10
Wie vergoedt de schade?
Onvoldoende toezicht, kaarten niet goed bestudeerd
ETHOOGSPANNINGS
„Er flikkert er nog een keer één naar
beneden." Wim van den Berg uit
Beusichem heeft het al vaker ge
zegd en is dan ook niet verbaasd dat
een helikopter van Defensie er
maandagavond de oorzaak van was
dat de omgeving uren zonder
stroom zat. Op de eerste dag van
Decisive Thunder, een vijfdaagse oe
fening laagvliegen in Rivierenland,
raakte een Apache een hoogspan
ningsleiding. Dat er in de buurt van
zijn dorp wordt geoefend, kan Van
den Berg nog begrijpen. „Genoeg
ruimte boven de weilanden en
open velden. Maar wat ik niet be
grijp is dat ze ook boven het dorp
vliegen. Dat geeft een ongelooflijke
takkeherrie."
Maar het was juist in het open
landschap waar de helikopter de
bovenste draden tussen twee hoog
spanningsmasten kapot vloog. De
Even geen oefening
boven Zoelmond
zogeheten wire cutter die op de
voorkant van de Apache zit, heeft
die doorgesneden. „Als de draden
in de rotorbladen waren terechtge
komen, had het heel anders kun
nen aflopen", zegt Sidney Plank
man van de Koninklijke Lucht
macht.
Dat beseft ook burgemeester Jan
de Boer van de gemeente Buren,
waar Beusichem en Zoelmond on
der vallen. „Ik ben blij dat de pilo
ten het toestel veilig aan de grond
konden zetten naast een drukke
provinciale weg." Als het aan De
Boer ligt blijft Defensie oefenen in
zijn gemeente. „Die grote machines
vliegen bij mij ook over het huis
met hun indrukwekkende geluid.
Maar je kunt niet alles wat overlast
geeft verplaatsen naar Flevoland."
Wel vindt hij dat er goed naar de
veiligheid gekeken wordt. „Ik wil
niet dat er over tien jaar weer eentje
ergens tegenaan vliegt."
„Ze vliegen hier best veel hoor",
zegt een vrouw uit Zoelmond die
anoniem wil blijven. „We zijn het
wel een beetje gewend en, natuur
lijk, ze moeten ergens oefenen.
Maar toch heb ik ze liever niet hier.
Alles in huis stond maandagavond
weer te trillen."
Met de komst van windturbines
bij onder meer Deil en Geldermal-
sen neemt het aantal obstakels in
het open rivierenlandschap toe.
Fractievoorzitter Ed Goossens van
Dorpsbelangen, de grootste fractie
in de gemeenteraad van Gelderm-
alsen, maakt zich daar zorgen over.
„Wat maakt ons gebied nou zo
uniek dat ze hier moeten oefenen?
Er zijn volgens mij tal van andere
plekken die meer geschikt zijn. Dat
gesprek moeten we als gemeente
aangaan met Defensie."
Een kleine meerderheid van de
dorpsbewoners in Beusichem en
Zoelmond die deze krant sprak, ziet
liever dat Defensie zijn medewer
kers elders laat oefenen met heli
kopters. Opvallend is ook dat veel
mensen niet weten dat er geoefend
wordt. Zij zouden een betere uitleg
van Defensie, bijvoorbeeld per
brief, waarderen. „Leg ons eens uit
waarom die oefeningen belangrijk
zijn voor Defensie en ook waarom
dat dan blijkbaar hier moet", zegt
Dolf Dazert uit Beusichem.
Alle oefeningen worden doorge
geven aan de betreffende gemeen
ten, reageert Defensiewoordvoer
der Plankman. „Gemeenten publi
ceren die informatie vaak in huis-
aan-huiskranten. Ook staan de data
vermeld op teletekst en op defen
sie.nl." Het Rivierenland is een
laagvliegroute om twee redenen:
dunbevolkt en niet te ver weg van
vliegbasis Gilze-Rijen waar de he
likopters gestationeerd zijn.
Dorpsgenoot Ellen Schaberg
maakt zich niet druk om de
stroomstoring - 'een foutje, dat kan
gebeuren' - en begrijpt dat Defensie
nu eenmaal moet oefenen. „Als je
een sterke krijgsmacht wilt, moet je
bijblijven en oefenen. Ik vind het
vooral vervelend voor zo'n jongen
die dit per ongeluk veroorzaakt."
GEVOLGEN
EERDERE ONGEVALLEN
woensdag 15 november 2017
PC
De helikopter die de stroomstoring veroorzaakte wordt onderzocht in een weiland bij Zoelmond. fotoanp
'Een foutje, kan gebeuren'
Geen wonder dat het een keer
fout gaat, de helikopters vliegen
zó ontzettend laag, zeggen in
woners van Zoelmond en Beusi-
chem. Toch is er begrip voor de
laagvliegoefeningen.
Rinke van Os
Niek Opten
Beusichem/Zoelmond
Defensie oefent deze week in het
gebied bij Culemborg met Apache
helikopters. Bij de oefening trainen
gevechtshelikopters in het laag
vliegen, ook bij duisternis.
Hurwenen
(crash 2007)
Vliegbasis
Gilze-Rijen
Laagvlieggebieden
51 Vrijstelling minimum
vlieghoogte wk 46 ©151117irv
Wat vers is, kan worden weg
gegooid. FOTO WILLIAM HOOGTEYLING
De Koninklijke
Marechaussee doet
in opdracht van het
Openbaar Ministerie
strafrechtelijk onder
zoek waarbij wordt
gekeken of het on
geluk door verwijt
bare fouten komt.
De Onderzoeksraad
voor Veiligheid heeft
ook een onderzoek
aangekondigd.
Of er schadever
goedingen worden
uitgekeerd is onze
ker. Netbeheerder
Liander meldde gis
teren eerst dat inwo
ners een schadever
goeding krijgen als
gevolg van de
stroomstoring. Dat
werd later onzeker,
toen Liander liet
weten dat er bij 'ex
treme omstandighe
den' soms geen ver
goeding wordt uitge
keerd. Of van dat
laatste sprake is,
wordt uitgezocht.
De militaire oefe
ningen in het laag-
vlieggebied Maas-
Waal die al gepland
waren gaan gewoon
door en duren tot en
met vrijdagavond.
ledereen in Geldermal-
sen heeft er erover: tien
jaar geleden hebben
Apachepiloten ook al
eens voor een stroom
storing gezorgd. Boven
de Waal bij Rossum
doorboorde de cable
cutter zes hoogspan
ningskabels waardoor
50.000 huishoudens en
7.000 bedrijven twee
dagen zonder stroom
zaten. Ook toen werd
Geldermalsen getroffen.
Net als maandag ge
beurde dat ongeluk tij
dens oefeningen met
laagvliegen. De Onder
zoeksraad voor Veilig
heid stelde vast dat de
voorbereiding en de uit
voering van de trai-
ningsvluchten gebrekkig
waren en dat er niet ge
noeg toezicht was.
De twee piloten van
destijds hadden vooraf
de kaarten en route niet
goed bestudeerd. Ook
was de communicatie
tussen de piloten (40 en
23 jaar) niet gelijkwaar
dig. Dat kon gebeuren,
doordat de organisatie
zelf niet goed op orde
was, concludeerde de
onderzoeksraad. Er
waren geen kritische, in
terne controles en eva
luaties op de bedrijfs
voering. De raad advi
seerde Defensie om dit
op orde te brengen.
Opvallend was dat in de
jaren daarvoor meer
dan eens dezelfde con
clusies en aanbevelin
gen waren gedaan na
andere incidenten met
Apaches, in 2004 en
2005.
