DOEN
Lekkers van Giphart en meer over de kook
Gipharts
Nederlanders zijn haringfetisjisten. Al in de
middeleeuwen zorgde haring voor samenhang.
Zelf zijn de visjes ook niet vies van netwerken.
et een Vlaamse kennis
sprak ik over haring en
de traditionele haring
party's aan het begin van
de zomer. Zij zei: 'Dat is
echt typisch Nederlands. Het haring-
fetisjisme komt alleen bij jullie voor.
Wij kennen dat niet. Niemand in de
wereld kent dat.'
En dat is waar. Als er de afgelopen
eeuwen één zaak is die ons volk heeft
verbroederd, dan is het niet onze
liefde voor het koningshuis, maar
onze liefde voor haring.
Al in de middeleeuwen was er een
levendige haringhandel en zorgde
haring voor samenhang. Haring en
haringfeesten werden volop geschil
derd, beschreven en bezongen.
Dokter aan de kant
Haringen doen iets met ons. En ze
zijn nog gezond ook. Sommige oude
ren herinneren zich nog de slogan:
'Haring in het land, dokter aan de
kant.' In 2005 herbergde Nederland
de oudste nog in leven zijnde wereld
burger, een vrouw genaamd Hen-
drikje van Andel-Schipper. Wat was
haar geheim? Ze at elke dag een ha
ring. Met een glaasje sinaasappelsap.
Biologen hebben zich gebogen over
de vraag waarom haring, ondanks alle
visserij en ondanks alle tegenslagen,
nog steeds succesvol is als soort. En
het antwoord is: zij trekken naar
elkaar toe. Zij vormen scholen.
Samenklontering is voor haringen
een wapen tegen de boze buitenwe
reld, roofdieren en ander tuig. Harin
gen zijn de ultieme netwerkers. Hun
eensgezindheid zit al in het woord
'haring', dat komt van heering, met de
stam 'heer', die verwijst naar soldaat
of strijder. Haringen zijn de strijders
en overlevers van de zee.
En hoe haringen onderling zorgen
dat ze één groep blijven: dat doen ze
door een ingenieuze vorm van com
municatie. Haringen maken geluid. In
de jaren 80 nam de Zweedse marine
duidelijk hoorbare pulstonen waar in
de zeeën. Gedacht werd dat dit kwam
door Sovjet-onderzeeërs. In die tijd
werden veel vreemde fenomenen aan
spionerende Russen toegeschreven.
Inmiddels zijn ze erachter dat het
geluid wordt veroorzaakt door scho
len haringen die uit hun darmkanalen
winden laten die net boven de men
selijke gehoordrempel uitkomen. Al
deze gezamenlijke haringscheetjes,
zoals bioloog Kees Moeliker ze noemt,
vormen onder water één krachtige
dreun. Een enkel haringscheetje stelt
niet zo heel veel voor, bij elkaar opge
teld zijn ze een machtig instrument.
Dat is de kracht van netwerken.
Vele scheten maken één knal.
PS: Vergeet volgende week zaterdag
de Dag van de Afwasser niet! <1
Haringsalade
magazine 43
koken eter
Het hele weekend is het Bumperkluiven
H in Breda. In de Grote Kerk kan worden
W genoten van streetfood, speciaalbier, goede
wijnen en leuke muziek. De toegang is gratis.
Foto SHODYCAREMAN
De strijder
van de zee
Ingrediënten
2 haringen
250 g aardappels,
gekookt en in
blokjes
1 el azijn
200 ml
mayonaise
1 pot gekookte
bietjes en ui
(370 g)
1 appel, geschild
en in blokjes
3 augurkjes,
fijngesneden
paar blaadjes
kropsla
1 ei, in plakjes
2 el peterselie,
fijngesneden
snufje paprika
poeder
Snijd één haring
in kleine stukjes.
Bewaar de andere
voor de garnering.
Vermeng in een kom
de aardappelblokjes
met de azijn en de
mayonaise. Voeg de
haring, de bietjes, de
appel en de augurk
toe. Schep voorzichtig
door elkaar en breng
op smaak met peper
en zout.
Rangschik de blaadjes
sla op een schaal,
schep de salade er
netjes op en garneer
met de rest van de
haring, de eiplakjes,
de peterselie en nog
wat toefjes mayo
naise.
Strooi er tot slot wat
paprikapoeder over.
WG
