Nog een bedrijf loost omstreden
GenX in het oppervlaktewater
Opnamestop zware
patiënten in Altrecht
3
Onderzoek: insect draagt voor mensen schadelijke bacteriën bij zich
Vliegende smeerpijpen zijn het.
Huis- en bromvliegen brengen zoveel
bacteriën over op voedsel dat mensen er
hondsberoerd van kunnen worden, blijkt uit
een nieuwe wetenschappelijke studie.
De vlieg is heeft geen beste reputa
tie. Ze zijn bloedirritant met dat ge
zoem om het hoofd en gekriebel op
de huid. Maar ze zijn ook heel
vies. Zodra een vlieg met z'n smalle
pootjes op de salade landt, zit die
onder de bacteriën.
De wetenschappers van Pennsyl
vania State University hadden al
een vermoeden dat vliegen een
grote rol spelen in het verspreiden
van ziektes, omdat ze vrijwel overal
voorkomen. Daarom onderzochten
ze 116 exemplaren van drie conti
nenten.
Ze gebruikten daarvoor twee
soorten vliegen, de huisvlieg
(Musea domestica) en de bromvlieg
(Chrysomya megacephala). De in
secten blijken stampvol bacteriën
te zitten, waaronder de voor men
sen schadelijke e-coli en salmo
nella, die kunnen leiden tot maag
zweren en bloedvergiftiging.
De huisvlieg, de meest voorko
mende vliegensoort, draagt 351
soorten bacteriën met zich mee. Op
een bromvlieg, die het meest in zijn
element is in warmere streken, zijn
316 soorten bacteriën geteld. Het
merendeel daarvan plakt aan de
flinterdunne pootjes en vleugels.
Platteland
Vliegen in de stad zijn smeriger dan
de insecten op het platteland, stel
len de wetenschappers van de uni
versiteit van Pennsylvania in het
tijdschrift Scientific Reports. „De
dieren voeden hun jongen met rot
tend vlees en uitwerpselen en lan
den dus vaak op onhygiënische
plekken. Denk dus maar twee keer
na voor je eet van die aardappelsa
lade die een tijdje buiten heeft ge
staan. En als je wilt picknicken, doe
dat dan niet in een druk stads
park. Vliegen spelen een grote rol
de snelle overdracht van ziektes."
De bacteriën gebruiken de insec
ten als vervoermiddel. Een beetje
vlieg kan tot wel 29,5 miljoen bac
teriën met zich meedragen, zegt
Kees den Otter, die als vliegenon-
derzoeker verbonden was aan de
Universiteit Groningen. „Ook ik
vind het smerig als er eentje op
mijn eten gaat zitten. Ik laat het
stukje waarop de vlieg is geland
voor de zekerheid maar liggen."
Doorslikken
Toch moet de vuiligheid van de
vlieg ook weer niet worden over
dreven, stelt Den Otter. „Veel van
de bacteriën op de vlieg kunnen we
wel aan. Als je in de zomer tijdens
het fietsen een vlieg hapt en per on
geluk doorslikt, val je ook niet met
een dood neer."
Bovendien, de ene vlieg is de an
dere niet. De bromvlieg, in de
volksmond strontvlieg genoemd,
haalt vaak zijn smerige neus op
voor de keuken. Hij hangt het liefst
rond in de buitenlucht om zich te
goed te doen aan een mestvlaai. „Of
aan stoffelijke resten, ook die van de
mens", zegt Den Otter.
Het dieet van de huisvlieg is min
der luguber, zegt de Groningse
Vieze huisvlieg
Denk dus maar twee
keer na voor je eet
van die salade die
buiten heeft gestaan
vliegendeskundige. „Ze zijn dol op
zoet. De vliegen proeven met hun
poten en zuigsnuit. Kijk maar eens
als een vlieg op een suikerklontje
landt. Dan zie je dat snuitje als een
malle op en neer gaan. Alcohol en
zout vinden ze juist weer niet te
pruimen."
Waar mensen vooral last hebben
van de huisvlieg, terroriseert de
bromvlieg liever melkfabrieken,
kippenschuren en varkensstallen.
Met uv-lampen wordt daar gepro
beerd de overlast tegen te gaan.
Zo'n lamp elektrocuteert alle vlie
gen die er tegenaan vliegen.
„Boeren beweren dat het als een
tierelier werkt want ze horen de
hele dag kzzwww. Maar er zitten zo
veel vliegen in een stal dat er altijd
wel eentje tegen de lamp aan knalt.
In werkelijkheid haalt zo'n ding
geen klap uit in het verminderen
van het aantal vliegen", zegt Den
Otter.
Hor
Ook thuis niet. „De beste manier
om vliegen uit de keuken te houden
is het plaatsen van een ouderwetse
hor. Mocht er toch een vlieg door
weten te dringen in huis, mep hem
dan niet dood. Vliegen mogen dan
een slechte reputatie hebben; het
zijn nuttige beesten zijn. Ze dienen
als voer voor andere dieren en rui
men de rommel in de natuur op. Ik
zeg altijd maar zo: welk dier heb je
liever om je hoofd zoemen, een
vlieg of een wesp? Precies. Die vlie
gen zijn zo erg nog niet."
Het is nog onduidelijk of het bedrijf
een vergunning heeft om de stof te
lozen: het waterschap wist niet van
de lozing af. Dat vertelde de minis
ter van Infrastructuur en Milieu,
Cora van Nieuwenhuizen, gisteren
aan de Tweede Kamer. „Er heeft
zich een bedrijf gemeld dat de bron
lijkt te zijn", aldus de minister. „We
zijn nu aan het onderzoeken of zij
een vergunning hadden, en of
er nóg meer bedrijven zijn
die de stof in het water lo
zen." De minister wilde
niet zeggen welk bedrijf
in beeld is. Het zou gaan
om een bedrijf uit Hel
mond, dat poeders maakt
voor de chemische industrie en
teflon van Chemours gebruikt.
Van Nieuwenhuizen moest on
langs melden dat op twee plekken
in Brabant verhoogde concentraties
GenX zijn gevonden in het opper
vlaktewater, die niet waren te ver
klaren door lozingen van chemie
bedrijf Chemours uit Dordrecht.
Dat bleek uit onderzoek van het
RIVM, ingesteld nadat deze krant
op plekken buiten de regio
Dordrecht GenX in het
drinkwater had gevon
den. GenX is volgens het
RIVM 'mogelijk kanker
verwekkend'.
Vrijwel alle partijen in
de Kamer eisen meer infor
matie. „Er is al zoveel te doen om
de lozing van deze stof door Che
mours", zei SP-Kamerlid Lacin. „En
dan blijkt er nu gewoon een tweede
bedrijf dat dit loost, zonder dat ook
maar één overheid er van wist.'
DEN DOLDER De forensisch
psychiatrische kliniek Altrecht
Aventurijn in Den Dolder mag tot
nader order geen zware, complexe
patiënten meer opnemen. De in
stelling moet eerst maatregelen
nemen om de zorg te verbeteren.
Dat heeft minister Sander Dek
ker (Justitie en Veiligheid) giste
ren besloten naar aanleiding van
onderzoek van twee inspecties.
De kliniek waar Michael P., de
verdachte van de moord op Anne
Faber verbleef, lag de afgelopen
tijd zwaar onder vuur. Hij bleek
grote vrijheden te hebben geno
ten. De afgelopen weken hebben
de inspecteurs van het ministerie
met 30 mensen binnen Aventu
rijn gesproken. Daaruitis naarvo-
ren gekomen dat de zwakke pun
ten liggen bij de personeelsbezet
ting en bij de mogelijkheden voor
patiënten om aan drugs te komen
in de omgeving.
Vanwege ziekteverzuim en een
groot aantal niet ingevulde vaca
tures worden niet alle diensten
bezet door vaste medewerkers. Er
worden veel externe medewer
kers ingehuurd. Soms was dat wel
20 procent, aldus Dekker. Het
vaste personeel gaf aan zich daar
door onveilig te voelen, omdat
deze inhuurkrachten soms onvol
doende bekend zijn met de pa
tiënten en hun complexe psychi
atrische problemen.
dinsdag 28 november 2017
GO
De vlieg maakt ziek
Gerben van 't Hof
Groningen
- Onderzoekers
Waar vliegen van houden:
poep
mest
rot eten
De huisvlieg
verspreidt viezigheid.
FOTO DREAMSTIME
Er blijkt een tweede Nederlands
bedrijf dat de omstreden stof
GenX loost in het oppervlakte
water. Het bedrijf heeft zich on
langs bij de overheid gemeld,
nadat verhoogde concentraties
van de mogelijk kankerverwek
kende stof werden gevonden in
het oppervlaktewater.
Ingrid de Groot
Peter Groenendijk
Den Haag
Een vlieg proeft
met de haren op
de poten en met
zijn zuigsnuit.
Er zitten 351 soorten bac
teriën op de huisvlieg.
Het merendeel zit
op de vleugels
en de poten.
