12 WEE
Zeeuwse taele verwatert, jongeren trekken weg en
butendiekers strijken hier neer. De provincie verandert,
maar tegelijkertijd lijkt het Zeeuwse sentiment sterker
dan ooit. Vandaag het eerste deel van de serie
'100% Zeeuw'. „Dat gevoel een Zeeuw te willen zijn,
is toch wel heel sterk."
De Zeeuwse taele is de
mooiste van oalemaele
SERIE 100% ZEEUW
Het is een ver
trouwd teken van
trots. Langs de
Molendijk in
Yerseke hangt, bij
de imposante villa van Dirk
van der Jagt, sinds jaar en
dag de Zeeuwse vlag in top.
„De vorige was helemaal
aan flarden gewaaid, waardoor ik
even wat minder trouw ben ge
weest", bekent hij. „Het is dus
hoog tijd voor een nieuwe."
Fier hijst hij het verse exemplaar
naar boven. Van der Jagt - bekend
van de gelijknamige handelson
derneming in pallets, kisten en
platen - is volbloed Zeeuw en dat
mag iedereen weten. Altijd in Yer
seke gewoond en gewerkt en zéér
gehecht aan de streektaal. „Dialect
vind ik heel belangrijk. Ik zou het
liefst alleen maar Zeeuws praten.
Dat kan helaas niet altijd, omdat ik
benauwd ben dat iemand me dan
niet verstaat."
Variant
Wie erop let, ziet het dundoek met
de blauw-witte golven overal
wapperen in de wind. En bezui
den de Westerschelde is dat vaak
de Zeeuws-Vlaamse variant. We
zijn Zeeuwen en dat willen we
ook weten ook. De schroom om
dat breed uit te dragen, tot buiten
Ude grenzen van de re
gio, lijkt vrijwel ver
dwenen. Boerin Bertie
benadrukte in Expeditie Robinson
met een Hosternokke-pet haar ba
kermat. Isabel Provoost liet als fï-
naliste van The Voice of Holland
geen kans onbenut om te bena
drukken dat ze zo trots is op waar
ze vandaan komt. Niemand kijkt
meer op van een Zeeuwse tatoe
age. En de hausse aan streekpro
ducten en Zeeuwse merchandise -
van mokken tot onderbroeken - is
nauwelijks nog te stuiten.
Naarmate de wereld kleiner
wordt, groeit het bewustzijn van
de eigen identiteit. En dat roept
vragen op. Wat is dat Zeelandge-
voel? Wat bindt ons? Mag je jezelf
ook een echte Zeeuw noemen als
je hier niet geboren bent, of is het
een keurmerk dat nimmer nader
hand in de wacht kan worden
gesleept, een kansloze ballo
tage?
Freek de Jonge, die in zijn
jeugd enkele jaren in de provin
cie heeft gewoond, trok vorige
maand in het kader van de Week
van het Zeeuwse Boek door de
provincie met de vraag: 'Ben ik een
Zeeuw?' Zijn antwoord was, uit
eindelijk, een wedervraag: „Wat
denk je zelf?"
Gerard van Keken uit Middel
burg promoveerde in 2011 aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam
op een onderzoek naar de identi
teit van Zeeland. Daaraan werkten
bijna 4800 inwoners van de pro
vincie mee. Van hen beschouwde
85 procent zichzelf als 'Zeeuw', ge
middeld voor 87 procent. Bijna de
helft voelde zich 100 procent
Zeeuw. Leeftijd bleek nauwelijks
van invloed op de scores.
Verbonden
De Zeeuwen voelen zich zeer sterk
verbonden met hun omgeving,
stelde Van Keken vast. Ze zijn
vooral gehecht aan de rust, het
kustgevoel en de poldervergezich
ten. De strijd tegen het water heeft
hen doordrenkt. En ze beschou
wen zichzelf als nuchter, gelovig,
spaarzaam, gezagsgetrouw, gast
vrij, bescheiden en direct.
Het zijn clichés, beaamt Van Ke
ken. „Daar wordt vaak badinerend
over gedaan, maar het kenmerk
van clichés is dat ze waar zijn. Dat
gevoel een Zeeuw te willen zijn, is
toch wel heel sterk, ook bij dege
nen die hier niet zijn geboren.
Mensen willen, zeker nu de kerk
hen steeds meer loslaat, vandaag
de dag toch ergens bij horen. Dan
is Zeeland relatief makkelijk. Dat
schept ook niet zoveel verplichtin
gen." De omgeving is allesbepa
lend, stelt Van Keken. „Mensen
vereenzelvigen zich heel sterk met
de schoonheid van het Zeeuwse
landschap: 'dit is mijn plek, hier
hoor ik thuis'. Alles wat daar te
genin gaat, zoals de uitbreiding
van vakantieparken, wordt dan
ook als een bedreiging ervaren.
Men denkt: daar gaat weer een
mooi stukje weg."
Geuzennaam
Lange tijd was 'Zeeuw' voor de
buitenwacht een soort geuzen
naam. „We werden toch vooral be
keken als plattelanders", zegt Van
Keken. „Dat is de afgelopen tien
jaar behoorlijk veranderd, alleen al
door Blof, dat zeker met Concert at
Sea geweldig aan de weg heeft ge
timmerd. Dat heeft allemaal bijge
dragen aan een veel positiever ge
voel over Zeeland in zijn alge
meenheid."
De klei gaat nooit meer van je
schoenen. Ook al verlaten Zeeu
wen de provincie, de band blijft
sterk. De zussen Kim en Melanie
van Zweeden, opgegroeid op
Zuid-Beveland, zijn vanwege
liefde en werk in Rotterdam be
land. „Maar ik zal me nooit Rotter
dammer voelen, want daarvoor
ben ik veel te Zeeuws", zegt Kim
van Zweeden. „Als ik de kans krijg
naar Zeeland terug te gaan, ben ik
hier weg."
Sinds begin dit jaar maken de
zaterdag 2 december 2017
GO
Dit is
mijn plek
hier hoor ik thuis
9
Rolf Bosboom
Deze krant onderzoekt in de
serie '100% Zeeuw' het Zeeland-
gevoel, dat volop leeft en breed
wordt uitgedragen. Vanwaar die
trots? Wat onderscheidt ons van
de rest? En vooral: Wat maakt ie
mand tot een 'echte' Zeeuw?
Volgende week zaterdag in het
weekendkatern de tweede afle
vering van de serie '100%
Zeeuw': drie generaties 'echte'
Zeeuwen.
Gerard van Keken bij Fort
Rammekens, zijn favoriete
Zeeuwse plek: „Zeeuwen ver
eenzelvigen zich heel sterk met
de schoonheid van het land
schap." FOTO'S ERNESTA VERBURG
Dirk van der Jagt: „Ik zou het
liefst alleen maar Zeeuws pra
ten."
Van alle inwoners van de
provincie beschouwt 85
procent zich als 'Zeeuw'. En
vaak in ruime mate: gemid
deld voor 87 procent. Bijna
de helft van hen, 47 pro
cent, zegt zich 100 procent
Zeeuw te voelen.
