ik hou erg van
oliebollen, ken
prachtig' produ
moeilijk om perfect
te krijgen'
„Het heeft puur met belangstelling te
maken. Mensen met een hoge opleiding
hoeven niet per se geïnteresseerd te
zijn in smaak. Dat merken we in ons
Centrum voor Smaakonderzoek (CSO,
red.). In de smaakpanels zitten mensen
die ontzettend goede proevers zijn. Het
gaat om interesse. Door mee te doen aan
onze testen zeggen de deelnemers zelfs
meer smaak te krijgen. Iedereen heeft de
mogelijkheid om zijn eigen smaak te ont
wikkelen. Niemand kan zeggen wat jij
lekker moet vinden. De omgeving reikt
iets aan, maar jij bepaalt zelf de keuze die
je maakt. Jij bent de dirigent over je eigen
smaak."
„Er is altijd wantrouwen geweest tegen
de industrie, omdat we ervan afhankelijk
zijn. Maar we vergeten dat we nooit eer
der zoveel keuzemogelijkheden hadden
bij het samenstellen van ons voedselpak
ket. Weet je wat het is: mensen hebben er
moeite mee om hun eigen verantwoor
delijkheid te nemen als ze ongezond eten
en dik worden. We geven liever de indu
strie de schuld."
„Vrouwen stonden vroeger veel meer in
de keuken. De man deed er goed aan om
lekker te vinden wat zij maakten. Je zou
zeggen dat vrouwen daardoor beter kun
nen proeven. Maar wat zie je: topkoks
zijn over het algemeen man. In onze
smaakpanels zitten weliswaar meer
vrouwen, maar dat komt omdat zij vaker
beschikbaar zijn. Er is geen reden om aan
te nemen dat vrouwen beter kunnen
proeven. Ik heb dat in ieder geval nooit
kunnen constateren."
„Een kruid als fenegriek wordt door som
mige mensen ervaren als een beetje zeep
achtig. Bij eeneiige tweelingen vindt 80
procent dit - of juist niet. Bij niet-iden-
tieke tweelingen ligt dat percentage veel
lager. Dat suggereert iets van erfelijkheid.
Maar nogmaals: of je iets lekker vindt,
wordt bepaald door de sociale context."
„Toen ik het centrum begon, heb ik een
selectie gemaakt van mensen die veel be
langstelling hebben voor smaak. Liefheb
bers van wijn, mensen die vaak uit eten
gaan, die kookboeken lezen, noem maar
op. Tijdens een tomatenonderzoek bleek
dat er mensen waren die niet van toma
ten hielden. Ik dacht: dat kan niet. Dan
kun je niet vergelijken. Je moet geen
goede proevers hebben, maar liefhebbers
van tomaat! Ben je geen liefhebber, dan
kun je geen verschillen benoemen.
Iemand die alleen Senseo drinkt, kun
je geen espresso laten testen en an
dersom.
„Mensen melden zich sindsdien zelf
aan. Wie zich opgeeft, heeft namelijk al
belangstelling voor smaak. We inventari
seren alleen wat iemand wel en niet eet.
Vervolgens zit je met elkaar in een lokaal,
want in je eentje proeven is dodelijk saai.
Iedereen doet dat onafhankelijk van el
kaar en in een andere volgorde. Zonder
verpakking, want die kan ook je mening
beïnvloeden. Is die mooi en rijk, dan
heeft de producent extra veel moeite
gedaan, is de gedachte. Vergelijk het met
een vriendelijke ober in een restaurant:
als iemand aardig is, smaakt het eten ook
beter. Informatie op een verpakking
stuurt je ook. Als je iets tegen smaak
versterkers hebt, zal een plak ham met
de tekst 'zonder smaakversterkers' beter
smaken. Bij blinde onderzoeken proefje
dit niet, dat is de grap."
„Nee, nooit. Je kan geen product maken
dat iedereen - of niemand - lekker vindt.
Een product kan wel een goed gevoel
neerzetten. Er is nu een hetze tegen sui
ker. Als op een verpakking staat 'minder
dan de helft aan suiker', dan geeft dat de
consument een goed gevoel. 'Nu met
extra veel suiker' werkt ook: bij mensen
die zich ergeren aan gezondheidsrages.
Er zijn ook mensen die zeggen: zoek het
maar uit. Ik eet gewoon wat ik lekker
vind."
„De resultaten worden letterlijk uit onze
handen gerukt. Tijdens een test worden
we vaak al opgebeld, of het nou gaat om
aardbeien, brood, chocolade, vis, vlees
of zuivel. De grote vraag blijft of product
A, dat net iets beter wordt ontvangen dan
product B, beter zal verkopen. Sommige
bedrijven vinden het teleurstellend,
maar daar kunnen we helaas geen uit
spraak over doen. Dat hangt af van de
prijs, of het gezond is, of het makkelijk
te maken is en heel veel andere zaken."
„Ik hou erg van oliebollen. Een prachtig
product, moeilijk om perfect te krijgen,
al bakt mijn vrouw ze vanzelfsprekend
het lekkerst. De friettest is ook leuk, maar
een beetje saai: vers wint bijna altijd van
fabrieksfriet."
„Redelijk; ik ken mijn beperkingen. Ik
had laatst een dure fles bordeaux gekocht
van rond de 40 euro: heerlijk vond ik 'm.
De volgende dag schonk mijn vrouw een
glas wijn voor me in. Ik dacht dat het
dezelfde wijn was als de dag ervoor en
zei dat ik hem weer lekker vond. 'Dit is
een goedkope van de supermarkt', ant
woordde mijn vrouw. Het bewijst
wederom: we proeven vanuit overtui
gingen, ideeën en kennis. Wil je scherp
zijn, doe dan blind onderzoek. De
smaakkwaliteit van een vakantiewijn
kun je het best ter plaatse beoordelen
met gesloten ogen. Dan is in elk geval een
positieve prikkel weg." 41
Welke rol speelt sociale klasse?
De industrie beïnvloedt ons wel met
te zoet en te zout voedsel.
Proeven mannen en vrouwen
anders?
Is smaak erfelijk, of kun je dit niet
testen?
Hoe testen jullie producten bij CSO?
De producent die daar rekening mee
houdt, heeft goud in handen?
Hoe belangrijk zijn smaaktesten?
Wat is voor u de lekkerste AD-test?
Bent u zelf een goede proever?
WG
magazine 41
