Winterblues of
winterdepressie?
Bi
6
RUTGER VERHOEFF
Paniek in je lijf Extreem bang, hartkloppingen en het
gevoel dat je gek wordt: een op de tien Nederlanders
ondergaat paniekaanvallen. Sinds kort heeft Marieke van
der Heide (27) ze ook. „De angst in mijn lichaam is heel echt
en verschrikkelijk."
Vraag het de deskundige
voorzichtig
met speciale
lampen voor
lichttherapie
elangrijk om te weten is of uw man last
heeft van een lichte vorm van somberheid
(ook wel de winterblues of winterdip ge
noemd) of van een heuse winterdepressie. Er is
een groot verschil tussen beide. De diagnose win
terdepressie wordt gesteld door een huisarts, psy
choloog of psychiater.
Vijf van de onderstaande klachten, waarvan mi
nimaal één van de eerste twee, moeten minstens
twee weken lang aanwezig zijn: een sombere stem
ming gedurende het grootste gedeelte van de dag,
een duidelijke vermindering van interesse of ple
zier in bijna alle activiteiten gedurende het grootste
gedeelte van de dag, afvallen of juist aankomen in
gewicht. Verder: slecht
of te veel slapen, prikkel
baar of emotioneel ge
remd, vermoeid en ge-
Wees heel
schuldgevoelens. Ook
horen hierbij slechte
concentratie of besluite
loosheid, terugkerende
gedachten aan de dood,
zelfmoordgedachten of
plannen. Daar komt nog
bij dat de klachten in de herfst moeten beginnen, in
het voorjaar weer moeten verdwijnen en minimaal
twee winters aanwezig moeten zijn.
Er zijn meerdere mogelijke oorzaken, waaronder
verminderd daglicht, een veranderde stofwisseling
van melatonine en een lager serotoninegehalte in
de winter.
De behandeling van een winterdepressie komt
grotendeels overeen met die van een 'normale'
depressie. Praat erover met familie, vrienden of
hulpverleners. Stel haalbare doelen. Zorg voor re
gelmaat en ga elke dag naar buiten. Gebruik geen
alcohol of drugs. Bedenk prettige activiteiten en
probeer te bewegen. Vaak is het beter om te blijven
werken, al zijn het maar een paar uur per week. Als
dit niet werkt, dan zijn er allerlei cursussen via in
ternet die u kunnen helpen of u kunt een afspraak
maken bij uw huisarts die u kan verwijzen naar de
praktijkondersteuner, psycholoog of voor lichtthe
rapie. Lichttherapie is een eenvoudige behande
ling, maar vereist een speciale lamp en de juiste
begeleiding. Het gaat om het licht en niet om de
warmte. Bovendien moet er niet direct in het licht
worden gekeken. Wees dus voorzichtig met het
kopen van een 'zogenaamde' lamp voor lichtthera
pie. Mogelijk dat die wel helpt voor de winterblues
of de winterdip. Maar dan kan ik u ook een vakan
tie naar een zonnige bestemming aanbevelen.
HET PANEL
idden in de
nacht, in juni
van dit jaar
werd ik wak
ker in mijn
eerste vakan
tieweek. Ik
wist dat het fout zat. Ik voelde me
enorm gespannen, merkte dat ik
hartkloppingen had. Een hevige,
onbestemde angst overviel me. Ik
wist niet wat me overkwam. Ik dacht
dat ik gek werd. Ik móést weg, de
slaapkamer uit.
In de keuken ben ik trillend en
zwetend op de grond gaan zitten.
Mijn vriend kwam achter me aan,
ongerust. Vertel maar leuke dingen,
zei ik. Toen hij begon te praten over
onze aanstaande vakantie naar New
York en onze Lindy-Hopdanslessen
werd ik geleidelijk rustiger.
Ik onderging iets wat ik niet eerder
had gekend: dat angst een heftige
emotie is. Niet alleen geestelijk maar
ook lichamelijk. Sommige mensen
hyperventileren en geloven dat ze
een hartaanval krijgen. Ik raakte
vooral geestelijk van slag. Het gevoel
dat ik mezelf niet onder controle had
en anderen iets zou kunnen aandoen.
Ik wéét wel dat ik dat nooit zou
doen, maar zo werkt het dan niet. Die
heftige angst stoelt nergens op, die is
irreëel. Maar aan dat besef heb ik
niets in zo'n paniekaanval. Dan is de
angst in mijn lichaam heel echt en
verschrikkelijk.
Vanaf die eerste aanval was ik bang
voor de volgende. Je daarvoor schrap
zetten maakt je gespannen. En wie
gespannen is, krijgt sneller een vol
gende paniekaanval. Ik raakte in een
vicieuze cirkel van angst.
Aanvallen krijg ik altijd 's nachts.
Ik weet niet waarom, maar het pa
troon is hetzelfde: zenuwachtig en
Het is zo
onwezenlijk.
Vooral omdat
ik tijdens zo'n
paniekaanval
rationeel naar
mezelf kan
kijken. Ik wéét
dat er niets
aan de hand is
gestrest wakker worden en dan volle
dig in paniek raken om niets. Het is
zo onwezenlijk! Vooral omdat ik, ook
tijdens zo'n aanval, rationeel naar
mezelf kan kijken. Ik wéét wat er ge
beurt, ik wéét dat er feitelijk niets aan
de hand is en ik wéét dat het straks
weer over is. En toch: redeloze pa
niek. Zo frustrerend.
Mijn vriend en ik hebben een grote
vriendenkring en leidden een actief
sociaal leven. Altijd wat te doen en te
beleven. Ik wilde er bij zijn. Maar de
angst groeide om in paniek te raken
in gezelschap en dan volledig op me
zelf te zijn aangewezen. Dat drukte
zo op me dat ik weer nieuwe aanval
len kreeg. Op zeker moment heb ik
me ziek gemeld en de huisarts be
zocht. Die verwees me door naar een
psycholoog."
Verzet
„De cognitieve therapie die ik volg
richt zich niet zozeer op paniekaan
vallen voorkomen, maar op de ma
nier waarop ik ermee omga. De psy
choloog geeft me oefeningen en tips.
De grootste oefening, en tegelijker
tijd de moeilijkste, is te leren dat ik
mijn angst moet accepteren. Want ik
wil me ertegen verzetten, ik wil geen
aanval en als die komt wil ik dat het
stopt. Juist daardoor maak ik het al
leen maar erger.
De psycholoog leert me dat ik me
beter nieuwsgierig kan opstellen: wat
gebeurt er precies, wat is die angst
dan? Ze zegt: Laat het over je heen
komen en kijk wat er gebeurt'. Dat
lukt steeds beter. Een paniekaanval
voelt al iets minder bedreigend. Zo
kan ik de vicieuze cirkel doorbreken.
Ik hou een dagboekje bij waarin ik
noteer wanneer ik een aanval krijg en
wat er dan met me gebeurt. Ik schrijf
ook op wat me bezighoudt. Wat ik
opschrijf? Dat houd ik liever voor
mezelf. Maar het helpt me mijn irre-
dinsdag 21 november 2017
GO
neen
Mijn man is in de winter altijd somber. Kan dit
komen door een gebrek aan daglicht? Is licht
therapie een idee?
Ook een vraag? hartenziel@persgroep.nl
VOEDINGS
DESKUNDIGE
Klaske van Norren
PSYCHO
LOOG
Steven Pont
LIEFDES-
Jan Drost
cirke
van a
Johan Nebbeling
Huisarts
Rutger Verhoeff
beantwoordt
lezersvragen.
