I
12
Rik van Lunsen, de eerste fulltime seksuoloog in Nederland,
ging na een 30-jarige carrière bij het AMC met pensioen.
Een gesprek over pedofilie, #MeToo en vrouwelijke seksualiteit.
INTERVIEW RIK VAN LUNSEN
Seks vergelijk ik
weieens met eten.
Je gaat toch niet
terug naar een
restaurant waar
het niet lekker was
ls jonge dokter
overwoog Rik
van Lunsen (66)
gynaecoloog te
worden, maar hij
zag er al snel van
af. Hij wilde niet
alleen met ziektes bezig zijn. De
combinatie van geneeskunde, psy
chologie en sociologie in de seksuo
logie sprak hem meer aan. Van Lun
sen bouwde verder aan de afdeling
seksuologie in het AMC. Hij werd er
hoofd en was de eerste fulltime sek
suoloog in Nederland. Hij schoof aan
bij talkshows van Sonja Barend, bij
Pauw Witteman en werkte mee aan
programma's als Spuiten en slikken en
Hotel Sophie. „Ik heb in die dertig jaar
veel geleerd en ontdekt en nog meer
mythes onderuit gehaald. We weten
nu veel beter hoe seks werkt, hoe het
lijf in elkaar zit en hoe biologische,
psychologische en maatschappelijke
factoren elkaar beïnvloeden."
„De jongeren van nu doen het beter
dan ooit. De laatste vijfjaar is de sek
suele ontevredenheid afgenomen,
vooral bij meisjes. Ze communiceren
meer doordat er, ook voor basis
schoolleerlingen, meer aandacht is
voor seksuele vorming in program
ma's als Spuiten en slikken en Dokter
Corrie. Vroeger ging de voorlichting
alleen over rampenbestrijding in de
vorm van waarschuwingen voor
soa's, zwangerschap en foute man
nen. In veel biologieboeken staat er
nog steeds onder het kopje 'puber
teit': jongens krijgen hun eerste
zaadlozing en meisjes hun eerste
menstruatie. Jongens krijgen iets
plezierigs en meisjes de shit. Dat zeg
je ermee. Waarom geen aandacht
voor wat seks plezierig maakt?"
„Er is veel te weinig aandacht voor
plezier in seks. Mensen denken dat
seks spontaan is, maar dat is niet zo.
Er zijn drie dingen belangrijk: de sti
mulus (een geschikte partner), de
context (een geschikte gelegenheid)
en de communicatie over wensen en
grenzen. Ik zag vaak echtparen van
wie zij geen zin in seks had en hij
wel. Meestal was zij al lange tijd on
tevreden, maar maakte dat niet dui
delijk. Hij voelde dat niet aan. Ze kre
gen huiswerk mee onder het motto:
ga op zoek naar lol. Ik vergelijk het
weieens met eten. Je gaat toch ook
niet elke keer terug naar een restau
rant waar je nog nooit lekker hebt
gegeten?"
„Seksuologische hulp zit niet in het
basispakket en dat is een groot pro
bleem. Ieder mens heeft recht op
plezierige seksuele ervaringen en
toegang tot anticonceptie. De pil
moet terug in het basispakket. Het is
een schande dat 1,9 miljoen vrouwen
het nu zelf moeten betalen. We lo
pen daarmee achter in Europa.
Vooral het aantal ongewenste zwan
gerschappen bij vrouwen rond de 30
is toegenomen. De zogenaamde her
intreders, vrouwen die een andere
partner zoeken, stoppen met de pil
omdat ze ervoor moeten betalen."
„We weten al 100 jaar dat er mensen
beschadigd worden door grensover
schrijdend gedrag. Bij #MeToo gaat
het bijna altijd over macht van ou
dere mannen. De machtige man be
leeft er plezier aan in een hoek te
masturberen terwijl de stimulus, de
mooie vrouw, daar niets over durft te
zeggen. Seksualiteit heeft alles met
macht te maken. Geef daarom altijd
je grenzen aan."
„Pedofilie is een geaardheid die door
een combinatie van genetische en
omgevingsfactoren ontstaat en vroeg
in de kinderjaren vastligt. Als je het
hebt, is het een beperking. Seks met
een kind is uit den boze. Dus je moet
een sterke gewetensfunctie hebben
om dat een leven lang vol te houden.
Eenzaamheid is vaak het gevolg.
Soms moeten pedofielen worden ge
holpen met hun geaardheid te leren
omgaan. In Nederland zijn 60.000
tot 80.000 pedofielen. De overgrote
meerderheid steekt gelukkig nooit
een vinger uit naar een kind. De
meeste seksuele delinquenten zijn
bovendien niet pedofiel maar moet
je zoeken in de hoek van de antisoci
ale persoonlijkheden, de psychopa
ten dus."
„Ik ken voorbeelden van pedofiele
onderwijzers die goed functioneren.
Als ze fantaseren over seks met kin
deren is de kans kleiner dat ze over
de schreef gaan. Door virtuele kin
derporno neemt de lijdensdruk af
omdat je pedofielen een extra moge
lijkheid biedt hun fantasie vorm te
geven zonder over te gaan tot scha
delijk gedrag."
„Zijn mensen strafbaar voor hun
fantasieën? Die man heeft gewor
steld met zijn seksuele voorkeur,
ging op zoek naar prikkels en plakte
foto's van zijn leerlingen op be
staande pornografische afbeeldin
gen. Er zou niks aan de hand zijn ge
weest als dat niet was ontdekt. Ster
ker: het is een gezonde manier van
omgaan met zijn voorkeur, als het
tenminste alleen bij het plakken van
plaatjes was gebleven. Hij heeft ech
ter ook kinderporno gedownload en
dat is wel strafbaar. Ik vind het een
grote fout van de politie dat ook het
plakken van die plaatjes naar buiten
is gebracht. Nu zijn de kinderen en
hun ouders beschadigd door de we-
tenschap dat er over de kinderen is
gefantaseerd. Dat wil je natuurlijk
niet weten, maar heel Nederland zou
in de gevangenis zitten als we zou
den worden beoordeeld op onze ge
dachten en fantasieën."
„Mensen zoals hij die wel seks heb
ben met kinderen, zijn meestal ge
wetenloze psychopaten. Hun daden
hebben meer met macht dan seksua
liteit te maken. De combinatie van
woede, macht en vaak ook samen
hangend met beschadiging in de kin
derjaren maken zo'n pedoseksuele
misdadiger levensgevaarlijk. Het re
cente optreden van Robert M., waar
bij hij uitgebreid in de media kwam,
is een fantastisch voorbeeld van hoe
een psychopaat zelfs in het gevang
mensen weet te manipuleren en op
slinkse wijze tot die ouders weet te
komen. In die zin heeft hij zijn
slachtoffers nog steeds in zijn macht.
Ik zou zeggen: kop houden! Geen
aandacht besteden aan die man. Elke
aandacht voedt zijn machtswellust."
„Bij het AMC en OLVG West komen
jaarlijks zo'n 50 vrouwen met zo'n
verzoek. Die vrouwen zijn bang dat
een huwelijk niet doorgaat of vrezen
te worden vermoord. We geven uit
gebreid voorlichting en vertellen dat
de meerderheid van de vrouwen niet
bloedt bij de eerste keer seks. Geloof
me, niemand kan zien of voelen of ie
mand wel of geen maagd is. Een op
de tien kiest na onze uitleg toch voor
een operatie. Maar we hebben de in
druk dat deze verzoeken de laatste
tijd afnemen."
„Dat klopt. Of ik gaf instructies aan
de vrouw om tijdens de seks de bek-
kenbodemspieren goed aan te span
nen als een man haar had wijsge
maakt dat hij zou kunnen voelen als
ze geen maagd meer was."
:S
zaterdag 2 december 2017
GO
'Jongeren van nu
doen het beter
dan ooit'
Hanneloes Pen
Hoe staat het met de seksualiteit?
Wat zegt u daarover in Seks! Een
leven lang leren, het handboek dat
u onlangs samen met uw opvolger
Ellen Laan schreef?
Hoe moeizaam is de weg naar de
seksuoloog?
Biedt #MeToo nieuwe inzichten?
Op uw spreekuur kwamen ook pe
dofielen. Wat was uw advies aan
hen?
U kwam in het nieuws als voor
stander van virtuele kinderporno.
Waarom is dat een goede zaak?
Waar ligt de grens van het toelaat
bare, als we bijvoorbeeld kijken
naar de onlangs tot een jaar ver
oordeelde oud-rector van Het 4e
Gymnasium?
Hoe zit het met veroordeelde pe
doseksuelen als Robert M.?
Er kwamen in die dertig jaar ook
nieuwe ontwikkelingen op uw pad.
Hoe ging u om met de vraag naar
maagdenvlieshersteloperaties?
U gaf ook weieens een zakje bloed
mee of schreef in een brief dat niet
is gebleken dat de vrouw geen
maagd meer is.
