14 ZE
WEEK VAN DE WERKSTRESS
In deze tijd van
de sociale media
wordt er vaak
wat de wereld
ingeslingerd dat
aanleiding geeft tot
misverstanden. En
er zijn figuren die
dat met een grote
regelmaat doen. Je
vraagt je dan af:
waar halen ze de
tijd vandaan?
Het is de Week van de Werkstress.
Ik maak daarom tijd en ga ook
maar eens wat slingeren. Ik poneer
stellingen zonder enig misver
stand.
Je bent echt niet gek. Je hebt dan
wel allerlei psychische klachten
maar dat wil nog niet zeggen dat je
gek bent. Dat je dat soms denkt, is
begrijpelijk want je hebt steeds
meer het gevoel de controle over
jezelf kwijt te zijn. Het denken
loopt niet meer als voorheen, je
geheugen hapert, je kunt je moei
lijk focussen, je kunt geen beslis
singen meer nemen, je hebt zo
maar huilbuien, enzovoort. Weet
dat deze klachten worden veroor
zaakt door inwerking van de
stresshormonen op de hersenen.
Dus wees gerust: het is lichame
lijk, je bent niet gek.
Stress is goed. Sterker nog: je kunt
je er zelfs goed bij voelen, vreugde
na het klaren van een zware klus
(dat noemen we eustress). Ons
stress-systeem stelt ons in staat li
chamelijke en mentale klussen tot
een goed einde te brengen. En dat
kan het stress-systeem blijven
doen, als je na de klus(sen) vol
doende rust neemt. Te veel stress
of te langdurig stress zonder
ruimte en tijd voor herstel, is fout.
Dat noemen we toxische stress.
Dat is 'giftig' voor je lijf en maakt
(echt) dingen kapot. Illustratief is
het tragische verhaal van de zalm,
die onafgebroken duizenden zee
mijlen aflegt richting de parings-
grond in Nova Scotia, Canada, en
die na de paring sterft aan uitput
ting en infectie ten gevolge van
zijn overbelaste stress-systeem.
Je hebt klachten, maar geen licha
melijke klachten. Wees dan gerust,
je hebt geen burn-out. Misschien
wel iets anders. Een te lange in
werking van stressoren (toxische
stress) verstoort de balans van de
biochemie in je lichaam. Hormo
nen en zenuwcellen raken van het
padje. Vanzelfsprekend leidt dat
tot het niet goed functioneren van
organen (hart, longen, hersenen,
maagdarmstelsel, et cetera) en de
lichamelijke (en psychische)
klachten zijn daar.
Commercieel en wetenschappe
lijk. Aanbod van patiënten genoeg.
Neemt alleen maar toe. Men strijdt
om de gunsten van de patiënt,
men strijdt om aanzien in de we
tenschap. Het is zeer lucratief om
de term burn-out in de titel van
een boek of in de titel van een
proefschrift op te nemen. Com
mercieel succes verzekerd, burn
out is hot.
Als je uitgeput bent, dan ga je toch
niet hardlopen? Kün je dat über
haupt wel? Als je na uitval van werk
bij mij op het spreekuur komt en op
de vraag 'Zou jij nu 5 kilometer
kunnen hardlopen?' een bevesti
gend antwoord geeft, ga ik je ge
ruststellen: je hebt geen burn-out!
Juist de reden van de uitgeputheid
is gelegen in de door overmaat aan
stresshormoon verstoorde brand
stofvoorziening van de lichaams
cellen. Als je in de media maar
roeptoetert dat hardlopen goed is
bij burn-out en er zelfs een boek
over schrijft en ook nog een stich
ting opricht, dan geloven mensen
dat spijtig genoeg kritiekloos. Zelfs
GGZ-instellingen nemen Running
Therapie op in hun behandelpro
gramma's. De alom bekende slogan
Bewegen is goed voor je gezond
heid wordt met Running Therapie
helemaal foutief getransformeerd
naar burn-out. In de preventie ligt
er absoluut wél een rol.
Je hebt klachten,
maar geen
lichamelijke klachten.
Wees dan gerust, je
hebt geen burn-out
Er is geen overtuigend wetenschap
pelijk bewijs dat Cognitieve ge
dragstherapie (CGT) of Oplossings
gerichte Therapie (OGT) de burn
out reduceert en je sneller terug
naar het werk brengt. In de zoge
naamde kritieke fase van burn-out
moet men niet aan je hoofd zeuren
hoe je het cognitief beter had kun
nen doen. In die fase heb je be
hoefte aan rust en afstand nemen
van alle stressoren. Hoe je dat doet,
daar kun je misschien wel hulp bij
gebruiken, want makkelijk is het
niet om dingen los te laten. Later
kun je nog wel de hulp inroepen
van een psycholoog om te leren hoe
je in de toekomst de stressoren de
baas kunt. Omdat geen mens het
zelfde is, ligt het voor de hand hulp
op maat te zoeken.
Welke werkgever wil nou geen
werknemers die gedreven en vol
energie zich van hun taken kwij
ten? Mooi toch? De productiviteit
(omzet) stijgt en het verzuim
daalt. Als mijn werknemers bevlo
gen zijn, krijgen zij vast geen
burn-out. Mispoes! Bevlogenheid
vreet energie. De gedrevenheid
maakt grenzen stellen moeilijker.
Zie daar de ingrediënten voor een
burn-out: bovenmatig energiever
bruik en geen stop kunnen zeg
gen. Er is een professor in Neder
land die bevlogenheid als medi
cijn verkoopt aan werkgevers. Slim
of gewiekst?
Een gesprek met de dokter, CGT,
OGT, massage, acupunctuur,
EMDR, EFT, wandelen, mindful
ness, yoga, rust, medicijnen, et ce
tera, alle kunnen een bijdrage le
veren aan de behandeling van
burn-out, mits de zenuwimpulsen
en -schakelingen in de hersenen
op een juiste manier beïnvloed
worden. Want daar in die herse
nen is het bij burn-out ook misge
gaan en daar moet het ook aange
pakt worden.
Slapen, een goede nachtrust,
werkt het beste om dat brein en
lijf van je te laten herstellen. Je
stress-systeem kan dan weer wer
ken zoals het moet. Wees blij met
je stress-systeem, het koesteren is
uiting van respect. Geef het de tijd
om tijdens het slapen te recupere
ren.
Welke hulp je ook zoekt of krijgt, jij
bent degene die het allemaal zelf
moet doen. Jij heipt jezelf bij het
oplossen van jouw klachten en je
leert jezelf om een herhaling te
voorkomen. De belangrijkste leer
school is het hebben van een burn
out.
donderdag 16 november 2017
Wees blij met je stress-systeem,
koesteren is uiting van respect
Gijs Schraa
GASTOPINIE
1. Burn-out is geen psychische
ziekte
2. Stress is niet verkeerd
3. Geen lichamelijke klachten,
geen diagnose burn-out
A FOTO GETTY IMAGES/ISTOCKFOTO
4. Burn-out is een markt
5. Running Therapie is fout
6. Geen psycholoog nodig
7. Bevlogenheid is een valkuil
8. Elke therapie is hersenthera-
pie
9. Slapen beste medicijn
10. Zelf doen
Gijs Schraa is arts en CSR-
coach in Tilburg. CSR staat voor:
Chronische Stress Reversal. Deze
richting van coaching gaat primair
uit van burn-out als lichamelijke
aandoening.