NYNKE DE JONG
Muur van Mussert
240 uur werkstraf na
ontgroening Vindicat
Vijf keer onschuldig veroordeeld
6
INTERVIEW ADVOCAAT GEERT-JAN KNOOPS
Dit jaar kreeg zijn vertrouwen in de rechtspraak zo n
knauw dat Geert-Jan Knoops overwoog met de advocatuur
te stoppen. Hoe gerechtelijke dwalingen zijn leven beheersen.
„Dat iemand onschuldig vastzit, kan ik moeilijk loslaten."
Frailon Pieter zit
al elf jaar
onterecht vast.
Die gedachte
laat me
emotioneel niet
los
Column @nynke
Aan debat over nationale
symbolen deze week geen
gebrek, maar daarbij lijkt
één muur een beetje onder te
sneeuwen. Bij Lunteren in de
buurt ligt de 'Muur van Mussert',
een muur waarbij voor en tijdens
de Tweede Wereldoorlog bijeen
komsten van de NSB werden ge
houden. De grond waarop de
muur staat, is nu eigendom van
een camping. De campingeigenaar
wil uitbreiden en daarom de muur
afbreken. De Rijksdienst voor Cul
tureel Erfgoed adviseerde de ge
meente Ede om er een gemeente
lijk monument van te maken.
Dat heeft de rechtbank Groningen
gisteren besloten. De rechtbank
acht zware mishandeling bewezen.
De nu 24-jarige Wouter B. ging 25
augustus 2016 met zijn voet op het
hoofd van Rogier staan, die op dat
moment op de grond moest liggen.
De 18-jarige Rogier liep daardoor
hersenletsel op plus een breuk in
zijn schedel.
Rogier heeft tot op de dag van
vandaag last van hoofdpijnen en
concentratieproblemen. Rogier had
vlak voor de ontgroeningsweken
met Wouter B. een akkefietje ge
had. B. vond dat Rogier te brutaal
was geweest en 'hij zou dat merken'
tijdens de ontgroeningsperiode.
van de oorlog belichamen. De mo
numenten die ons vertellen dat
het nationaalsocialisme niet alleen
vanuit Duitsland hier naartoe
werd gebracht, maar daarnaast ge
leefd en aangehangen werd door
duizenden Nederlanders.
Niet iedereen had een Joods gezin
op zolder. Niet iedereen fietste
met Het Parool onder het hemd op
houten banden de stad door. De
jaren 1940-1945 waren jaren vol
goed en kwaad, en om alleen dat
goede in monumenten te vatten,
doet afbreuk aan de geschiedenis.
Naast Kamp Amersfoort, Kamp
Westerbork en Kamp Vught heb
ben we ook de Muur bij Lunteren
nodig. Om te zien waar tiendui
zenden Nederlanders bijeenkwa
men om te marcheren en te luiste
ren naar speeches van Mussert
over het grote Duitse Rijk.
geen goednieuwsshow. Elk wel
denkend mens weet dat. Maar je
hebt tastbare plekken nodig om je
eraan te herinneren dat een kwade
ideologie snel aanhang kan krij
gen. En dat die aanhang niet alleen
uit buurlanden komt, maar ook
bestaat uit buurmannen en -vrou
wen, uit stadsgenoten.
Kom op, minister Van Engelsho
ven, spreek u uit. Ook de schaam
tevolle historie moet zichtbaar
blijven.
Tijdens de rechtszaak, twee weken
geleden, ontstond een onthutsend
beeld van de ontgroeningsrituelen
bij het al vaker in opspraak geraakte
Vindicat. Studenten werden verne
derd en zelfs fysiek aangepakt. Bij
Rogier ging het mis toen geboren
Rotterdammer B. te hard met zijn
schoen op Rogiers hoofd drukte.
Dat duurde zo'n tien seconden
lang, ondanks dat Rogier
schreeuwde van de pijn.
Verdedigen
Wouter B. ontkent dat hij zó hard
op het hoofd van Rogier heeft ge
duwd dat letsel kan zijn ontstaan.
Volgens B. zette hij zijn voet slechts
tegen het hoofd van Rogier, als bij
een gaspedaal. De rechter gelooft
dat niet en zegt dat B. echt op het
hoofd van slachtoffer Rogier ging
staan. B. probeerde de ontgroe
ningsrituelen tijdens de rechtszaak
krampachtig te verdedigen.
De straf pakt voor Wouter B.
zwaarder uit dan het Openbaar Mi
nisterie had geëist. Tegen B. had het
OM 180 uur werkstraf en één dag
cel geëist.
Onschuldige mensen in de cel. Ze
houden Geert-Jan Knoops uit
zijn slaap. Na soms jarenlang on
derzoek kent hij hun dossiers be
ter dan justitie, zegt hij. Dan
denkt hij niet alleen dat iemand
onterecht vastzit, hij wéét het. „Ik
droom over die zaken 's nachts, of
ik schiet 's morgens vroeg wakker
met de gedachte: ik moet iets
doen."
De afgelopen jaren onderzocht
Knoops met zijn team twee ge
rechtelijke dwalingen op de An
tillen. Ze pakten totaal verschil
lend uit. De eerste was een suc
cesverhaal. Twee vrienden die
vastzaten voor een dubbele
moord op Bonaire werden na een
herziening vrijgesproken. Over
deze Spelonkmoord schreef
Knoops de legal thriller De laatste
kamer, die deze week verscheen
bij Balans Uitgeverij. Die andere
zaak, van Frailon Pieter op Cura
sao, zit Knoops dwars. Ondanks
dichtgetimmerde onderzoeksrap
porten en 31 nieuwe getuigen
werd afgelopen maart herziening
van de zaak afgewezen.
Werkelijke dader
„Frailon Pieter is veroordeeld
voor een moord die hij niet heeft
gepleegd. Daar zijn wij
100 procent van overtuigd", zegt
Knoops. „De voormalige korps
chef van politie op Bonaire heeft
onderzoek naar deze zaak gedaan.
Hij heeft het alibi van Frailon Pie
ter vastgesteld, de werkelijke da
der opgespoord, hoe het gegaan is
die nacht, alles. Ondanks al dat
bewijs is de zaak niet heropend.
Pieter zit al 11 jaar onterecht vast
van de 24 die hij heeft gekregen.
Die gedachte laat me emotioneel
niet los."
„In enorme frustratie. In het ge
voel dat ik gefaald heb, dat ik niet
in staat ben geweest om die man
vrij te krijgen. Tegelijk uit het
zich in boosheid over het sys
teem. Ik heb gedacht: ik kan beter
met mijn werk stoppen, want het
dient nergens toe. Het systeem
functioneert zoals het doet en de
rol van een advocaat is daarin
veelal minimaal. Als ik een uit
spraak niet kan uitleggen aan een
cliënt, moet ik mijn conclusies
trekken."
„Ja. Er is één ander moment ge
weest, in de zaak van de Humme-
lose kinderarts Joyce Labruyère.
Wij kwamen erachter dat niet
onze cliënt, maar iemand anders
achter de moord zat. Toen hij toch
werd veroordeeld, heb ik me dat
zo aangetrokken dat ik zei: ik ga
ermee stoppen. Het was mijn
vrouw Carry die mij een spiegel
voorhield en zei: juist in deze mo
menten mag je je cliënt niet laten
vallen. Later is hij na een succes
volle cassatie vrijgesproken. Ook
voor Frailon Pieter geldt: we gaan
door tot we een nieuwe opening
hebben.
Zijn vrouw en collega Carry
Knoops-Hamburger is directeur
van het Knoops' Innocence Pro-
ject dat gerechtelijke dwalingen
onderzoekt. Met advocaten en re
searchers van Knoops' kantoor
steken ze ongeveer een derde van
hun tijd in die onderzoeken. En
niet zonder succes. Zeven cliën
ten zijn na herziening vrijgespro
ken.
Jaarlijks komen er op zijn kan
toor 60 tot 80 verzoeken binnen
om zaken te bestuderen. Zijn
team stelt hoge eigen aan een her
zieningsverzoek. Slechts enkele
zaken halen de eindstreep, zoals
de Spelonkzaak. Daarin zijn Andy
Melaan en Nozai Thomas veroor
deeld tot 24 en 8 jaar cel voor een
dubbele moord uit 2005. Pas na
dat psycholoog Lucio Ricardo
hun veroordelingen ging onder
zoeken, kantelde de zaak. Ricardo
schakelde twee oud-rechercheurs
en het kantoor van Knoops in, die
herziening en vrijspraak wisten
af te dwingen. Deze zaak staat in
zijn laatste boek centraal.
„Door het lot kwam een groep
mensen bij elkaar van de recher
che, het Openbaar Ministerie, de
rechterlijke macht en de advoca
tuur die allemaal openstonden
voor de mogelijkheid dat die jon
gens onschuldig konden zijn. De
Spelonkzaak is een blauwdruk
voor onderzoek naar gerechtelijke
dwalingen. Het OM en de recher
che waren bereid tot overleg, dat
zie je niet vaak. Ik durf hardop te
zeggen: hadden wij in de Frailon
Pieterzaak dezelfde mensen om
ons heen gehad als in de Spelonk
zaak, dan was hij nu vrij man."
„Er zit een element van willekeur
in onze rechtspraak. Rechtspraak
is in hoge mate afhankelijk van de
overtuiging van de rechter, die
deels is gebaseerd op eigen erva
ringen en gevoelens. Daar zit een
element van subjectiviteit in. Bij
herzieningszaken speelt dat te
WAPENFEITEN
Alleen het goede in
monumenten vatten,
doet afbreuk aan de
geschiedenis
Maar die voelt daar weinig voor.
Dertig prominente historici, on
der wie Ad van Liempt, Geert Mak
en Hans Goedkoop, schreven deze
week een brandbrief aan minister
Van Engelshoven, om de sloop te
gen te houden.
We hebben in Nederland ontel
baar veel WOU- monumenten.
Voor uit de lucht geschoten pilo
ten, gefusilleerde dorpelingen,
omgekomen verzetshelden. En die
zijn allemaal belangrijk
om onze herinnering
aan die jaren leven
dig te houden.
vrijdag 24 november 2017
GO
'Er is willekeur
Wouter B., die tijdens een ont
groeningsritueel bij het Gro
ningse Vindicat op het hoofd
ging staan van aspirant-lid Ro
gier, heeft een werkstraf van
240 uur gekregen. Ook moet hij
een dag de cel in en zijn slacht
offer 5.066 euro betalen.
Victor Schildkamp
Groningen
De vaderlandse geschiedenis is
Koen Voskuil
Amsterdam
Hoe uit zich dat bij u?
De veelgeprezen advocaat
Knoops denkt dan werkelijk
aan stoppen?
Spelonkmoord
Nozai Thomas en Andy Melaan
veroordeeld voor moord in 2005
op twee broers bij vuurtoren
Spelonk op Bonaire. In 2013
bleek onterecht.
Showbizzmoord
Martien Hunnik in 1984 veroor
deeld tot twee jaar cel plus tbs
Waarom lukte het in deze zaak
wel?
Bestaat er volgens u dus wille
keur in de rechtspraak?
De Puttense moordzaak Her
man du Bois en Wilco Viets in
1995 tot 10 jaar veroordeeld
voor moord op Christel Ambro-
sius. In 2002 bleek onterecht.
Bejaardenverzorgster Ina Post
veroordeeld voor wurging van
cliënte (89). In 2010 vrijgespro
ken. Zat 4 jaar vast.
voor doodslag op Bart van der
Laar. In 2012 ontlastend rapport,
in 2016 vrij.
Persoonsverwisseling
Man zat 34 dagen vast voor
smokkel softdrugs. In 2007
bleek dat iemand anders zijn
persoonsgegevens had ge
bruikt.
Maar daar horen
óók monumen
ten bij die de
andere kant
