat ze
Een bijzondere
positie rechtvaardigt
een bijzondere
constructie
belasting gingen betalen. In het
nieuwe 'financiële statuut van het
Koninklijk Huis' moesten beide
wensen worden geregeld. Dat die
twee wensen met elkaar in tegen
spraak leken, is openlijk besproken,
aldus Van Baaien.
Uiteindelijk werd besloten dat
het Koninklijk Huis voortaan naast
de onkosten voor bijvoorbeeld per
soneel een jaarlijks inkomen van
i
500.000 gulden van het Rijk kreeg.
Daarbovenop kreeg het een vaste
vergoeding van 150.000 gulden
voor 'incidentele onkosten'. Het
Hof had eigenlijk om een uitkering
van 1 miljoen gulden gevraagd.
Over die bedragen is volgens Van
Baaien nooit geheimzinnig gedaan.
In het onderzoek beschrijft ze hoe
er in Kamerdebatten openlijk over
is gesproken. Premier De Jong
wilde dat alle onkosten van het Hof
- 'ook die van incidentele aard'-
voor kosten van het Rijk kwamen.
Rechtvaardig
De regeling die destijds is afgespro
ken, is sindsdien al een paar keer
aangepast. Zo zijn de bedragen in
de loop der jaren verhoogd. De ko
ninklijke familie is wel vrijgesteld
van inkomens- en erfbelasting. Een
deel van de Tweede Kamer wil hier
een einde aan maken. Premier
Rutte voelt daar niks voor. „Het
staatshoofd heeft een bijzondere
positie. Dat rechtvaardigt een bij
zondere constructie. Als het staats
hoofd wel belasting betaalt, moet
het bedrag dat hij nu krijgt worden
gebruteerd en krijgt hij ook recht
op allerlei aftrekposten. Ik weet ze
ker dat de maatschappelijke discus
sie daarover dan weer zou worden
gevoerd."
Ronald van Raak (SP)
Gert-Jan Segers (Christenunie)
zaterdag 2 december 2017
GO
Geheime
belastingdeal
blijkt onzin
—Premier Rutte
Toenmalig
koningin
Juliana kreeg
een hogere
uitkering om
de kosten te
kunnen dek
ken. FOTO ANP
„ledereen in Neder
land moet belasting
betalen, dus ook leden
van het Koninklijk Huis.
Het gaat om het prin
cipe. Er ligt allang een
Kameruitspraak
- nota bene gesteund
door regeringspartij
D66 - maar premier
Rutte weigert die uit te
voeren.
Rutte verdient
maximaal
181.000
euro. Wil-
lem-Alexan-
der en
Maxima krij
gen samen 1,3
miljoen. Dat is
heel riant, ledereen
snapt dat een lid van
het Koninklijk Huis veel
onkosten heeft, maar
het verschil met de mi
nister-president is vele
malen te groot.
„Het koningspaar en
prinses Beatrix krijgen
met zijn drieën 6,5 mil
joen euro aan salaris
plus uitgaven voor per
soneel en materieel. Ik
vind dan ook niet dat
hun toelages omhoog
zouden moeten als ze
belastingplichtig wor
den. Als we aan ge
wone mensen vragen
om extra belasting te
betalen, zoals de afge
lopen jaren is gebeurd,
krijgen ze ook geen
extra inkomen om dat
te compenseren.
„Het gaat me niet al
leen om de inkomsten
belasting, maar ook
om de schenk- en
erfbelasting.
Onlangs
heeft Beatrix
landgoed De
Horsten
overgedaan
aan Willem-
Alexander. Alleen
al de grond is 25 mil
joen euro waard, nog
los van de gebouwen
die erop staan. Tegelij
kertijd is de belasting
betaler veel geld kwijt
aan paleizen. De reke
ning voor de verbou
wing van Huis ten
Bosch is al opgelopen
van 35 naar 63 mil
joen. De bevolking wil
in meerderheid af van
de belastingvrijstelling.
Dan moet je dat ge
woon regelen."
„Ooit hebben we met
zijn allen besloten dat
het Koninklijk Huis zich
geen zorgen moet
maken over zijn finan
ciën. Ik ben heel blij dat
ze er zijn en dat ze dit
willen doen. We vragen
heel veel van ze, dan
mag daar ook wat te
genover staan.
„We moeten
deze dis-
cussie de
politiseren.
Kijk, in zo'n
financiële
regeling zit
altijd iets wille
keurigs: waar houdt
het publieke deel op en
begint de privésfeer?
Die grens is niet pre
cies te bepalen.
„Die discussie over het
schrappen van de be
lastingvrijstelling is
vooral symboolpolitiek.
Dan laatje de leden
van het Koninklijk Huis
belasting betalen en
verhoog je tegelijkertijd
de brutobedragen. Dat
is broekzak-vestzak.
De bedragen gewoon
op peil houden, zoals
de SP wil, kan niet. Dan
zeg je tegen het Ko
ninklijk Huis: blijf, maar
we gaan jullie flink kor
ten. Dat lijkt op een fi
nanciële strafmaatre
gel. Zeg dan ge
woon eerlijk
dat je de
monarchie
- V
wilt af
schaffen.
Strijd met
open vizier.
„Als je voor de
monarchie bent,
zoals ik, dan kun je niet
zeggen: het mag niks
kosten. Internationaal
doen wij het zo slecht
niet. Kijk naar wat
Frankrijk kwijt is aan
oud-presidenten en
hun levenslange toela
ges. Laten we vooral
onze zegeningen tellen
en er geen politiek
nummer van maken."