Plopsaqua
De Panne
Vragen bij
ontuchtzaak
in Enschede
14
Bij deze verhoren is de
grens tussen fictie en
werkelijkheid onduidelijk
Maak d#
wintermaanden
extra speciaal!
ré
vaardbaar en onomkeerbaar', vindt het KLPD-
duo. „Bij ons ontstond het idee van vooringeno
menheid bij het rechercheteam. Er is fout op fout
gestapeld. De kinderen is aangereikt dat ze waren
misbruikt en daardoor dader waren geworden. Dat
geeft kinderen die onder druk staan een ontsnap
pingsroute." En ook: „In de verhoren zie je terug
dat de informatie in het ene verhoor wordt inge
bracht en dat er vervolgens in het volgende ver
hoor uitgebreid over wordt verklaard."
In het hoger beroep komt nog een gerenom
meerde criticaster aan het woord: de Maastrichtse
hoogleraar Hans Crombag. „Er zijn bij de verhoren
fouten gemaakt waarvoor in het handboek van de
politieschool wordt gewaarschuwd", zegt de
rechtspsycholoog in de rechtbank. „Het lijkt mij
niet onwaarschijnlijk dat vader Hennie zijn doch
ters hardhandig aanpakte. Maar vergreep hij zich
ook aan zijn dochters? En aan hun vriendinnetjes
en vriendjes? Het probleem is dat de kinderen zo
systematisch risicovol zijn verhoord, dat de grens
waar de werkelijkheid eindigt en fictie begint, niet
meer met enige zekerheid kan worden vastge
steld." Toch besluit het gerechtshof de beschuldi
gingen van de kinderen te geloven. In hoger be
roep krijgt Knobbe acht jaar cel plus tbs.
Knobbe blijft in de cel. Contact met andere gedeti
neerden heeft hij amper. „Alle criminelen kijken
neer op pedo's, dus niemand wilde met me praten.
Behalve de pedo's. En daar wilde ik zelf niks mee te
maken hebben."
Zijn dochters groeien op in internaten en bij
gastgezinnen. „Ik heb geen jeugd gehad", zegt Me
lissa. „Ik zag mijn ouders niet meer, moest het alle
maal maar zelf zien uit te vinden. Mijn vader bel
len? Ik wilde het allemaal vergeten. Ik probeerde zo
min mogelijk aan m'n vader te denken." Zusje De
borah noemt haar tienerjaren 'een tijd van overle
ven'. „Ik werd gepest in het internaat, in elkaar ge
slagen. Gelukkig was er een groepsleider die me
mcn
"ft II
door dik en dun steunde. Hij werd een soort
tweede vader. Dankzij hem heb ik het doorstaan."
Pas in 2005 is er weer even aandacht voor de zaak.
Het is de tijd van de Schiedammer parkmoord,
waarin rechters een onschuldige blijken te hebben
veroordeeld. Is de zaak Knobbe nog zo'n 'rechter
lijke dwaling'? Waarschijnlijk wel, zegt Crombag
dar jaar in het AD. Ook KLPD-expert Nierop, nog
altijd werkzaam bij de politie, herhaalt haar kritiek
op het onderzoek. „U mag weten dat ik van deze
zaak lang wakker heb gelegen."
De aandacht leidt tot een nieuw onderzoek. Het
Openbaar Ministerie richt de Commissie Evalua
tie Afgesloten Strafzaken (CEAS) op: een groep
onafhankelijke deskundigen die moet zoeken naar
andere mogelijke missers. De commissie stort zich
op de zaak Knobbe en komt tot harde conclusies.
De verhoren van de zusjes werden zwaar beïn-
vloed door de aanwezigheid van andere aanwezi
gen. De beschuldigingen van de meisjes kwamen
pas na vele verhoren, en op aangeven van de re
chercheurs. Het rapport van de drie onderzoekers
eindigt met een zware boodschap. „Het drieman
schap kan er niet omheen de bange vraag onder
ogen te zien of de veroordeelden wellicht onschul
dig zijn aan bewezen verklaarde feiten."
Knobbe wordt dan inmiddels bijgestaan door
advocaat Geert-Jan Knoops. Die vraagt de Hoge
Raad in 2008 om de zaak te heropenen. Het rap
port is een belangrijk argument, en tijdens het on
derzoek komt daar nog iets bij: een handgeschre
ven brief van Deborah. Zij schrijft dat ze denkt dat
haar vader niets heeft gedaan, en dat ze niet meer
weet waarom ze de beschuldigingen heeft geuit.
Maar de Hoge Raad kan een zaak alleen heropenen
als sprake is van een 'novum': een nieuw juridisch
feit waar de rechters eerder niet van wisten. Om
dat Deborah haar beweringen in de brief niet on
derbouwt, en ze daarover niet ondervraagd is, ziet
de Hoge Raad haar brief niet als doorslaggevend.
Het verzoek wordt afgewezen.
Met hun vader hebben Melissa en Deborah in die
jaren geen contact - maar naar eigen zeggen heb
ben ze dat wél met de officier van justitie, die het
onderzoek naar Knobbe leidde. Beide zussen zeg
gen dat ze vanaf hun 18de regelmatig door de offi
cier werden gebeld, met het dringende advies de
zaak toch vooral niet te laten heropenen. „Dat zou
niet goed voor me zijn, vertelde ze", zegt Deborah.
„Uiteindelijk zei ik: jij mag mij helemaal niet bel
len. En als je het nog één keer doet, doe ik aangifte.
Toen hield het op." Melissa: „Als ik mijn bek zou
opentrekken, zou ik problemen krijgen. Ik zou in
een kliniek verdwijnen. Later, toen ik kinderen
had, zei ze dat mijn kinderen me zouden worden
afgenomen als ik moeilijk ging doen."
„Elf jaar", zegt Hennie Knobbe. „Die krijg ik niet
meer terug. Elf jaar waarin ik m'n dochters niet ge
zien heb, en m'n vrouw. En het sloeg allemaal ner
gens op." Hij weet nog hoe hij voor het eerst weer
contact kreeg met Deborah. Op een dag in 2008
vertelde een begeleider dat zijn dochter had ge
beld. Ze wilde hem spreken. „Ik wist niet wat ik er
van moest denken. Toch maar gebeld." Deborah:
„Het was ongemakkelijk. En dat bleef het heel
lang. Korte telefoongesprekken, meer niet."
In 2011 leest ze in de krant dat haar vader op vrije
voeten is gekomen omdat tbs-behandeling ten
einde liep. „Iemand liet het me zien. 'Kijk, ze
schrijven over je vader.' Toen heb ik weer contact
gelegd. Het was moeilijk, want er stond zoveel tus-
Van 19799 VOOr 14,"*
Bestel uw tickets op pzc.nl/winteruitjes
zaterdag 25 november 2017
Hans Crombag, hoogleraar
algemeen_
Onderzoek in Enschedese
ontuchtzaakuit 1999
mogelijk dubieuzer dan de
Schiedamse parkmoord.
Verhoormethoden van
rechercheurs worden
'onethisch, vooringenomen en
onaanvaarbaar' genoemd.
'Geen enkel
technisch bewijs'
PETER GROENENDIJK
ROTTERDAM
Na dc zaak-Nienke rijzen
vragen over een andere
strafzaak: die legen
Hennie Knobbe (52) uit En
schede. Hij «erd veroor
deeld tot acht Jaar cel en tbs
voor ontucht, maar deskun
digen denken dat ook in
deze zaak sprake is ran mis
sers bij de politic.
De Enschedese ontucht
zaak begint in 1999 met een
aanklacht tegen twee zusjes.
Melissa en Deborah (dan 13
en H). Zij zouden leeftijdsge
nootjes hebben misbruikt.
Al snel verschuift dc aan
dacht naar de vader ran de
meisjes. Hennie Knobbe. Hij
zou zijn kinderen hebben
aangezet tot het misbruik,
en zich er zelf ook schuldig
aan hebben gemaakt. IX* po
litie krijgt uiteindelijk liefst
75 aangiftes binnen.
Probleem is dat technisch
bewijs ontbreekt. Recher
cheurs roepen de hulp in van
Carlo Schippers en Nicole
van Nicrop. experts in ver
hoortechnieken van de Na
tionale Recherche Informa
tiedienst (NRI). Het tweetal
bekijkt de verhoren ran de
slachtoffers. In 2001. toen de
zaak door het Gerechtshof
werd behandeld, noemden
Schippers en Van Nierop de
verhoren door de Enschede
se politie 'onethisch, voorin
genomen. onaanvaardbaar
en onomkeerbaar.' „Bij ons
ontstond het idee ran voorin
genomenheid bij het recher
cheteam. Er is fout op fout ge
stapeld. De kinderen is aan
gereikt dat ze waren mis
bruikt en daardoor dader wa
ren geworden. Dat geeft kin
deren die onder druk staan,
een ontsnappingsroute."
Tol op de dag van vandaag
Tot nu toe
De zaak-Nienke heeft
tot grote ophef geleid, ook
in de Tweede Kamer.
Verdachte Kees B. werd
veroordeeld, hoewel er
geen technisch bewijs was.
Medeslachtoffer Maikel
(toen 11) werd op dubieuze
wijze verhoord.
Kees B. kwam pas vrij,
nadat Wik H. bekende de
moord op Nienke te hebben
gepleegd.
De commissie die klach
ten over andere strafzaken
gaat onderzoeken, moet
zich volgens de hooglera
ren Crombag en Van Kop
pen snel buigen over de
zaak van Hennie Knobbe.
die sinds 1999 vast zit
wegens het misbruik van
minderjarigen.
ontkent Hennie Knobbe het
misbruik. Dc Maastrichtse
hoogleraar Crombag. die
ook als getuige-deskundige
optrad, gelooft hem. „Ik kan
het niet bewijzen, maar heb
het ernstige vermoeden dat
hij de waarheid spreekt."
Hoogleraar rechtspsycholo
gie Peter Van Koppen, die ja
ren geleden al zei dat Kees B.
ten onrechte was veroor
deeld voor dc moord op Nien
ke. deelt de mening ran
Crombag. „De» zaak moet
opnieuw worden onder
zocht Er was geen enkel
technisch bewijs, alleen de
verklaringen ran de kinde
ren. Die zijn niet op een cor
recte manier tot stand geko-
Dc politie Twente wil met
reageren op de uitspraken
van Crombag en Van Kop
pen. „IX rechter heeft geoor
deeld, er is voor ons geen re
den om op dc kwestie terug
te komen."
/.ie ook pagina Voor en Te
gen.
Boswinkel in Enschede
CAItlO TER EUEN/TUBANTIA
de ontucMmeldingen in 1999 pleetsvonden.
Deskundige
Nicole van Nierop, psycholoog bij de
Nationale Recherche Informatiedienst
(NRI). adviseerde in 1999 met een collega
hel rechercheteam bij het onderzoek in
de zaak Knobbe. Zij botsten met de poli
tie. die volgens Van Nierop vooringeno
men was. later, voor de rechtbank ver
klaarden de twee experts:De verhoren
konden de toets der kritiek niet of amper
doorstaan."
Van Nierop is 'dolblij met de nieuwe
aandacht voor de zaak. ..Wij hebben m de
rechtbank herhaaldeli|k gewezen op de
problemen met de bewijslast. U mag
weten dat ik van deze zaak lang wakker
heb gelegen
Betrokkene
Hennie Knobbe reageerde gisteren verheugd
op de opmerkingen van Crombag ..Ik heb
altijd volgehouden dat ik nooit iemand heb
misbruikt", zegt hij.De beschuldigingen zijn
gebaseerd op roddels, die politiemensen
vervolgens per se bevestigd wilden hebben.
Dc rechter trapte er in.' Knobbe staat er op
dat hij met zijn volledige naam in de krant
komt. „Ik wil niet anoniem blijven, want ik neo
niets te verbergen."
Zijn advocaat. Jan Boksem. hoopt dat het
dossier van Knobbe opnieuw wordt onder-
zocht door de nog in te stellen commissie. „Er
zijn genoeg redenen om heel kritisch naar de
verhoren in deze zaak te kijken. Dit li|kt me de
eerste zaak die ze moeten onderzoeken.
Een van de artike
len die destijds in
deze krant over de
zaak van Hennie
Knobbe verscheen.
m
Welkom in het allereerste waterpretpark van Plopsa, dat zich vlakbij
Plopsaland De Panne bevindt! Wickie de Viking neemt u mee op
een gloednieuw avontuur in een magisch Sneeuwlandschap met
adembenemende attracties! Welke waterrat durft een ritje aan op
de spectaculaire Sky Drop, met zijn 19 meter de hoogste glijbaan
van België?
Tickets geldig t/m 31-03-2018
K bekUi
